Στο «ευρω-σκαμνί» η Ελλάδα για πλημμυρικούς χάρτες και απόβλητα - Τι απαντά το Υπουργείο Ενέργειας για τις παραπομπές

Λύση μετά το ...χαστούκι των παραπομπών της Ελλάδας στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο για την ανυπαρξία επικαιροποιημένων χαρτών πλημμύρας και τον ΧΥΤΑ Ζακύνθου, υπόσχεται τώρα το υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας, την ώρα που η χώρα μας απειλείται για άλλη μια φορά να καθίσει στο σκαμνί και να βρεθεί με νέα υπέρογκα πρόστιμα.

Η Ελλάδα, όπως έγραψε ήδη το «Εθνος», παρά τη βιβλική καταστροφή που άφησαν πίσω τους τα τελευταία ακραία καιρικά φαινόμενα, παραμένει η μοναδική μεταξύ των κρατών της Ευρωπαικής Ενωσης, η οποια εξακολουθεί να μη συμμορφώνεται με την υποχρέωσή της να επικαιροποιήσει τους χάρτες πλημμύρας.

Όπως επεσήμανε η Κομισιόν σε ανακοίνωσή της: «Μέχρι σήμερα, η Ελλάδα δεν έχει συμμορφωθεί με τις υποχρεώσεις που υπέχει δυνάμει της οδηγίας, καθώς οι υφιστάμενοι χάρτες δεν έχουν επανεξεταστεί. Η Ελλάδα είναι το μόνο κράτος μέλος που δεν έχει συμμορφωθεί με την υποχρέωση αυτή. Οι χάρτες είναι απαραίτητοι για την κατάρτιση αξιόπιστων σχεδίων διαχείρισης των κινδύνων πλημμύρας, τα οποία θα έπρεπε να είχαν καταρτιστεί έως τις 22 Δεκεμβρίου 2021 και να είχαν υποβληθεί έως τις 22 Μαρτίου 2022. Έχει κινηθεί επίσης διαδικασία επί παραβάσει κατά της Ελλάδας [INFR(2022)2191] για την καθυστερημένη έγκριση των εν λόγω σχεδίων διαχείρισης των κινδύνων πλημμύρας».

Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή μάλιστα υπογραμμίζει ότι «θεωρεί ότι οι προσπάθειες που έχουν καταβάλει μέχρι σήμερα οι ελληνικές αρχές δεν ήταν ικανοποιητικές και επαρκείς και, επομένως, παραπέμπει την Ελλάδα στο Δικαστήριο της Ευρωπαϊκής Ένωσης».

Τι απαντά το υπουργείο Ενέργειας

Από την πλευρά του το υπουργείο με ανακοίνωσή του την Παρασκευή αναφορικά με την παραπομπή στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο για τη μη έγκαιρη επικαιροποίηση των Χαρτών Κινδύνων Πλημμύρας και Διαχείρισης Κινδύνου Πλημμύρας, επαναλαμβάνει ότι «η ολοκλήρωση των επικαιροποιημένων Χαρτών Επικινδυνότητας Πλημμύρας και των επικαιροποιημένων Χαρτών Κινδύνων Πλημμύρας αναμένεται έως τις 30.11.2023, όπως άλλωστε έχει, ήδη, ενημερωθεί η Ευρωπαϊκή Επιτροπή», προσθέτοντας πως η καθυστέρηση οφείλεται στην προετοιμασία προκειμένου αυτοί να μην είναι «παραπλανητικοί».

Προσθέτει επίσης πως τα Σχέδια Διαχείρισης Κινδύνου Πλημμύρας επικαιροποιούνται σύμφωνα με την Ευρωπαϊκή Οδηγία 2007/60 κάθε 6 χρόνια. Τα αρχικά Σχέδια ολοκληρώθηκαν τον Ιούλιο του 2018, με 2,5 χρόνια καθυστέρηση, σε σχέση με την προβλεπόμενη προθεσμία της Οδηγίας (22.12.2015).

«Όπως επισημάνθηκε και στο Συμβούλιο Υπουργών Περιβάλλοντος, οι Χάρτες πρέπει να επικαιροποιηθούν με βάση τα τελευταία κλιματικά δεδομένα, συμπεριλαμβανομένων των καταιγίδων Ιανός, Elias και Daniel, διαφορετικά υπάρχει ο κίνδυνος οι Χάρτες να είναι παραπλανητικοί».

