Στο σημείο μηδέν για τα Τέμπη: Επιτροπή διερεύνησης από τον ΟΣΕ 9 μήνες μετά - Ούτε ένας διερευνητής σιδηροδρομικών ατυχημάτων από τον ανεξάρτητο Οργανισμό

Σε σημείο μηδέν βρίσκεται η διερεύνηση της σιδηροδρομικής τραγωδίας των Τεμπών, η οποία στοίχισε τη ζωή σε 57 επιβάτες και εργαζομένους στο σιδηρόδρομο τη νύχτα της 28ης Φεβρουαρίου 2023.

Εννέα μήνες μετά το χειρότερο δυστύχημα που έχει συμβεί ποτέ σε ελληνικές ράγες, μπορεί η νομική έρευνα να συνεχίζεται, αλλά φαίνεται πως έχει «παγώσει» κάθε άλλη διαδικασία που θα έπρεπε να κινείται ταυτόχρονα, παρά το γεγονός ότι προβλέπεται τόσο από την ελληνική νομοθεσία όσο και από ευρωπαϊκές οδηγίες και είναι ανεξάρτητη από την ανακριτική διερεύνηση.

Είναι μάλιστα χαρακτηριστικό ότι ενώ ο Ευρωπαϊκός Οργανισμός Σιδηροδρόμων (ERA) έχει ορίσει τρία μέλη του με αποκλειστικό τους καθήκον τη διερεύνηση του δυστυχήματος των Τεμπών και την υποβοήθηση του νεοσύστατου Εθνικού Οργανισμού Διερεύνησης Αεροπορικών και Σιδηροδρομικών Ατυχημάτων και Ασφαλείας Μεταφορών (ΕΟΔΑΣΑΑΜ) και έχει ενημερώσει σχετικώς τις ελληνικές αρχές, ο αντίστοιχος ελληνικός Οργανισμός δεν έχει στελεχωθεί ακόμα και στο δυναμικό του δεν περιλαμβάνεται ούτε ένας διερευνητής επί σιδηροδρομικών ατυχημάτων.

Να σημειωθεί ότι έως και αρκετούς μήνες μετά το δυστύχημα η χώρα μας διέθετε Οργανισμό Διερεύνησης μόνο στα χαρτιά, καθώς η παλαιότερη Αρχή που είχε συσταθεί ουσιαστικά δεν ενεργοποιήθηκε ποτέ, ενώ και όταν προβλέφθηκε νομοθετικά εκ νέου η σύσταση του, ο Οργανισμός παρέμενε ανενεργός. Διοίκηση απέκτησε μόλις στα τέλη του περασμένου Σεπτεμβρίου, ενώ έως και σήμερα δε διαθέτει κανέναν διερευνητή για το σιδηροδρομικό αντικείμενο. Αυτήν την περίοδο γίνεται προσπάθεια να στελεχωθεί καθώς το ζήτημα επείγει και δεδομένης της ανάγκης διερεύνησης του συγκεκριμένου πολύνεκρου δυστυχήματος, χωρίς ωστόσο να έχει αποφέρει ακόμα αποτελέσματα.

Ο ΟΣΕ συστήνει τώρα Επιτροπή Διερεύνησης

Παράλληλα ο ΟΣΕ μόλις την περασμένη Παρασκευή φαίνεται πως θεώρησε απαραίτητο να συστήσει Επιτροπή για τη διερεύνηση της τραγωδίας, η οποία θα προχωρήσει στην έκδοση εσωτερικού πορίσματος. Κι αυτό εννέα μήνες μετά το δυστύχημα και παρά το γεγονός ότι η διαδικασία προβλέπεται από τους κανονισμούς ανεξαρτήτως του εάν υπάρχει ή όχι Ανεξάρτητος Οργανισμός Διερεύνησης καθώς θεωρείται πως και οι ίδιοι οι σιδηροδρομικοί φορείς οφείλουν να διερευνούν όλα τα περιστατικά προκειμένου να διαπιστώσουν τα προβλήματα στη λειτουργία και να τα επιλύσουν.

Η κίνηση του ΟΣΕ, πάντως, έγινε αφού είχε δεχτεί σχετικές επιστολές από τη Ρυθμιστική Αρχή Σιδηροδρόμων (ΡΑΣ), ενώ σύμφωνα με πληροφορίες και η προσφάτως ορισθείσα διοίκηση του ΕΟΔΑΣΑΑΜ, ζήτησε το πόρισμά της προκειμένου να το συμπεριλάβει στο σχετικό φάκελο. Ωστόσο όπως γίνεται αντιληπτό εφόσον δεν υπήρχε επιτροπή, δεν υπήρχε και πόρισμα.

Ο Οργανισμός μάλιστα προχώρησε με δεύτερη απόφασή του, η οποία αναρτήθηκε και αυτή στη «Διαύγεια» μόλις την Τρίτη στη συγκρότηση Επιτροπής Διερεύνησης Συμβάντων, αντικείμενο της οποίας θα είναι η έρευνα ενδεχόμενων μελλοντικών σιδηροδρομικών συμβάντων.

