Πολιτικός καυγάς για το νέο μπλόκο στη σύμβαση με τα ΚΤΕΛ για τα λεωφορεία - Κίνδυνος να μείνουν χωρίς εξυπηρέτηση 60 γραμμές σε Ανατολική και Δυτική Αττική

Πολιτικές αναταράξεις προκάλεσε το νέο μπλόκο του Ελεγκτικού Συνεδρίου στην παράταση της σύμβασης του ΟΑΣΑ με τα ΚΤΕΛ στα οποία έχει ανατεθεί έργο της δημόσιας συγκοινωνίας από το 2020. Η υπογραφή της σύμβασης της τετράμηνης παράτασης κωλύεται, σύμφωνα με την απόφαση, με αποτέλεσμα από τις 7 Δεκεμβρίου και μετά να κινδυνεύει να μείνει στον αέρα η εξυπηρέτηση χιλιάδων επιβατών 60 γραμμών της Ανατολικής και Δυτικής Αττικής, οι οποίες τώρα εκτελούνται από τα ΚΤΕΛ.

Σχολιάζοντας την απόφαση του Ζ' Κλιμακίου, την οποία παρουσίασε αναλυτικά το «Εθνος» πριν λίγες ημέρες, ο βουλευτής του ΣΥΡΙΖΑ και τομεάρχης Υποδομών και Μεταφορών, Χάρης Μαμουλάκης σε δήλωσή του επεσήμανε ότι «η διοίκηση του ΟΑΣΑ και το Υπουργείο Υποδομών & Μεταφορών είναι υπόλογοι απέναντι σε χιλιάδες επιβάτες της ανατολικής και δυτικής Αττικής που κινδυνεύουν να μείνουν χωρίς συγκοινωνία από τις 6 Δεκεμβρίου.Οφείλουν εξηγήσεις γιατί συνέχισαν έναν χορό απευθείας αναθέσεων δεκάδων εκατομμυρίων ευρώ, παρά το γεγονός ότι είχαν ήδη ακυρωθεί από το Ελεγκτικό Συνέδριο προηγούμενες σχετικές αποφάσεις τους».

Ο κ. Μαμουλάκης ρωτά εκ νέου τον λόγο, για τον οποίο ακυρώθηκε ην προμήθεια λεωφορείων που είχε δρομολογηθεί από το 2019 και γιατί δεν έχει ακόμα υλοποιηθεί η δέσμευση του πρώην Υπουργού Κώστα Καραμανλή, περί αγοράς 1.300 οχημάτων που θα ξεκινούσαν να κυκλοφορούν από το 2022, με την πρώτη παράδοση 250 λεωφορείων να αναμένεται το καλοκαίρι του 2024.

«Γιατί εδώ και 4 χρόνια από την αρχική ανάθεση, δεν έχουν προχωρήσει σε διαγωνιστική διαδικασία, παρά μόλις τον περασμένο Οκτώβριο προχώρησαν στην προδημοσίευση του διαγωνισμού.

Οφείλουν επίσης να δώσουν άμεσα στη δημοσιότητα το «σχέδιο» που όπως δηλώνουν έχουν, έτσι ώστε να φανεί ο τρόπος με τον οποίο θα καλυφθούν τα δρομολόγια», καταλήγει ο κ. Μαμουλάκης.

Απαντώντας στη δήλωση του τομεάρχη του ΣΥΡΙΖΑ, ο υπουργός Υποδομών και Μεταφορών, Χρήστος Σταικούρας επαναλαμβάνει ότι ο στόλος του ΟΑΣΑ πρόκειται να ενισχυθεί άμεσα με επιπλέον 140 νέα, τελευταίας τεχνολογίας, ηλεκτρικά λεωφορεία από τον Απρίλιο του 2024, ενώ, σε εξέλιξη βρίσκονται σημαντικές πρωτοβουλίες περαιτέρω ενίσχυσης της βιώσιμης αστικής κινητικότητας. Προσθέτει πως ο συνολικός σχεδιασμός του υπουργείου προβλέπει την προμήθεια συνολικά 1.300 λεωφορείων αντιρρυπαντικής τεχνολογίας έως το τέλος της τετραετίας.

Αναφορικά με τις συμβάσεις με τα ΚΤΕΛ, ο κ. Σταϊκούρας αναφέρει: «Ειδικότερα, όσον αφορά την εκτέλεση του συγκοινωνιακού έργου στην Αττική, η ανάθεση λεωφορειακών γραμμών στα ΚΤΕΛ συνέβη δυνάμει νόμιμων εγκεκριμένων από το Ελεγκτικό Συνέδριο συμβάσεων 108/2020, που τροποποιήθηκε με την 9/2022, 96/2022 και 93/2023, οι οποίες αν αθροιστούν διαρκούν συνολικά τρία έτη, και όχι τέσσερα όπως εσφαλμένα αναφέρεται.

