Από την Κάνθαρο στη Σπιναλόγκα: Τα λεπροκομεία της Ελλάδας και η ιστορία τους

Σήμερα ξεχασμένη, τότε «κατάρα». Η λέπρα – η αλλιώς η νόσος του Χάνσεν- καταδίκαζε τους ασθενείς σε απομόνωση και διαβίωση συχνά σε άθλιες συνθήκες. Οι Χανσενικοί, με την αλλοιωμένη και παραμορφωμένη όψη τους, θεωρούνταν μιάσματα και στέλνονταν στα λεπροκομεία, όπου και έμεναν συχνά μέχρι να πεθάνουν.

Η Παγκόσμια Ημέρα κατά της Λέπρας γιορτάζεται κάθε χρόνο την τελευταία Κυριακή του Ιανουαρίου με πρωτοβουλία της Διεθνούς Ένωσης κατά της Λέπρας (ILEP) και του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας, με στόχο την ευαισθητοποίηση της διεθνούς κοινότητας για την ασθένεια της λέπρας, που πλήττει 3 εκατομμύρια ανθρώπους σ' όλο τον κόσμο.

Στην Ελλάδα, τα πρώτα λεπροκομεία δημιουργήθηκαν στην Σπιναλόγκα, τη Λέρο, τη Χίο, τη Σάμο και το νοσοκομείο «Αγ. Βαρβάρα» στην Αθήνα.

Το λεπροκομείο της Χίου και της Σάμου

Μάλιστα, το λεπροκομείο της Χίου - γνωστό και ως Λωβοκομείο - υπήρξε το αρχαιότερο στην Ελλάδα και από τα αρχαιότερα στην Ευρώπη.

Ξεκίνησε τη λειτουργία του το 1378 και έκλεισε επισήμως το 1957. όταν οι τελευταίοι 8 τρόφιμοι μεταφέρθηκαν στο ίδρυμα της Αγίας Βαρβάρας στην Αττική.

Στη Σάμο το λεπροκομείο θεμελιώθηκε το 1887 στη θέση "Παναγίτσα" Καρλοβάσου και περατώθηκε το 1890. Λειτούργησε χωρίς διακοπές έως το 1966, οπότε καταργήθηκε και οι εναπομείναντες λεπροί μεταφέρθηκαν στο Νοσοκομείο Λοιμωδών της Αθήνας "Αγία Βαρβάρα".

Η Σπιναλόγκα

Το λεπροκομείο στη Σπιναλόγκα στην Κρήτη ξεκίνησε να λειτουργεί στις 11 Νοεμβρίου 1903 αλλά οι πρώτοι λεπροί εγκαταστάθηκαν εκεί στις 13 Οκτωβρίου του 1904. Αργότερα δέχτηκε ασθενείς ακόμα και από άλλες χώρες και χαρακτηρίστηκε σαν Διεθνές Λεπροκομείο.

Κατά την πενταετία 1930-1935 ξεκίνησε η μεταφορά και εγκατάσταση τον ασθενών στο Νοσοκομείο Λοιμωδών Νόσων στην περιοχή του Δήμου Αγίας Βαρβάρας σε ειδικά διαμορφωμένους και σχετικά απομακρυσμένους χώρους. Τελικά, το 1957 έκλεισε ιαθέντων των λεπρών με τη χρήση αντιβιοτικών φαρμάκων.

Σήμερα η Σπιναλόγκα είναι ένας χώρος ιστορικής μνήμης.

Το Λεπροκομείο της Λέρου

Η λέπρα εμφανίστηκε στην Λέρο στις αρχές του 1800 και σχεδόν αφανίζοντας τον πληθυσμό της. Οι άρρωστοι, απομονωνόταν σε ένα λεπροκομείο κοντά στην θάλασσα, στο ρωμαϊκό φρούριο. Λίγο αργότερα με την βοήθεια των Ελλήνων Αιγυπτιωτών, κτίστηκε ένα μικρό λεπροκομείο, βορειότερα από το ήδη ετοιμόρροπο ρωμαϊκό φρούριο, στην περιοχή Μπρούτζι.

Το Λεπροκομείο της Αγίας Βαρβάρας

Το Γενικό Νοσοκομείο Δυτικής Αττικής «Η Αγία Βαρβάρα» λειτούργησε για πρώτη φορά ως Νοσηλευτικό Ίδρυμα το 1903, με την ονομασία «Κάνθαρος». Το 1906 μετονομάστηκε σε Νοσοκομείο «Ευλογιόντων», λόγω των πολλών ασθενών με ευλογιά, που νοσηλεύτηκαν εκεί. Από το 1930, άρχισαν να μεταφέρονται οι πρώτοι λεπροί ασθενείς από τη Σπιναλόγκα

Σήμερα αποτελεί το μοναδικό κέντρο υποδοχής χανσενικών ασθενών στην Ελλάδα ενώ η πτέρυγα όπου ζουν οι 34 χανσενικοί κατασκευάστηκε τη δεκαετία του 1970.