Σε κάθε περίπτωση η πρώτη Επιτροπή θα έχει αποκλειστικό της αντικείμενο τη διερεύνηση της τραγωδίας των Τεμπών, θα έχει διαφορετικά μέλη και θα είναι επταμελής συμπεριλαμβανομένων των αναπληρωματικών μελών. Τα στελέχη του Οργανισμού που την απαρτίζουν προέρχονται μεταξύ άλλων από τις Διευθύνσεις Συντήρησης Γραμμής, Ηλεκτροκίνησης και Συντήρησης, Σηματοδότησης, Τηλεπικοινωνιών και Ηλεκτρικών Εγκαταστάσεων Λάρισας, Κανόνων Η/Μ Συστημάτων και Κυκλοφορίας.

Σε ερώτημα του «Εθνους» προς τον ΟΣΕ αναφορικά με τους λόγους της καθυστέρησης της συγκρότησης επιτροπής για τα Τέμπη, στελέχη του Οργανισμού επεσήμαναν ότι ο Οργανισμός Διερεύνησης συγκροτήθηκε πρόσφατα και εξ αυτού απορρέει η υποχρέωσης της ύπαρξης επιτροπών για την εσωτερική διερεύνηση ατυχημάτων και δυστυχημάτων: «Στο πλαίσιο αυτό συστάθηκε η Επιτροπή και θα καταθέσει τις απόψεις της στον Οργανισμό» επεσήμαιναν.

Από την πλευρά της η Hellenic Train, όπως σημειώνουν πηγές της, έχει ήδη προβεί στη διερεύνηση του δυστυχήματος από τη δική της Διεύθυνση και το πόρισμά της θα κατατεθεί στη ΡΑΣ.

Οι διερευνητές του ΕΟΔΑΣΑΑΜ δεν έκαναν ποτέ αυτοψία στον τόπο της τραγωδίας

Θα πρέπει, πάντως, να σημειωθεί ότι το «παράθυρο ευκαιρίας» για την πλήρη διαλεύκανση των συνθηκών του δυστυχήματος των Τεμπών από τον ΕΟΔΑΣΑΑΜ έχει μάλλον χαθεί τόσους μήνες μετά, όπως προκύπτει και από το ίδιο το ΦΕΚ της δημιουργίας του. Σε αυτό αναφέρεται τρεις βασικές συνθήκες, οι οποίες πλέον δεν μπορούν να τηρηθούν και συγκεκριμένα ότι στους διερευνητές του Ε.Ο.Δ.Α.Σ.Α.Α.Μ. και για τη διευκόλυνση της διεξαγωγής της έρευνας, οι σιδηροδρομικές επιχειρήσεις, ο διαχειριστής υποδομής, καθώς και κάθε αρμόδια για τη δικαστική ανάκριση αρχή, υποχρεούνται μεταξύ άλλων να παρέχουν:

- άμεση πρόσβαση στον τόπο του ατυχήματος ή του συμβάντος, καθώς και στο σχετικό τροχαίο υλικό και τις εγκαταστάσεις υποδομής και τις εγκαταστάσεις ελέγχου και σηματοδότησης της κυκλοφορίας,

- δικαίωμα άμεσης καταγραφής των αποδεικτικών στοιχείων και ελεγχόμενης απομάκρυνσης των συντριμμιών, των εγκαταστάσεων ή στοιχείων υποδομής για εξέταση ή ανάλυση.

- δυνατότητα υποβολής ερωτήσεων του εμπλεκόμενου στο ατύχημα ή συμβάν σιδηροδρομικού προσωπικού και λοιπών μαρτύρων.

Οπως εύκολα γίνεται αντιληπτό, τόσους μήνες μετά έχει χαθεί κάθε αμεσότητα σε αυτές τις προϋποθέσεις.

Ισως γι΄αυτό το λόγο πηγές κοντά στην υπόθεση να εκφράζουν ανησυχία ότι είναι περιορισμένη η δυνατότητα διερεύνησης εκ μέρους του νεοσυσταθέντος Οργανισμού καθώς, όπως σημειώνουν, βασει της διεθνούς εμπειρίας, αλλά και του πρωτοκόλλου των αεροπορικών δυστυχημάτων, οι διερευνητές είναι εκείνοι που αποδεσμεύουν το χώρο και τα συντρίμμια. Στην περίπτωση των Τεμπών όμως η εν λόγω έκταση έχει μπαζωθεί και όλα έχουν απομακρυνθεί.

Η διερεύνηση της ΡΑΣ

Υπενθυμίζεται ότι για την τραγωδία των Τεμπών και η ΡΑΣ είχε ξεκινήσει αυτεπάγγελτο έλεγχο δεδομένου ότι μετά το δυστύχημα δεν υπήρχε ενεργός Οργανισμός Διερεύνησης Σιδηροδρομικών Ατυχημάτων. Η εν λόγω έρευνα - σύμφωνα με πηγές κοντά στην υπόθεση - έχει «παγώσει» καθώς η βασική διερεύνηση πλέον μπορεί να διενεργηθεί από τον ΕΟΔΑΣΑΑΜ και θα πρέπει να αναμένεται το δικό του πόρισμα, ενώ επιπλέον όσο παραμένει ανοιχτή η ανακριτική διαδικασία δυσχεραίνεται η αποστολή στοιχείων στους σιδηροδρομικούς φορείς, δηλαδή τον ΟΣΕ και τη Hellenic Tran κάτι που πρέπει να προηγηθεί των ακροάσεων, καθώς πολλά απ΄αυτά χαρακτηρίζονται «εμπιστευτικά» και αποτελούν μέρος της ανακριτικής διαδικασίας.