«Βαβέλ» οι συνεννοήσεις: Το πόρισμα της Hellenic Train για το συμβάν των Αχαρνών

Ασαφείς εντολές εκ μέρους της σταθμάρχη κυκλοφορίας, επικαλείται το εσωτερικό πόρισμα διερεύνησης της Hellenic Train για το συμβάν στις Αχαρνές λίγες ημέρες πριν τα περασμένα Χριστούγεννα. Συγκεκριμένα στις εντολές,  δεν δινόταν ούτε το στοιχείο της αμαξοστοιχίας την οποία αφορούσαν, με αποτέλεσμα να παρέμβει τελικά ο κεντρικός χειριστής τηλεδιοίκησης όταν υπήρξε παραβίαση του ερυθρού σηματοδότη ενώ υπήρχαν και συνεχείς ομιλίες από διάφορες φωνές για πέντε δευτερόλεπτα.

Η εταιρεία, πάντως, αποδέχεται ξεκάθαρα ότι ο μηχανοδηγός του συρμού του Προαστιακού 1313 έσφαλε καθυστερώντας να φρενάρει και κάνοντας υπέρβαση κόκκινου φωτοσήματος, έχοντας προφανώς υπολογίσει λάθος το μήκος της πέδησης, προσθέτοντας ότι προέβη άμεσα σε ακαριαία πέδη. Στο πόρισμα αναφέρεται επίσης ότι το μήκος της υπέρβασης ήταν τέτοιο «που δεν προκάλεσε προβλήματα στη ρύθμιση της κυκλοφορίας και γι' αυτό (ο μηχανοδηγός) δεν κλήθηκε από τον Κεντρικό Χειριστή του ΣΚΑ να παλινδρομήσει (για να απελευθερώσει το κύκλωμά του)».

Όπως επισημαίνεται στο πόρισμα από τον ταχογράφο της αμαξοστοιχίας, ο οποίος ακόμα δεν έχει προσκομιστεί, αναμένεται να φανεί εάν το τρένο τη στιγμή της ακαριαίας πέδης κινούνταν με υπερβολική ταχύτητα. Σε αυτήν την περίπτωση η εσωτερική επιτροπή διερεύνησης προτείνει να ασκηθεί ο προβλεπόμενος πειθαρχικός έλεγχος.

Οι συνεννοήσεις σταθμαρχών και μηχανοδηγών εξακολουθούν συχνά θυμίζουν Βαβέλ

Το εν λόγω συμβάν, το οποίο θα μπορούσε να μετατραπεί σε ατύχημα, γεγονός που αποφεύχθηκε χάρη στην λειτουργία της τηλεδιοίκησης, αλλά και στην αντίδραση του σταθμάρχη του Κέντρου Ελέγχου Κυκλοφορίας, φέρνει στο προσκήνιο για ακόμα μία φορά τις συνθήκες λειτουργίας του σιδηροδρόμου στην Ελλάδα, οι οποίες πόρρω απέχουν από τη λειτουργία του μέσου σε άλλες ευρωπαικές χώρες.

Χαρακτηριστικό της κατάστασης, είναι το γεγονός πως έναν χρόνο μετά τη σιδηροδρομική τραγωδία των Τεμπών με τα 57 θύματα, σύμφωνα με τους ισχυρισμούς της Hellenic Train, οι συνεννοήσεις μεταξύ σταθμαρχών και μηχανοδηγών εξακολουθούν συχνά να θυμίζουν Βαβέλ με φωνές που πέφτουν η μία πάνω στην άλλη στο ραδιοτηλέφωνο, ενώ φαίνεται πως δεν ακολουθούν κάποιο αυστηρό πρωτόκολλο, όπως συμβαίνει με τις επικοινωνίες στις αεροπορικές μεταφορές μεταξύ ελεγκτών εναέριας κυκλοφορίας και πιλότων. Για το ζήτημα αυτό μάλιστα η Πανελλήνια Ένωση Προσωπικού Έλξης έχει αποστείλει και στο παρελθόν επιστολές στη Ρυθμιστική Αρχή Σιδηροδρόμων (ΡΑΣ).

Θα πρέπει επίσης να επισημανθεί πως η λειτουργία της τηλεδιοίκησης στο ΣΚΑ απέτρεψε τα χειρότερα, αλλά ο μηχανοδηγός του Προαστιακού, ο οποίος και παραβίασε τον ερυθρό σηματοδότη στο ΣΚΑ είχε διανύσει απόσταση μήκους 100 χλμ από το Κιάτο έως εκεί υπερβαίνοντας κόκκινα ή σβηστά φωτοσήματα δεδομένου ότι στη διαδρομή αυτή δε λειτουργούν ακόμα τα συστήματα φωτοσήμανσης – τηλεδιοίκησης.

«Η χειριστής του ΣΚΑ δίνει ασαφή εντολή»

«Από τις καταγραφές των συνομιλιών που μας απέστειλε ο ΟΣΕ, προκύπτει πως η χειριστής του ΣΚΑ (Σιδηροδρομικό Κέντρο Αχαρνών) δίνει ασαφή εντολή σε αμαξοστοιχία για να παραμείνει πάνω στο ΣΚΑ (δεν αναφέρει το στοιχείο της αμαξοστοιχίας, παρά μόνο επί λέξει αναφέρει – "Το Κιάτο να παραμείνει στο ΣΚΑ κατεβαίνει η αμαξοστοιχία 51") χωρίς να λάβει καμία επιβεβαίωση», επισημαίνεται στο πόρισμα του εσωτερικού ελέγχου της σιδηροδρομικής εταιρίας, το οποίο παρουσιάζει το «Εθνος».

