Το µαύρο κουτί της τραγωδίας στην Ανατολική Αττική

Των Αλέξανδρου Καλαφάτη & Σοφίας Φασουλάκη

«Εάν η οικογένειά μου κατοικούσε στο Μάτι θα της έλεγα να έχει τον νου της και να πάει στη θάλασσα». Με τον τρόπο αυτό απάντησε ο αρχιπύραρχος της Πυροσβεστικής, πιλότος ελικοπτέρου, στην ερώτηση του εισαγγελέα για το τι θα έλεγε στους δικούς του ανθρώπους εάν αυτοί βρίσκονταν στο Μάτι όταν είδε από τις 17.15 από αέρος το πύρινο µέτωπο της Ανατολικής Αττικής.

«Βλέπαµε όλη τη φωτιά και όλη την περιοχή. Είχαµε ορατότητα έως τη θάλασσα. Από τον ασύρµατο ενηµέρωσα τον αρµόδιο αξιωµατικό που βρισκόταν στο έδαφος για τη φωτιά και του είπα ότι πάει στον Βουτζά. Με το συντονιστικό κέντρο δεν επικοινώνησα απευθείας µε τον ασύρµατο. Πήρα τον υπαρχηγό γύρω στις 17.20 και τον ενηµέρωσα ότι η φωτιά είχε κατεύθυνση προς Βουτζά. Στις 17.30 έφυγα για το αεροδρόµιο της Ελευσίνας λόγω καυσίµων» αναφέρει.
Η έλλειψη επικοινωνίας µεταξύ των αρµόδιων φορέων προκύπτει ξεκάθαρα µέσα από τις καταθέσεις της ογκώδους δικογραφίας που σχηµάτισε η Εισαγγελία. ∆ασοπόνος που υπηρετεί στη Γενική ∆ιεύθυνση ∆ασών του υπουργείου Περιβάλλοντος, η οποία συλλέγει πληροφορίες και ενηµερώνει για τις επικρατούσες συνθήκες στον τόπο της πυρκαγιάς, δεν µπόρεσε ποτέ να επικοινωνήσει µε τον δασολόγο του ∆ασαρχείου Πεντέλης, όπως και δεν κατάφερε ποτέ να απαντήσει σε ερώτηση που της τέθηκε για τη φωτιά. Καλούσε τηλεφωνικά τους υπευθύνους, αλλά δεν απαντούσε κανείς.

«∆εν µου απαντούσαν»

Ενδεικτικά της κατάστασης που επικρατούσε είναι όσα αναφέρει στην κατάθεσή της: «Επικοινώνησα στις 17.15 µε τη ∆ιεύθυνση ∆ασών Ανατολικής Αττικής. Το σήκωσε η προϊσταµένη, η οποία µε διαβεβαίωσε ότι θα επικοινωνούσε µε το ∆ασαρχείο Πεντέλης για να τους πει να πάνε στον τόπο του συµβάντος. Μετά από δέκα λεπτά που είδα ότι δεν µου απαντούσαν, ξαναπήρα τηλέφωνο και η υπάλληλος που ήταν σε επιφυλακή µού είπε ότι δεν έχει καµία πληροφόρηση. Περίµενα λίγο διάστηµα και ξαναπήρα τηλέφωνο και έλαβα την απάντηση ότι ακόµη δεν είχαν φτάσει. Μου έδωσαν επίσης το τηλέφωνο της αρµόδιας στο ∆ασαρχείο Πεντέλης για να µιλήσω. Πήρα τηλέφωνο αρκετές φορές, αλλά δεν µου απάντησε κανένας. ∆εν βρήκα ποτέ τον δασολόγο του ∆ασαρχείου Πεντέλης. Γύρω στις 19.00 µε πήραν τηλέφωνο από το Συντονιστικό Κέντρο ∆ασοπροστασίας και µε ρώτησαν αν µπορώ να δώσω µία πληροφορία από την Πυροσβεστική για το κλιµάκιο του Βουτζά. Προσπάθησα να πάρω κάποιες απαντήσεις, αλλά και πάλι δεν τα κατάφερα».

