Παγκόσμια Ημέρα Νερού: Ραντεβού στις βρύσες δίνουν Greenpeace και Καλλιστώ

«Ραντεβού στις βρύσες» δίνει η περιβαλλοντική οργάνωση Greenpeace με αφορμή τη σημερινή παγκόσμια ημέρα νερού, συνεχίζοντας την προσπάθεια που έχει ξεκινήσει για αλλαγή της κουλτούρας των πολιτών ώστε να επιστρέψουν σε μια παλιά συνήθεια, αυτήν που ήθελε τους περαστικούς να σταματούν σε κοινόχρηστες κρήνες για να ξεδιψάσουν.

Ραντεβού στις βρύσες της νέας παραλίας

Η συνήθεια αυτή ατόνησε με τα χρόνια, οι βρυσες εγκαταλείφθηκαν όπου δεν εξαφανίστηκαν εντελώς, αλλά οι αρνητικές συνέπειες αυτής της αλλαγής αυξάνονται χρόνο με το χρόνο προκαλώντας ένα δυσβάστακτο κόστος για το περιβάλλον, αλλά και για τους πολίτες. Σύμφωνα με τις εκτιμήσεις των ειδικών, μόνο στις ελληνικές θάλασσες καταλήγουν ετησίως 11.500 τόνοι πλαστικών, μεγάλο ποσοστό των οποίων αποτελούν τα πλαστικά μπουκάλια, αφού στη χώρα μας «καταναλώνονται» ετησίως από 2 έως και 2,5 δισεκατομμύρια πλαστικά μπουκάλια, με τη συνήθεια αυτή να αυξάνει και το οικονομικό κόστος για τους πολίτες.

Για τη σημερινή Παγκόσμια Ημέρα Νερού η δράση των οργανώσεων «Καλλιστώ» και «Greenpeace» μεταφέρεται στη Θεσσαλονίκη. Το ραντεβού έχει κλειστεί στις βρύσες της νέας παραλίας της Θεσσαλονίκης, με τη συμμετοχή και άλλων φορέων και οργανώσεων της πόλης.

Στο Άγαλμα Μ. Αλεξάνδρου στην παραλία Θεσσαλονίκης από τις 14:00 μέχρι και τις 18:00 θα λειτουργούν εργαστήρια επανάχρησης, πληροφόρησης και ανταλλαγής γνώσεων, ενώ θα πραγματοποιούνται δημιουργικές και αθλητικές δραστηριότητες για μικρούς και μεγάλους. Στο χώρο θα βρίσκονται η Καλλιστώ, η Greenpeace, η Μαμαγαία, οι φοιτητές και φοιτήτριες της Περιβαλλοντικής Ομάδας ΠΑΜΑΚ, οι εθελοντές του United Societies of Balkans, του European Solidarity Corps και της Infinity Greece.

Η Greenpeace μέσω της εθελοντικης καταγραφής τους έχει ενσωματώσει σε έναν ψηφιακό χάρτη περισσότερες από 530 βρύσες σε όλη την Ελλάδα, για τις οποίες μάλιστα αναφέρει και αν λειτουργούν.

«Το κάλεσμα είναι διαρκές. Θέλουμε ο κόσμος να συνεχίσει να ανεβάζει στον χάρτη τις βρύσες σε όλη την επικράτεια», λέει στο «Εθνος» η Βίκυ Μαγκλάρα υπεύθυνη των ομάδων εθελοντών του ελληνικού γραφείου της Greenpeace. Προσθέτει ότι έως και σήμερα ούτε οι ίδιοι οι μεγάλοι δήμοι δε γνωρίζουν ακριβώς πόσες βρύσες υπάρχουν στα γεωγραφικά τους όρια. Το μόνο βέβαιο είναι πως η πρόσβαση σε καθαρό νερό στο δημόσιο χώρο δεν είναι αυτή που θα έπρεπε, αλλά ούτε και αυτή που ορίζει η νομοθεσία. Σύμφωνα με το ισχύον πλαίσιο, οι δήμοι είναι υποχρεωμένοι να διατηρούν και να συντηρούν βρύσες σε παιδικές χαρές, πάρκα, αθλητικά κέντρα και γενικά σε μέρη συνάθροισης κοινού. Και δεν είναι τυχαίο ότι η σχετική ρύθμιση εντάχθηκε στον νόμο για τα πλαστικά μιας χρήσης.