Υπενθυμίζεται ότι τον Φεβρουάριο του 2022 είχε σταλεί από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή προειδοποιητική επιστολή σε επτά κράτη μέλη που δεν είχαν συμμορφωθεί με τις υποχρεώσεις της οδηγίας για τις πλημμύρες, όσον αφορά την επικαιροποίηση των χαρτών κινδύνων πλημμύρας και επικινδυνότητας πλημμύρας και συγκεκριμένα στη Βουλγαρία, την Κύπρο, την Ελλάδα, τη Λιθουανία, τη Ρουμανία, το Λουξεμβούργο και τη Σλοβακία. Το Λουξεμβούργο συμμορφώθηκε και η υπόθεση έκλεισε.

Λίγους μήνες αργότερα, τον Σεπτέμβριο του 2022 εστάλησαν αιτιολογημένες γνώμες στα υπόλοιπα έξι κράτη μέλη. Όλα τα κράτη μέλη έχουν πλέον συμμορφωθεί, εκτός από την Ελλάδα.
Αρχικά, η Ελλάδα ανακοίνωσε ότι θα εκπληρώσει τις υποχρεώσεις της έως τον Ιούνιο του 2023. Ωστόσο, πριν από το καλοκαίρι, η Ελλάδα εξήγησε ότι η συμμόρφωση δεν προβλέπεται πριν από το τέλος του 2023 και έτσι η χώρα μας οδηγήθηκε στην παραπομπή.

Παραπομπή και για τον ΧΥΤΑ Ζακύνθου

Αυτή δεν ήταν όμως η μοναδική παραπομπή της χώρας μας. Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή αποφάσισε επίσης να την παραπέμψει εκ νεου επειδή δεν έκλεισε χώρο υγειονομικής ταφής αποβλήτων στη Ζάκυνθο εντός προστατευόμενης περιοχής Natura 2000. Παρά το γεγονός ότι ο χώρος υγειονομικής ταφής δε λειτουργεί εδώ και περισσότερα από πέντε έτη, πρέπει και να αποκατασταθεί, προκειμένου να υπάρξει συμμόρφωση με απόφαση του Δικαστηρίου του 2014.

Η Κομισιόν υπενθυμίζει ότι στις 17 Ιουλίου 2014 το Δικαστήριο απεφάνθη (C-600/12) ότι ο εν λόγω χώρος υγειονομικής ταφής δεν πληροί τις προϋποθέσεις και απαιτήσεις της περιβαλλοντικής νομοθεσίας της Ένωσης και ότι η Ελλάδα συνεχίζει να διατηρεί σε λειτουργία δυσλειτουργικό χώρο υγειονομικής ταφής. Η Επιτροπή απέστειλε προειδοποιητική επιστολή στις ελληνικές αρχές στις 28 Απριλίου 2017 λόγω μη συμμόρφωσης με την απόφαση του Δικαστηρίου. Μετά την τελευταία αυτή υπενθύμιση, η Ελλάδα αποφάσισε να σταματήσει τις εργασίες διάθεσης αποβλήτων στον χώρο υγειονομικής ταφής. «Ωστόσο, παρόλο που δεν έχουν αποσταλεί νέα απόβλητα στον χώρο υγειονομικής ταφής Ζακύνθου εδώ και πάνω από πέντε έτη, ο χώρος ακόμη δεν έχει αποκατασταθεί προκειμένου να υπάρξει συμμόρφωση με την απόφαση του Δικαστηρίου. Οι διάφορες καταληκτικές ημερομηνίες που κοινοποίησε η Ελλάδα στην Επιτροπή αναβλήθηκαν και, επομένως, η Ελλάδα δεν έχει κοινοποιήσει αξιόπιστο χρονοδιάγραμμα για την πλήρη εφαρμογή της απόφασης του Δικαστηρίου».

Ως εκ τούτου, η Επιτροπή αποφάσισε να παραπέμψει εκ νέου την υπόθεση στο Δικαστήριο της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Καθώς πρόκειται για τη δεύτερη παραπομπή στο Δικαστήριο της ΕΕ, ενδέχεται να επιβληθούν οικονομικές κυρώσεις για το χρονικό διάστημα μεταξύ της πρώτης απόφασης και της επίτευξης συμμόρφωσης. Υπενθυμίζεται ότι η Ελλάδα καταβάλλει ήδη πρόστιμα σε δύο περιπτώσεις που σχετίζονται με τη διαχείριση αποβλήτων.

