Η Ελλάδα η μόνη χώρα της ΕΕ χωρίς επικαιροποιημένους χάρτες πλημμύρας: Η Κομισιόν παραπέμπει τη χώρα στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο - Το ιστορικό

Μπορεί οι μνήμες από τις θανατηφόρες και καταστροφικές πλημμύρες των πρόσφατων ακραίων καιρικών φαινομένων να είναι ακόμα νωπές και τα νερά να μην έχουν καλά καλά στεγνώσει στη Θεσσαλία και τις υπόλοιπες πληγείσες περιοχές, αλλά η Ελλάδα αποτελεί αυτή τη στιγμή τη μοναδική χώρα μεταξύ των κρατών της Ευρωπαϊκής Ένωσης, η οποία ακόμα και σήμερα δε διαθέτει επικαιροποιημένους χάρτες κινδύνων πλημμύρας και επικινδυνότητας πλημμύρας.

Για τον λόγο αυτό, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή αποφάσισε την Πέμπτη να παραπέμψει τη χώρα μας στο Δικαστήριο της Ευρωπαϊκής Ένωσης δεδομένου ότι δε συμμορφώθηκε με τις αλλεπάλληλες προειδοποιήσεις για την επικαιροποίηση των εν λόγω χαρτών, όπως απαιτείται από την οδηγία 2007/60/ΕΚ για την αξιολόγηση και τη διαχείριση των κινδύνων πλημμύρας.

Υπενθυμίζεται ότι το άρθρο 14 παράγραφος 2 την οδηγίας υποχρέωνε τα κράτη μέλη να επανεξετάσουν και, εφόσον απαιτείται, να επικαιροποιήσουν τους χάρτες επικινδυνότητας πλημμύρας και τους χάρτες κινδύνων πλημμύρας έως τις 22 Δεκεμβρίου 2019 ενώ, σύμφωνα με το άρθρο 15 παράγραφος 1, τα κράτη μέλη όφειλαν να κοινοποιήσουν στην Επιτροπή την επανεξέταση και, κατά περίπτωση, την επικαιροποίηση των εν λόγω χαρτών τρεις μήνες μετά την εν λόγω ημερομηνία, δηλαδή έως τις 22 Μαρτίου 2020.

Δεδομένου ότι η Επιτροπή δεν έλαβε τις απαιτούμενες πληροφορίες από την Ελλάδα, απέστειλε προειδοποιητική επιστολή στη χώρα μας τον Φεβρουάριο του 2022 και, στη συνέχεια, τον Σεπτέμβριο του 2022, απέστειλε και αιτιολογημένη γνώμη, κίνηση που προηγείται της παραπομπής ενός κράτους – μέλους στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο.

Η Ελλάδα δεν έχει συμμορφωθεί

Όπως επισημαίνει η Κομισιόν σε ανακοίνωσή της: «Μέχρι σήμερα, η Ελλάδα δεν έχει συμμορφωθεί με τις υποχρεώσεις που υπέχει δυνάμει της οδηγίας, καθώς οι υφιστάμενοι χάρτες δεν έχουν επανεξεταστεί. Η Ελλάδα είναι το μόνο κράτος μέλος που δεν έχει συμμορφωθεί με την υποχρέωση αυτή. Οι χάρτες είναι απαραίτητοι για την κατάρτιση αξιόπιστων σχεδίων διαχείρισης των κινδύνων πλημμύρας, τα οποία θα έπρεπε να είχαν καταρτιστεί έως τις 22 Δεκεμβρίου 2021 και να είχαν υποβληθεί έως τις 22 Μαρτίου 2022. Έχει κινηθεί επίσης διαδικασία επί παραβάσει κατά της Ελλάδας [INFR(2022)2191] για την καθυστερημένη έγκριση των εν λόγω σχεδίων διαχείρισης των κινδύνων πλημμύρας».

Η Επιτροπή μάλιστα υπογραμμίζει ότι «θεωρεί ότι οι προσπάθειες που έχουν καταβάλει μέχρι σήμερα οι ελληνικές αρχές δεν ήταν ικανοποιητικές και επαρκείς και, επομένως, παραπέμπει την Ελλάδα στο Δικαστήριο της Ευρωπαϊκής Ένωσης».

Σύμφωνα με όσα έχει ανακοινώσει ήδη το υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας, η χώρα μας δεν αναμένεται να έχει συμμορφωθεί με την ευρωπαϊκή της υποχρέωση πριν το τέλος της χρονιάς καθώς θα διαθέτει επικαιροποιημένους Χάρτες Κινδύνων Πλημμύρας έως τις 30/11/2023, δηλαδή πέντε χρόνια μετά την έναρξη της σχετικής διαδικασίας και Σχέδια Διαχείρισης Κινδύνων Πλημμύρας για τις Ζώνες Δυνητικά Υψηλού Κινδύνου Πλημμύρας έως τις 15/7/2024.

Σημειώνεται ότι οι χάρτες επικινδυνότητας πλημμύρας πρέπει να καλύπτουν τις γεωγραφικές περιοχές που θα μπορούσαν να πλημμυρίσουν, ενώ οι χάρτες κινδύνων πλημμύρας δείχνουν τις πιθανές αρνητικές συνέπειες που συνδέονται με αυτά τα σενάρια πλημμύρας.