Ανάλογη εικόνα δυσλειτουργίας περιέγραψε για τον ∆ήµο Μαραθώνα δηµοτική σύµβουλος, η οποία αναφέρει ότι ο δήµαρχος... αγνοούνταν και ότι ο αρµόδιος για την Πολιτική Προστασία αντιδήµαρχος της είπε από νωρίς το απόγευµα «ό,τι ήταν να κάνουµε το κάναµε»: «Κάλεσα µεταξύ 17.30 και 18.00 τον αντιδήµαρχο στις αρµοδιότητες του οποίου εντάσσονται οι τοµείς της Καθαριότητας και της Πολιτικής Προστασίας και του είπα ότι είµαι στη διάθεσή του και τι πρέπει να κάνουµε. Η απάντηση που πήρα ήταν “ό,τι είχαµε να κάνουµε το έχουµε κάνει, έχουµε ενηµερώσει τους υπευθύνους. Από εκεί και πέρα, δεν µπορούµε να τα βάλουµε µε τις φλόγες”. Ο µηχανισµός ήταν ανύπαρκτος. ∆ιαπίστωσα αδυναµία στη λήψη αποφάσεων, ο δήµαρχος δεν ξέρω πού ήταν και όταν ρώτησα τη γενική γραµµατέα µού είπε ότι ούτε εκείνη µπορεί να τον βρει. Οταν ρώτησα τον κ. ... αν ξέρει πού είναι, η απάντηση που πήρα ήταν ότι τον βρήκε ο κακός καιρός στην Πάρο. Εγώ προσωπικά δεν τον αναζήτησα γιατί και πέρυσι στις φωτιές του Καλάµου δεν πρόσφερε τίποτα. Σχέδιο πολιτικής προστασίας υπήρχε ένα πολύ  γενικό, το οποίο µέχρι το βράδυ το αναζητούσαµε διότι η γραµµατέας Πολιτικής Προστασίας δεν µπορούσε να µπει στα e-mail της να το κατεβάσει».

Σε αντίθεση µε την Ανατολική Αττική, όπου οι εντολές εκκένωσης χάθηκαν στη... µετάφραση, στη φωτιά της Κινέτας, η οποία είχε ξεσπάσει νωρίτερα την ίδια ηµέρα, ο δήµαρχος Μεγάρων όταν αντιλήφθηκε ότι κινδυνεύουν ζωές πήρε πρωτοβουλίες για την αποµάκρυνση των πολιτών: «Είδα την κατάσταση. Φαινόταν ότι θα είχε σοβαρή εξέλιξη γιατί είχε ξεσπάσει µέσα στο δάσος. Επιτόπου, στον τόπο της πυρκαγιάς, συγκάλεσα το Συντονιστικό Τοπικό Οργανο, στο οποίο είµαι πρόεδρος, περί ώρα 12.30, και µε γρήγορες οδηγίες πήραµε αποφάσεις. Οταν είδα ότι το µέτωπο της πυρκαγιάς απλώνεται επικίνδυνα, άρα θα υπήρχε κίνδυνος για τις κατοικηµένες περιοχές, έδωσα εντολή στον αστυνοµικό και στον αντιδήµαρχο Πολιτικής Προστασίας να αποµακρύνουν τους πολίτες».

«Δεν υπήρχε χρόνος»

Στην ερώτηση εάν έλαβε την απόφαση χωρίς την εισήγηση της Πυροσβεστικής, απαντά αφοπλιστικά: «Ηταν τόσο γρήγορη η εξέλιξη της πυρκαγιάς και ο κίνδυνος τόσο ορατός που δεν υπήρχε χρόνος και έτσι ανέλαβα ο ίδιος την πρωτοβουλία. Η προληπτική εκκένωση διήρκεσε περίπου µία ώρα. Αυτοκίνητο του δήµου και περιπολικά καλούσαν µε µεγάφωνα τον κόσµο να αποµακρυνθεί».