Σε εξέλιξη το ραντεβού - Τα θέματα στη συνάντηση Τσίπρα - Ιερώνυμου

Την πόρτα του Μεγάρου Μαξίμου πέρασε πριν από λίγο ο Αρχιεπίσκοπος Αθηνών Ιερώνυμος, ο οποίος συνοδευόταν από από τους μητροπολίτες Ιωαννίνων Μάξιμο και Πατρών Χρυσόστομο, καθώς και τον επίσκοπο Σαλώνων Αντώνιο, διευθυντή των οικονομικών υπηρεσιών της Εκκλησίας της Ελλάδος. Στα σκαλιά του Μεγάρου Μαξίμου τους υποδέχτηκε ο κ. Τσίπρας.

Μάλιστα, οι πληροφορίες αναφέρουν ότι θα γίνουν κοινές δηλώσεις μετά την ολοκλήρωση της συνάντησης. Αν και όλοι περίμεναν τη σημερινή επίσημη τοποθέτηση της ΔΙΣ που συνεδρίαζε από νωρίς το πρωί για τις προτάσεις της κυβέρνησης στο ζήτημα της Συνταγματικής Αναθεώρησης, τα σχέδια άλλαξαν...

Το ραντεβού με τον πρωθυπουργό και οι διευκρινίσεις που ζητά ο Αρχιεπίσκοπος και οι συνοδικοί ιεράρχες για μια σειρά ζητημάτων, όπως τι σημαίνει «ουδετερόθρησκο» κράτος, τι θα γίνει με την εκκλησιαστική περιουσία και τη μισθοδοσία των κληρικών θα αποτελέσουν τη βάση συζήτησης στο αποψινό τετ-α-τετ μεταξύ του πρωθυπουργού και του Προκαθημένου της Ορθοδοξίας.

Ας δούμε όμως την «αποκωδικοποίηση» όλης αυτής της ακανθώδους συζήτησης βήμα προς βήμα: 