«Από την επικοινωνία μας με τους δήμους γνωρίζουμε ότι πολλοί έχουν εγκαταστήσει βρύσες σε παιδικές χαρές και πάρκα, αλλά αυτό δεν εξαντλεί την υποχρέωσή τους. Βάσει του νόμου δεν αρκεί να εγκαθιστάς μια βρύση αλλά και να την κάνεις ορατή με την κατάλληλη σήμανση. Να γνωριζει ο κόσμος ότι σε εκείνο το σημείο μπορεί να πάει με το δικό του δοχείο και να το γεμίσει νερό», τονίζει η κυρία Μαγκλάρα.

Επιστολές στους δημάρχους

Η οργάνωση πριν τις δημοτικές εκλογές είχε αποστείλει επιστολή σε όλους τους υποψήφιους δημάρχους υπενθυμίζοντάς τους αυτήν την υποχρέωση, ενώ έστειλε και δεύτερη επιστολή στους νεοεκλεγέντες τοπικούς άρχοντες.

Η εθελοντική ομάδα της οργάνωσης και το ελληνικό γραφείο τόνισαν την άμεση ανάγκη να εξασφαλιστεί πόσιμο νερό για όλους και πρόσβαση σε ένα επαρκές δίκτυο κοινόχρηστων βρυσών και τους κάλεσε να δεσμευτούν ότι θα προβούν στα απαραίτητα έργα για την επιδιόρθωση των δημοσίων βρυσών που έχουν πέσει σε αχρηστία αλλά και την εγκατάσταση νέων ώστε να μεγαλώσει και να ενισχυθεί το δίκτυο.

«Είναι αδιανόητο να υπάρχουν δήμοι που έχουν βρύσες που δεν λειτουργούν, ή ακόμα χειρότερα που δεν έχουν καν προχωρήσει στον σχεδιασμό δικτύου δημοτικών βρυσών σε κοινόχρηστους χώρους και στη σύνδεσή τους με το δίκτυο ύδρευσης. Τέτοια έργα πρέπει να υλοποιηθούν άμεσα ώστε οι κάτοικοι και οι επισκέπτες των δήμων να έχουν τη δυνατότητα να καταναλώνουν νερό από τις δημόσιες βρύσες χρησιμοποιώντας το δικό τους δοχείο, περιορίζοντας την αγορά περιττών μπουκαλιών εμφιαλωμένου νερού, κάτι που αποτελεί και ευρωπαϊκή Οδηγία για τη μείωση του πλαστικού μιας χρήσης. Ακόμα καλύτερα, οι δημόσιες βρύσες θα πρέπει να είναι ειδικά διαμορφωμένες ώστε να μπορούν να χρησιμοποιηθούν και από ζώα και πουλιά, με ειδικές γούρνες κάτω ή δίπλα στη βρύση όπου θα καταλήγει η ποσότητα νερού που θα περισσεύει», ανέφερε η οργάνωση.

Πιο συγκεκριμένα, τα αιτήματα προς τους Δήμους είναι τα εξής:

1. Δέσμευση ότι θα προβούν στα απαραίτητα έργα για την επιδιόρθωση των δημοσίων βρυσών που έχουν πέσει σε αχρηστία
2. Ενίσχυση του δικτύου των δημόσιων βρυσών με την εγκατάσταση νέων
3. Παρότρυνση των κατοίκων να καταναλώνουν νερό από τις βρύσες
4. Ενημέρωση, ευαισθητοποίηση και κινητοποίηση των πολιτών και των επισκεπτών του Δήμου για το δικαίωμα όλων σε καθαρό, δωρεάν νερό, τη σημασία της προσβασιμότητας σε αυτό, τον ρόλο τέτοιων πρωτοβουλιών στη μείωση του πλαστικού μιας χρήσης, αλλά και γενικότερα για θέματα βιώσιμης ανάπτυξης, κυκλικής οικονομίας και μείωσης του πλαστικού μιας χρήσης
5. Ενίσχυση προφίλ του Δήμου σχετικά με θέματα στρατηγικής βιώσιμης ανάπτυξης
6. Αξιοποίηση των δυνατοτήτων και των εργαλείων που διαθέτει ο Δήμος για στήριξη και προώθηση του μοντέλου βιώσιμης ανάπτυξης σε τοπικό και περιφερειακό επίπεδο

Οπως σημειώνει η κυρία Μαγκλάρα πολλοί δήμοι ανταποκρίθηκαν αναφέροντας πως κάτι τέτοιο βρίσκεται στον σχεδιασμό τους: «Θα επανέλθουμε όμως ζητώντας συγκεκριμένα πλανα και χρονοδιαγράμματα».

Οι εθελοντές τονίζουν πως ιδιαίτερα για περιοχές όπως η Αθήνα, που διαθέτουν δίκτυο πόσιμου νερού καλής ποιότητας, η εγκατάσταση δημοσίων βρυσών στους κοινόχρηστους χώρους είναι καθόλα εφικτή και η αδράνεια εκ μέρους των δημοτικών αρχών δεν θα μπορούσε να δικαιολογηθεί.

Το θετικό είναι πως οι εθελοντές της οργάνωσης αυτή τη φορά δεν άκουσαν πολλές φορές τη δικαιολογία των δήμων ότι δεν εγκαθιστούν βρύσες διότι ο κόσμος τις αφηνει ανοιχτές, δεδομένου ότι τώρα υπάρχουν αυτοματισμοί, οι οποίοι μάλιστα ελέγχουν και τη ροή και την κατανάλωση του νερού.

Στο πλαίσιο αυτής της εκστρατείας η Greenpeace απηύθυνε κάλεσμα και σε ιδρύματα, μουσεία, οργανισμούς και δημόσια κτίρια ώστε να προχωρήσουν σε δράσεις όχι μόνο για την εγκατάσταση και συντήρηση βρυσών, αλλά και για την ενημέρωση και ευαισθητοποίηση των πολιτών με απώτερο σκοπό την αλλαγή κουλτούρας και την εξάλειψη χρήσης πλαστικών μπουκαλιών.

Προσπάθειες και στο παρελθόν

Θα πρέπει να σημειωθεί πως ειδικά για την Αθήνα είχε επιχειρηθεί και στο παρελθόν η αναβίωση των κοινόχρηστων βρυσών. Το 2018 είχε ανακοινωθεί συνεργασία του δήμου Αθηναίων με την ΕΥΔΑΠ με στόχο την εγκατάσταση σε πρώτη φάση συνολικά δέκα κρηνών στο ιστορικό κέντρο της πόλης. Το κόστος του νερού, της τοποθέτησης και της συντήρησης θα αναλάμβανε η ΕΥΔΑΠ και την καθαριότητα ο δήμος. Σε δεύτερο στάδιο το πρόγραμμα θα επεκτεινόταν και σε άλλους δήμους της Αττικής κυρίως στην παραλιακή ζώνη αλλά και στον Πειραιά όπου η χρήση πλαστικών μπουκαλιών νερού αυξάνεται λόγω και της μεγάλης προσέλευσης τουριστών.

Αυτή, πάντως, δεν ήταν η πρώτη φορά που η εταιρία παροχής νερού της πρωτεύουσας έκανε προσπάθεια τοποθέτησης δημόσιων κρηνών στην πόλη. Το 1996 είχαν κάνει την εμφάνισή τους σε δρόμους της Αθήνας 15 δημόσιες βρύσες, οι οποίες όμως άντεξαν για διάστημα μόλις έξι μηνών καθώς γίνονταν συχνά στόχος βανδαλισμών και κακής μεταχείρισης.