Να σημειωθεί πως η Επιτροπή έχει κινήσει αρκετές άλλες διαδικασίες κατά της Ελλάδας για μη ορθή εφαρμογή της νομοθεσίας για τα απόβλητα. Η Ελλάδα καταβάλλει επί του παρόντος πρόστιμα για τη λειτουργία παράνομων χώρων υγειονομικής ταφής και για τη μη ορθή διαχείριση επικίνδυνων αποβλήτων σε ολόκληρη τη χώρα. Σε άλλη υπόθεση, το Δικαστήριο διαπίστωσε ότι ο χώρος υγειονομικής ταφής του Κιάτου λειτουργεί κατά παράβαση της νομοθεσίας της ΕΕ για τα απόβλητα και την υγειονομική ταφή. Τέλος, η Επιτροπή απέστειλε επίσης προειδοποιητική επιστολή στην Ελλάδα το 2021 για να παροτρύνει τις ελληνικές αρχές να επεξεργάζονται σωστά τα απόβλητα πριν από την αποθήκευση σε 84 χώρους υγειονομικής ταφής.

Τι απαντά το υπουργείο: Χρειάζεται Μελέτη Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων - Συντονιστικός και όχι εκτελεστικός ο ρόλος μας

Στην παραδοχή ότι ο παλαιός Χώρος Υγειονομικής Ταφής Αποβλήτων (ΧΥΤΑ) στην περιοχή Σκοπός της Ζακύνθου δεν έχει ακόμα αποκατασταθεί προχώρησε με ανακοίνωσή της η Γενική Γραμματεία Συντονισμού Διαχείρισης Αποβλήτων απομακρύνοντας από πάνω της το μπαλάκι των ευθυνών τονίζοντας πως «το Υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας, δια της Γενικής Γραμματείας Συντονισμού Διαχείρισης Αποβλήτων, έχει συντονιστικό ρόλο και όχι εκτελεστικό» ως προς τις διαδικασίες που πρέπει να προηγηθούν.

Επισημαίνει ότι ο εν λόγω ΧΥΤΑ δεν λειτουργεί από το τέλος του 2017, αλλά για να υπάρχει αποκατάσταση, πρέπει να υπάρξει πρώτα έγκριση περιβαλλοντικών όρων. «Η κατάθεση της σχετικής Μελέτης Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων (ΜΠΕ) έγινε προ διετίας από το ΦΟΔΣΑ Ιόνιων Νήσων. Υπήρξαν όμως σημαντικές παρατηρήσεις από την Αποκεντρωμένη Διοίκηση Πελοποννήσου, Δυτικής Ελλάδας και Ιονίου στη λύση που πρότεινε ο ΦΟΔΣΑ Ιονίων Νήσων, ενώ παράλληλα τέθηκε και ζήτημα αν τελικά η αδειοδοτούσα αρχή πρέπει να είναι η Αποκεντρωμένη ή η Διεύθυνση Περιβαλλοντικών Αδειοδοτήσεων του Υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας.

Τελικά, η Αποκεντρωμένη αποδέχθηκε ένα πλαίσιο λύσης, με επιφύλαξη, εν αναμονή της οριστικής λύσης. Για να συνταχθεί η πρόταση οριστικής λύσης, έπρεπε να αναθέσει ο ΦΟΔΣΑ δύο μελέτες, μια γεωτεχνική και μια για την επικαιροποίηση της ΜΠΕ, οι οποίες μέχρι σήμερα δεν έχουν ανατεθεί», επισημαίνεται στην ανακοίνωση.

Επιπλέον, τονίζεται ότι στη Ζάκυνθο, την τελευταία πενταετία, υπάρχει διαχείριση αποβλήτων στο χώρο του σημερινού ΧΥΤΑ. «Ταυτόχρονα, το Υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας έχει βοηθήσει και με μεταφορές αποβλήτων σε γειτονικούς αδειοδοτημένους ΧΥΤΑ, προκειμένου να μην υπάρχει πρόβλημα με την εναπόθεση των αποβλήτων».

Όσο για το χώρο του σημερινού ΧΥΤΑ, σημειώνει πως «έχει ξεκινήσει, μετά από συντονισμό του Υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας, έργο κατασκευής μονάδας διαχείρισης αποβλήτων από τις αρχές του 2022, το οποίο αναμένεται να ολοκληρωθεί περί τα τέλη του 2024».

Προσθέτει επίσης ότι το υπουργείο εξετάζει τη δυνατότητα, σε περιπτώσεις που διαπιστώνεται από τη διαχείριση των αποβλήτων κίνδυνος για τη δημόσια υγεία ή σοβαρή ρύπανση του περιβάλλοντος ή πιθανότητα επιβολής προστίμου από το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο, να αναλαμβάνουν οι αρμόδιες Υπηρεσίες του τον συντονισμό και την υλοποίηση των μέτρων, ώστε να αποτρέπονται τα παραπάνω.