1. Η Εκκλησία της Ελλάδος εστιάζει το ενδιαφέρον της κυρίως στο άρθρο 3. Η προτεινόμενη διάταξη από την κυβέρνηση συμπτύσσεται σε μία παράγραφο. Συγκεκριμένα προτάσσεται η διακήρυξη ότι η ελληνική Πολιτεία είναι «θρησκευτικά ουδέτερη» με ό,τι αυτό συνεπάγεται κανονιστικά και πρακτικά και ακολουθεί η αναγνώριση της Ορθόδοξης Εκκλησίας ως επικρατούσας θρησκείας.
2. Το «ουδετερόθρησκο» κράτος για την Εκκλησία της Ελλάδος είναι και αυτό που αποτελεί «αγκάθι» στην κυβερνητική πρόταση για τη Συνταγματική Αναθεώρηση.
3. Ακριβώς γι' αυτό το λόγο ο Αρχιεπίσκοπος και η Ιεραρχία της Διαρκούς Ιεράς Συνόδου ζητούν διευκρινίσεις από την κυβέρνηση για το τι σημαίνει θρησκευτικά ουδέτερο κράτος και ποιο περιεχόμενο δίνει επακριβώς, δηλαδή ποιο μοντέλο θρησκευτικής ουδετερότητας επιθυμούν, το γερμανικό, το αμερικανικό ή το γαλλικό. Τι σημαίνει δηλαδή ότι η ελληνική Πολιτεία είναι «θρησκευτικά ουδέτερη» με ό,τι αυτό συνεπάγεται κανονιστικά και πρακτικά; Ελλοχεύει ο κίνδυνος παρερμηνείας από τη Δικαιοσύνη σε διάφορα κρίσιμα θέματα.
4. Οι ιεράρχες θεωρούν ότι υπάρχει μία αντίφαση στην κυβερνητική πρόταση. Αν και η κυβέρνηση κάνει λόγο για θρησκευτική ουδετερότητα, από την άλλη αναφέρει ότι η επικρατούσα θρησκεία στην Ελλάδα είναι η Ορθόδοξη Εκκλησία.
5. Το άρθρο 3 δεν δεσμεύει κανέναν και δεν ενοχλεί κανένα άλλο δόγμα. Όπως έχει γράψει ο Ευάγγελος Βενιζέλος, το άρθρο 3 του Συντάγματος, που καθορίζει το αυτοδιοίκητο της Εκκλησίας, ουσιαστικά είναι «ένα από τα υποκείµενα της θρησκευτικής ελευθερίας», την οποία καθορίζει το 13ο άρθρο του Συντάγµατος, «και όχι καµψη της θρησκευτικής ελευθερίας». Εποµένως, βαρύνουσα αξία έχει το άρθρο 13.
6. Η Εκκλησία ως θεσμός προϋπήρχε της δημιουργίας του κράτους. Το κράτος ιδρύθηκε από τις Μεγάλες Δυνάμεις το 1830.
7. Η μισθοδοσία του κλήρου δεν αφορά το ζήτημα της Συνταγματικής Αναθεώρησης. Κάποιοι λανθασμένα έσπευσαν να το συσχετίσουν, ίσως γιατί χθες ο Αρχιεπίσκοπος έδειξε την προτίμησή του στο γερμανικό μοντέλο. Στο γερμανικό σύστημα, τη μισθοδοσία των ιερέων την καταβάλλει το κράτος, ενώ στο γαλλικό η Εκκλησία έχει αναλάβει με ίδιους πόρους τη μισθοδοσία.
8. Η µισθοδοσία των κληρικών γίνεται ύστερα από τις κατά καιρούς συµβάσεις που υπογράφηκαν µεταξύ της Εκκλησίας και της Πολιτείας, µε τις οποίες συµβάσεις παραχωρήθηκαν σταδιακά το 96% της εκκλησιαστικής περιουσίας προκειμένου να µισθοδοτούνται οι κληρικοί, παντός βαθµού, ακόµη και για την καλή λειτουργία της εκκλησιαστικής και γενικής εκπαίδευσης. Το κράτος είναι υποχρεωµένο να εφαρµόζει τις Συµβάσεις που αυτό υπέγραψε.
9. Η φράση «χωρισµός Εκκλησίας και Πολιτείας» είναι αδόκιµος, ενώ πιο δόκιµος όρος είναι η φράση «οριοθέτηση των σχέσεων µεταξύ εκκλησιαστικής και κρατικής διοίκησης». ∆εν πρόκειται για χωρισµό, αλλά για σχέσεις. Αυτή η σχέση καθορίζεται με τον Καταστατικό Χάρτη της Εκκλησίας, που είναι νόµος της Πολιτείας, όπως υφίσταται και ο καταστατικός νοµος για την Εκκλησία της Κρήτης και ο Καταστατικός Χάρτης του Αγίου Όρους. Οι Καταστατικοί αυτοί Χάρτες καθορίζουν την σχέση των Εκκλησιών, στις οποίες αναφέρονται, προς την Πολιτεία.
10. Aκόµη και το Βατικανό, που είναι ανεξάρτητο κράτος, έχει σχέση με το Ιταλικό κράτος με το κονκορδάτο (συµφωνία). Συγκεκριµένα, στο άρθρο 7 του Ιταλικού Συντάγµατος του 1948 γίνεται λόγος για το ότι «η Πολιτεία και η Καθολική Εκκλησία, καθεμιά στον δικό της χώρο, είναι ανεξάρτητες και κυρίαρχες. Οι σχέσεις µεταξύ τους ρυθµίζονται από τις συνθήκες του Λατερανού…». Επίσης στο άρθρο 137 του θεµελιώδους νόµου της Βόννης του 1949 γράφεται ότι στην Γερµανία «οι θρησκευτικές κοινότητες παραµένουν νοµικά πρόσωπα δηµοσίου δικαίου».