Οι κινήσεις που έχουν προηγηθεί

Σύμφωνα με το υπουργείο οι κινήσεις που έχουν προηγηθεί έχουν ως εξής:

• Η υποβολή του Τεχνικού Δελτίου Πράξης από το ΥΠΕΝ έγινε στις 11/12/2019.
• Η απόφαση ένταξης της πράξης από το ΥΜΕΠΕΡΑΑ πραγματοποιήθηκε στις 14/7/2020.
• Στις 13/5/2021 εγκρίθηκε η διενέργεια του διαγωνισμού.
• Στο χρονικό διάστημα Φεβρουαρίου - Απριλίου 2022 ολοκληρώθηκε ο έλεγχος των δικαιολογητικών των προσωρινών Αναδόχων και
• ακολούθησε η συμβασιοποίηση των μελετών στο χρονικό διάστημα 24-30/8/2022, με συμβατική διάρκεια υλοποίησης τα 2 έτη.

Κατά το υπουργείο: «Η σύντμηση του απαιτούμενου χρόνου για την ολοκλήρωση του έργου δεν ήταν εφικτή, λόγω της βελτίωσης της ψηφιακής ανάλυσης των τοπογραφικών δεδομένων του εδάφους και της απαιτούμενης επικαιροποίησης των όμβριων καμπυλών, οι οποίες αποτελούν το αναγκαίο υπόβαθρο για την ορθή εκτίμηση των ζωνών κινδύνου πλημμύρας, σε συνδυασμό με το χρόνο δημόσιας διαβούλευσης που απαιτείται».

Παρά το γεγονός, πάντως, ότι το υπουργείο περίπου δύο μήνες πριν διαβεβαίωνε ότι έχει παράσχει τις απαραίτητες διευκρινίσεις στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή, φαίνεται ότι δεν κατάφερε να την πείσει ώστε να μην παραπεμφθεί η χώρα μας στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο.

Αναφορικά με τη διαδικασία που έχει κινήσει η Κομισιόν κατά της Ελλάδας, το υπουργείο είχε αναφέρει ότι «έχουν δοθεί όλες οι σχετικές διευκρινίσεις προς την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, καθώς η ολοκλήρωση των επικαιροποιημένων Χαρτών Επικινδυνότητας Πλημμύρας και των επικαιροποιημένων Χαρτών Κινδύνων Πλημμύρας αναμένεται έως τις 30/11/2023 και η ολοκλήρωση των Σχεδίων Διαχείρισης Κινδύνων Πλημμύρας για τις Ζώνες Δυνητικά Υψηλού Κινδύνου Πλημμύρας έως τις 15/7/2024, εντός μιας εξαετίας από την έκδοση των αρχικών χαρτών που έγινε τον Ιούλιο του 2018».

Να σημειωθεί ότι βάσει της ενωσιακής νομοθεσίας, οι χάρτες επικινδυνότητας πλημμύρας και οι χάρτες κινδύνων πλημμύρας αποτελούν βασικά μέσα για τη διαχείριση των κινδύνων πλημμύρας. Συμβάλλουν στην ευαισθητοποίηση σχετικά με τις περιοχές που κινδυνεύουν από πλημμύρες και βοηθούν τις κοινότητες να αναπτύξουν στρατηγικές για τη μείωση αυτών των κινδύνων. Οι φορείς πολιτικής προστασίας και πρώτης επέμβασης μπορούν να χρησιμοποιούν τους χάρτες για τον σχεδιασμό της αντιμετώπισης καταστάσεων έκτακτης ανάγκης, καθώς και ως βάση για αποφάσεις σε θέματα ασφάλισης. Οι χάρτες υποστηρίζουν επίσης τον χωροταξικό σχεδιασμό και την αστική ανάπτυξη, ιδίως με στόχο να αποφευχθεί η δημιουργία νέων κινδύνων.

Το ιστορικό της υπόθεσης

Όπως υπενθυμίζει η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, τον Φεβρουάριο του 2022 εστάλη προειδοποιητική επιστολή σε επτά κράτη μέλη που δεν είχαν συμμορφωθεί με τις υποχρεώσεις της οδηγίας για τις πλημμύρες, όσον αφορά την επικαιροποίηση των χαρτών κινδύνων πλημμύρας και επικινδυνότητας πλημμύρας και συγκεκριμένα στη Βουλγαρία, την Κύπρο, την Ελλάδα, τη Λιθουανία, τη Ρουμανία, το Λουξεμβούργο και τη Σλοβακία. Το Λουξεμβούργο συμμορφώθηκε και η υπόθεση έκλεισε.

Λίγους μήνες αργότερα, τον Σεπτέμβριο του 2022 εστάλησαν αιτιολογημένες γνώμες στα υπόλοιπα έξι κράτη μέλη. Όλα τα κράτη μέλη έχουν πλέον συμμορφωθεί, εκτός από την Ελλάδα.

Αρχικά, η Ελλάδα ανακοίνωσε ότι θα εκπληρώσει τις υποχρεώσεις της έως τον Ιούνιο του 2023. Ωστόσο, πριν από το καλοκαίρι, η Ελλάδα εξήγησε ότι η συμμόρφωση δεν προβλέπεται πριν από το τέλος του 2023.

«Δεδομένου ότι το αρχικό χρονοδιάγραμμα δεν τηρήθηκε, η Επιτροπή αποφάσισε να προχωρήσει στο επόμενο στάδιο της διαδικασίας επί παραβάσει παραπέμποντας την υπόθεση στο Δικαστήριο», αναφέρει η Επιτροπή.