Καθηγητής ΑΠΘ στο ethnos.gr: Πόσο παραβιάζονται τα προσωπικά δεδομένα από τις νέες ρυθμίσεις σε Facebook και Instagram - Τι ισχύει για τους ανήλικους

Μόνο… δωρεάν δεν θα είναι η πρόσβαση των χρηστών στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης και τις εφαρμογές facebook και instagram από δω και στο εξής. Και αυτό γιατί, όπως εξηγεί στο ethnos.gr ο Επίκουρος Καθηγητής Νομικής Α.Π.Θ και ειδικός σε θέματα διασφάλισης προσωπικών δεδομένων Γιώργος Νούσκαλης -οι πλατφόρμες θα εκμεταλλεύονται τις στοχευμένες διαφημίσεις.

Η Meta ανακοίνωσε ότι από τον Νοέμβριο, οι χρήστες θα μπορούν είτε να συνεχίσουν να χρησιμοποιούν το Facebook και το Instagram δωρεάν αλλά με διαφημίσεις είτε να εγγραφούν για να σταματήσουν να τις βλέπουν.

Το κόστος θα κυμαίνεται από 9,99 ευρώ τον μήνα για τον υπολογιστή και 12,99 ευρώ τον μήνα για τις συσκευές iOS και Android και θα ισχύει για τους συνδεδεμένους λογαριασμούς Facebook και Instagram ενός χρήστη. Από την 1η Μαρτίου 2024, θα ισχύει πρόσθετη χρέωση 6 ευρώ τον μήνα για τη διαδικτυακή έκδοση και 8 ευρώ τον μήνα για πρόσβαση μέσω κινητού, για επιπλέον λογαριασμούς χρηστών. 

Ακόμη, όμως, και σε περίπτωση άρνησης του χρήστη για παροχή συγκατάθεσης για την πληρωμή συνδρομής και εντεύθεν μη χρήσης του κοινωνικού μέσου δικτύωσης που χρησιμοποιούσε κάποιος ελεύθερα για πολλά έτη με αποτέλεσμα την δημιουργία της «σοσιαλμιντιακής» του προσωπικότητας, μπορεί να οδηγήσει κατ’ουσίαν σε εξαναγκασμένη, και για αυτό άκυρη, συγκατάθεση, προκειμένου να μην υποστεί κάποιος την ψηφιακή «εξορία».

«Η λειτουργία της Meta Platforms: συλλογή δεδομένων από άλλες εφαρμογές του ομίλου (f/b και Insta) και επεξεργασία τους (αποθήκευση) των χρηστών των s/m, είτε έχουν λογαριασμό-προφίλ σε αυτά είτε όχι- μπορεί να οδηγήσει σε πιθανή κατάχρηση δεσπόζουσας θέσης, στις εμπορικές πρακτικές,  με την εκμετάλλευση των δεδομένων των χρηστών, στην περίπτωση που κάποιος επιλέξει τη «δωρεάν» πρόσβαση» λέει ο κ. Νούσκαλης.

Σύμφωνα με τον καθηγητή του ΑΠΘ δεν αρκεί εν προκειμένω η επιλογή «συμφωνώ/διαφωνώ» με τη χρήση των cookies. Αντίθετα, όπως λέει, είναι αναγκαία η πλήρης ενημέρωση του χρήστη, με σαφή και κατανοητό τρόπο, των υποκειμένων-χρηστών των s/m για την ύπαρξη ειδικής συγκατάθεσης κατά το αρ. 7  GDPR  και ιδίως για την αποθήκευση/ διαβίβαση σε αποδέκτες για εμπορική χρήση».

Τι ισχύει για τη συγκατάθεση επεξεργασίας των δεδομένων

Ένα άλλο ζήτημα που βάζει ο καθηγητής του ΑΠΘ είναι η συγκατάθεση για την επεξεργασία των δεδομένων του χρήστη.