Ο δε ισχυρισμός ότι έχουν ακυρωθεί οι αποφάσεις του ΟΑΣΑ από το Ελεγκτικό Συνέδριο δεν είναι ακριβής. Αντίθετα, έχουν εκδοθεί και τρεις θετικές απαντήσεις του Δικαστηρίου, οι οποίες επέτρεψαν τις παραπάνω συμβάσεις ανάθεσης προς τα ΚΤΕΛ».

Ο υπουργός τονίζει ότι η εκκρεμούσα στο Ελεγκτικό Συνέδριο σύμβαση αφορά την τετράμηνη παράταση της τελευταίας Σύμβασης, ενώ συμπληρώνει πως ο ΟΑΣΑ ζήτησε από το Τμήμα την θεώρηση του σχεδίου σύμβασης τετράμηνης παράτασης και ακύρωσης της σχετικής αρνητικής πράξης, «με σαφή και νόμιμα επιχειρήματα».

Ως προς τον διαγωνισμό ανάθεσης αξίας 400 εκατ. ευρώ, ο κ. Σταικούρας αναφέρει ότι αυτός έχει δημοσιευθεί από τις αρχές Νοεμβρίου 2023 και ότι πριν από τη δημοσίευση είχε προηγηθεί διαβούλευση ενός μηνός κατά την διάρκεια του καλοκαιριού (29/6/2023 - 29/7/2023), «η οποία συγκέντρωσε ενδιαφέρον από φορείς της αγοράς όχι μόνο της Ελλάδας αλλά και του εξωτερικού».

Παραθέτει επίσης ως προς το ιστορικό του διαγωνισμού ότι στα μέσα Οκτωβρίου εκδόθηκε η προδημοσίευσή του και έλαβε ευρεία δημοσιότητα στον τύπο, για να προετοιμάσουν οι υποψήφιοι ανάδοχοι τις προσφορές τους. «Σήμερα, ο διαγωνισμός είναι σε εξέλιξη και θα υποβάλλονται προσφορές από τους ενδιαφερόμενους μέχρι τις 19/12/2023».

Κλείνει τη δήλωσή του αναφέροντας ότι στόχος του υπουργείου είναι η διαρκής βελτίωση της καθημερινότητας των πολιτών «με συγκεκριμένες πολιτικές δράσεις, που αναβαθμίζουν σημαντικά την ποιότητα ζωής στην πρωτεύουσα, ενώ αντίστοιχες πρωτοβουλίες αναλαμβάνουμε και για την πόλη της Θεσσαλονίκης» υπενθυμίζοντας ότι ο .σχεδιασμός του υπουργείου είναι δημόσια διαθέσιμος από τις 4/9/2023, όταν η πολιτική ηγεσία του Υπουργείου πραγματοποίησε αναλυτικά ενημέρωση στη Διαρκή Επιτροπή Παραγωγής και Εμπορίου.

Γιατί το Ελεγκτικό Συνέδριο δεν άναψε πράσινο φως

Στην απόφασή του το Ελεγκτικό Συνέδριο ξεκάθαρα αναφέρει ότι «η προσφυγή στη διαδικασία διαπραγμάτευσης χωρίς δημοσίευση προκήρυξης, χωρίς να πληρούνται οι σχετικές προυποθέσεις, πλήττει προδήλως τις αρχές της διαφάνειας, της ισότητας των διαγωνζομένων και του ελεύθερου ανταγωνισμού και συνιστά, ως εκ τούτου, ουσιώδη πλημμέλεια της ελεγχόμενης διαδικασίας ανάθεσης».

Οι κύριες αιτιάσεις, βάσει των οποίων αποφάνθηκε ότι «κωλύεται η υπογραφή της σύμβασης», όπως προκύπτουν από την απόφαση του Ζ΄ Κλιμακίου του είναι οι εξής:

• Το αίτημα παράτασης της σύμβασης εκ μέρους του ΟΑΣΑ από τις 7 Δεκεμβρίου 2023 έως τις 7 Απριλίου 2024 θεωρείται στην πραγματικότητα νέα αυτοτελής απευθείας ανάθεση και όχι χρονική επέκταση της υφιστάμενης, η οποία έρχεται να σωρευτεί στις αλλεπάλληλες αναθέσεις του παρελθόντος. Ο Οργανισμός εγκαλείται ως μη επιμελής αναθέτων φορέας για το γεγονός ότι μέχρι να τελεσφορήσει ο πολυετής διαγωνισμός για τη συγκοινωνιακή κάλυψη κινδυνεύουν να κλείσουν πέντε χρόνια από την αρχική ανάθεση χωρίς το ζήτημα να έχει ολοκληρωθεί μέσω διαφανούς διαγωνιστικής διαδικασίας.