Και το πόρισμα συνεχίζει: «Για τα επόμενα 5 δευτερόλεπτα ακούγονται δυσνόητες ομιλίες και κατόπιν παρεμβαίνει ο Κεντρικός Χειριστής του ΣΚΑ καλώντας την αμαξοστοιχία 1313 («το 1313 ακούει;»), αυτή ανταποκρίνεται άμεσα αναφέροντας : «ακούει το 1313», ο Κεντρικός Χειριστής ρωτά στη συνέχεια «τι κάνετε ρε παιδιά», η 1313 ανταποκρίνεται «τι κάνουμε, δε μας μίλησε κανένας» και ο Κεντρικός Χειριστής του ΣΚΑ απαντά: «Το κόκκινο δεν το είδατε;» χωρίς να ζητήσει από αυτήν να σταματήσει, διότι προφανώς είχε ακινητοποιηθεί».

Η επόμενη συνομιλία που έχει καταγραφεί είναι αυτή της αμαξοστοιχίας 51, του Ασημένιου Βέλους, με το ΣΚΑ για την υπέρβαση του ερυθρού φωτοσήματος Αγίων Αναργύρων και μετά δίνεται εντολή στην αμαξοστοιχία 1313 να κατευθυνθεί στην αποβάθρα του σταθμού Κάτω Αχαρναί.

Σύμφωνα με την επιχειρηματολογία της εταιρείας, «οι συνομιλίες μεταξύ του χειριστή του ΣΚΑ και των αμαξοστοιχιών στην περιοχή κατά την ώρα του συμβάντος δεν ήταν σύμφωνες με τα προβλεπόμενα στον Γενικό Κανονισμό Κίνησης και Κυκλοφορίας, προκαλώντας την παρέμβαση του Κεντρικού Χειριστή του ΣΚΑ».

Η δέσμη προτάσεων

Δεδομένων αυτών των ισχυρισμών της Hellenic Train, το «Έθνος» απευθύνθηκε στον ΟΣΕ, πηγές του οποίου αρνήθηκαν ότι υπήρξε κάποιου είδους σύγχυση στις συνομιλίες εκείνης της ημέρας ή ασαφείς εντολές εκ μέρους του σταθμάρχη προς τους μηχανοδηγούς.

Το πόρισμα της σιδηροδρομικής εταιρίας, πάντως, καταλήγει σε δέσμη προτάσεων προκειμένου να αποφευχθούν αντίστοιχα περιστατικά στο μέλλον και συγκεκριμένα αναφέρει:

• Καθώς κατά την εξέταση του συμβάντος ο μηχανοδηγός του Προαστιακού είχε ήδη τεθεί σε επιτήρηση (τα αποτελέσματα της οποίας ήταν θετικά) προτείνεται μόλις παραληφθεί ο ταχογράφος της αμαξοστοιχίας και εφόσον υφίσταται παραβίαση του ορίου ταχύτητας να ασκηθεί πειθαρχικός έλεγχος σύμφωνα και με τις οικείες διαδικασίες.
• Θα πρέπει ο Διαχειριστής Υποδομής ΟΣΕ να εξασφαλίσει την πλήρη λειτουργία της φωτοσήμανσης και τηλεδιοίκησης το συντομότερο δυνατό σε όλο το μήκος του δικτύου καθώς ο μηχανοδηγός της αμαξοστοιχίας 1313 είχε κινηθεί για μήκος 100 χλμ (από το Κιάτο μέχρι το ΣΚΑ) υπερβαίνοντας κόκκινα φωτοσήματα.
• Ο ΟΣΕ σε συνεργασία με τις σιδηροδρομικές επιχειρήσεις θα πρέπει να καταστήσουν σαφές στο εμπλεκόμενο προσωπικό ότι πρέπει οι επικοινωνίες μεταξύ μηχανοδηγών και σταθμαρχών να είναι σύμφωνες με τις οδηγίες του Γενικού Κανονισμού Κίνησης και Κυκλοφορίας, οι εντολές των σταθμαρχών πρέπει να είναι σαφείς και ξεκάθαρες, όπως και οι ανταποκρίσεις των μηχανοδηγών τις οποίες θα πρέπει να παρακολουθούν οι σταθμάρχες.
• Επιπλέον να διενεργούνται μηνιαίως τυχαίοι δειγματοληπτικοί έλεγχοι στις ηχογραφημένες συνομιλίες σε κομβικά σημεία του δικτύου για να διαπιστώνεται αν βελτιώνεται η ποιότητα των συνεννοήσεων και είναι η κανονιστικά προβλεπόμενη.
• Να ενημερωθούν ενυπόγραφα οι μηχανοδηγοί για την υποχρεωτική εκτέλεση των επικοινωνιών, σύμφωνα με τις διατάξεις του Γενικού Κανονισμού Κίνησης και των σχετικών εγκυκλίων. Οι tutor κατά την επιτήρηση να ελέγχουν τον τρόπο επικοινωνίας με τους σταθμάρχες.
• Να γίνει σύσταση στο προσωπικό κίνησης να συμπληρώνει ορθά τα φύλλα πορείας αναφέροντας όλα τα συμβάντα.