Εάν η συγκατάθεση του χρήστη για τα δεδομένα του παρέχεται στο πλαίσιο γραπτής δήλωσης η οποία αφορά και άλλα θέματα, το αίτημα για συγκατάθεση υποβάλλεται κατά τρόπο ώστε να είναι σαφώς διακριτό από τα άλλα θέματα, σε κατανοητή και εύκολα προσβάσιμη μορφή, χρησιμοποιώντας σαφή και απλή διατύπωση. «Κάθε τμήμα της δήλωσης αυτής το οποίο συνιστά παράβαση του παρόντος κανονισμού δεν είναι δεσμευτικό», λέει ο κ. Νούσκαλης.

Σύμφωνα με τον ίδιο, ο χρήστης έχει δικαίωμα να ανακαλέσει τη συγκατάθεσή του ανά πάσα στιγμή. Η ανάκληση της συγκατάθεσης δεν θίγει τη νομιμότητα της επεξεργασίας που βασίστηκε στη συγκατάθεση προ της ανάκλησής της. Πριν την παροχή της συγκατάθεσης, το υποκείμενο των δεδομένων ενημερώνεται σχετικά. Η ανάκληση της συγκατάθεσης είναι εξίσου εύκολη με την παροχή της (αρ. 7 GDPR).

Πότε είναι σύννομη η συγκατάθεση ανηλίκων για την επεξεργασία των δεδομένων τους

Ειδικά για τη συγκατάθεση ανηλίκων, όταν εφαρμόζεται το άρθρο 6 παράγραφος 1 στοιχείο α΄, σε σχέση με την προσφορά υπηρεσιών της κοινωνίας των πληροφοριών απευθείας σε παιδί, η επεξεργασία δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα παιδιού είναι σύννομη εάν το παιδί είναι τουλάχιστον 16 χρονών. Εάν το παιδί είναι ηλικίας κάτω των 16 ετών, η επεξεργασία αυτή είναι σύννομη μόνο εάν και στον βαθμό που η εν λόγω συγκατάθεση παρέχεται ή εγκρίνεται από το πρόσωπο που έχει τη γονική μέριμνα του παιδιού.

«Τα κράτη μέλη δύνανται να προβλέπουν διά νόμου μικρότερη ηλικία για τους εν λόγω σκοπούς, υπό την προϋπόθεση ότι η εν λόγω μικρότερη ηλικία δεν είναι κάτω από τα 13 έτη (αρ. 8 GDPR)» προσθέτει ο. Καθηγητής του ΑΠΘ.

Καθημερινά οι πολίτες εκθέτουν τα προσωπικά τους δεδομένα χωρίς να το σκέφτονται, δίνουν πληροφορίες χωρίς τη συγκατάθεσή τους σε επιχειρήσεις είτε φορώντας ένα ρολόι, είτε χαζεύοντας σε ιστοσελίδες στο Διαδίκτυο, είτε χρησιμοποιώντας μια υπηρεσία

Ειδικότερα, το 95% των Ελλήνων από 13 έως 74 ετών χρησιμοποιεί το Διαδίκτυο σύμφωνα με πανελλήνια έρευνα της Focus Bari (2022). Σύμφωνα με την ίδια έρευνα, το 80% των χρηστών Διαδικτύου χρησιμοποιεί τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, με μέσο χρόνο ενασχόλησης τα 86 λεπτά την ημέρα. Οι χρήστες δημιουργούν ψηφιακό περιεχόμενο, μοιράζονται προσωπικά δεδομένα και πληροφορίες, όπως η οικογενειακή τους κατάσταση, η ηλικία τους, η τοποθεσία όπου βρίσκονται, οι προτιμήσεις τους, φωτογραφίες. Η πιο συχνή μέθοδος παρακολούθησης είναι η χρήση των cookies, τα οποία αποδεχόμαστε επισκεπτόμενοι μια ιστοσελίδα και επιτρέπουν στον πάροχο της ιστοσελίδας να «αρχειοθετεί» τα δεδομένα μας για διαφημιστικούς σκοπούς. Ακόμη ένας τρόπος είναι οι συσκευές που φοράμε στο χέρι, στο κεφάλι, στο σώμα.