• Σε άλλο σημείο του σκεπτικού της απόφασης, το Ελεγκτικό Συνέδριο αναφέρεται σε καθυστερήσεις στη διενέργεια του διεθνούς διαγωνισμού για την μακροχρόνια παραχώρηση συγκοινωνιακού έργου σε ιδιώτες και συγκεκριμένα κάνει λόγο για «μη έγκαιρο και ορθολογικό προγραμματισμό». Επισημαίνει ότι στον ΟΑΣΑ ήταν γνωστό τουλάχιστον από τον Σεπτέμβριο του 2020 ότι η επιχειρησιακή δυνατότητα της ΟΣΥ κυμαινόταν σε χαμηλό πλαίσιο απόδοσης λόγω της μη διαθεσιμότητας ικανού αριθμού λεωφορείων και οδηγών, «τούτο δε ανεξαρτήτως των συνθηκών της πανδημίας που απλώς επιβάρυναν την εν λόγω κατάσταση». Προσθέτει επίσης ότι: «Εντός του ως άνω διαστήματος της τριετίας ευλόγως θα αναμνόταν από έναν επιμελή και συνετό αναθέτοντα φορέα να είχε εγκαίρως δρομολογήσει τις ενέργειες για την προκήρυξη και ολοκλήρωση του διαγωνισμού για την κάλυψη των ως άνω τακτικών αναγκών του», επισημαίνεται στην απόφαση, στην οποία τονίζεται ότι «μόλις στις αρχές του 2023 ξεκίνησαν οι εσωτερικές διαδικασίες δρομολόγησης της ωρίμανσης του φακέλου σύμβασης για τη σκοπούμενη προκήρυξη».

• Οσον αφορά τη διαστασιολόγηση των αναγκών, δηλαδή τον αριθμό των οχηματοχιλιομέτρων που πρέπει να καλυφθούν, το Ελεγκτικό Συνέδριο αναφέρει ότι αυτές υπολογίστηκαν αρχικώς βάσει των αρνητικών συνεπειών της πανδημίας, αλλά τα οχηματοχιλιόμετρα παραμένουν αμετάβλητα σε μηνιαία βάση και στο σχέδιο της συγκεκριμένης σύμβασης, παρά το γεγονός ότι δεν μπορεί να γίνει πλέον επίκληση της πανδημίας, ενώ η απαίτηση συνέχισης παροχής των ίδιων υπηρεσιών στην ίδια ποσότητα δε δικαιολογείται εμπεριστατωμένα. 

• Το Ελεγκτικό Συνέδριο αναφέρει επίσης ότι κατά την περίοδο που εστάλη το σχέδιο σύμβασης για την νέα ανάθεση για προσυμβατικό έλεγχο, ο ΟΑΣΑ δεν είχε αναρτήσει ούτε καν την διακήρυξη του διαγωνισμού, αλλά την προδημοσίευση.

• Ιδιαίτερη αναφορά γίνεται στο σκεπτικό της απόφασης και στην ίδια την ανάγκη επέκτασης της σύμβασης δεδομένης της έλευσης των 250 καινούργιων ηλεκτρικών λεωφορείων (εκ των οποίων βέβαια μόνο τα 140 θα παραμείνουν στην Αθήνα, καθώς τα υπόλοιπα προορίζονται για τις συγκοινωνιακές ανάγκες της Θεσσαλονίκης).

Επιπλέον, το Ελεγκτικό Συνέδριο δεν δέχεται το επιχείρημα του Οργανισμού για καθυστερήσεις στη διεξαγωγή του διαγωνισμού, οι οποίες οφείλονται στη διενέργεια των εκλογών καθώς δεν τις θεωρεί ένα απρόβλεπτο αλλά αναμενόμενο γεγονός σημειώνοντας πως και να συνυπολογιζόταν η καθυστέρηση, αυτή δε θα υπερέβαινε τους δύο μήνες.

Αναφορικά με το συνολικό χρόνο των απευθείας αναθέσεων, το Ελεγκτικό Συνέδριο σημειώνει ότι βάσει των οσων αναφέρονται στο προοίμιο εκ μέρους του ΟΑΣΑ ο διαγωνισμός θα απαιτήσει τουλάχιστον την πάροδο διαστήματος εννέα μηνών και τότε η συνολική διάρκεια της παραχώρησης με τη μέθοδο αυτή θα προσεγγίζει τα πέντε έτη: «Οπως προκύπτει από τα αναφερόμενα στο προοίμιο του υπόκρίση σχεδίου σύμβασης, η επίμαχη διαδικασία δε θα είναι η τελευταία, αλλά αναμένεται εκ νέου απευθείας ανάθεση των εν θέματι υπηρεσιών για μακρύ χρονικόδιάστημα (περίπου διετία) με αποτέλεσμα το ελεγχόμενο αντικείμενο να καταλήγει μη προσβάσιμο στον ελεύθερο ανταγωνισμό για τουλάχιστον πέντε έτη», σημειώνεται χαρακτηριστικά.