Αστικές συγκοινωνίες: Έρχεται επιδότηση με δείκτες και πέναλτι στις εταιρίες - Τι θα γίνει με την τιμή του εισιτηρίου και την εισιτηριοδιαφυγή

«Σφιχτά» συμβόλαια μεταξύ Δημοσίου και συγκοινωνιακών φορέων, από τα οποία θα ορίζεται το ακριβές ποσό της ετήσιας επιδότησης των συγκοινωνιακών εταιριών που θα είναι άμεσα συνδεδεμένο με συγκεκριμένους δείκτες ποιότητας των υπηρεσιών και δε θα έρχεται απλά να «κλείσει τρύπες» στο τέλος κάθε έτους προβλέπει το σχέδιο για τις αστικές συγκοινωνίες της Αθήνας. Στη μέση της συζήτησης αυτής βρίσκεται και το ζήτημα του κομίστρου με τη διοίκηση του Υπερταμείου, στο οποίο υπάγονται ο ΟΑΣΑ, η ΟΣΥ και η ΣΤΑΣΥ, να σημειώνει ότι θα παραμείνει στο 1,20 ευρώ συμπληρώνοντας, πάντως, ότι το ενδεχόμενο της αύξησής του αποτελεί πολιτική απόφαση.

Σε κάθε περίπτωση ωστόσο οι λειτουργικές δαπάνες των φορέων είναι ανελαστικές, γεγονός που σημαίνει ότι εάν αυτές δεν καλύπτονται από την κρατική επιδότηση, είτε θα υπάρξει υποβάθμιση των υπηρεσιών, είτε θα πρέπει να καλυφθούν με άλλον τρόπο συμπεριλαμβανομένου και του εισιτηρίου.

Οι σχετικές συμβάσεις των συγκοινωνιακών φορέων αναμένεται να υπογραφούν εντός του 2025, όπως επεσήμανε ο διευθύνων σύμβουλος του Υπερταμείου, Γρηγόρης Δημητριάδης τονίζοντας επιπλέον ότι η Αθήνα παρέχει το δεύτερο φτηνότερο εισιτήριο της Ευρώπης μετά την Πράγα. Υπάρχουν βέβαια και τα παραδείγματα του Ταλίν, της πόλης του Λουξεμβούργου και της Μάλτας όπου οι συγκοινωνίες είναι δωρεάν, με τον κ. Δημητριαδη να σημειώνει ότι τα δίκτυά τους είναι πιο περιορισμένα.

Σήμερα η κρατική επιδότηση εκτός των ΣΔΙΤ ανέρχεται, όπως επισημάνθηκε, σε περίπου 100 εκ. ευρώ, ενώ χωριστά υπολογίζεται η αποζημίωση για την κοινωνική πολιτική, δηλαδή τα δωρεάν και τα «μισά» εισιτήρια, η οποία πληρώνεται στους φορείς με 83,6 εκατομμύρια ευρώ συν ΦΠΑ κατ΄έτος.

«Στην Αθήνα έως τώρα επιδοτούνταν το κομμάτι του ελλείμματος. Είχε καλλιεργηθεί η κουλτούρα ότι όποιο έξοδο υπάρχει, θα έρθει το κράτος να το καλύψει. Αυτό δε συμβαίνει αλλού και είναι λάθος», επεσήμανε ο κ. Δημητριάδης.

Συμπλήρωσε ότι ο νέος μηχανισμός θα επιδοτεί τις υπηρεσίες και όχι τα ελλείμματα με συγκεκριμένους δείκτες και δεσμεύσεις για τον κάθε φορέα, οι οποίοι εάν δεν πιάνονται θα αναζητούνται εξηγήσεις και θα υπάρχουν «ποινές».

Τουλάχιστον στο 10% η εισιτηριοδιαφυγή

Για την ενίσχυση των εσόδων των συγκοινωνιακών εταιριών και τη δυνατότητα να λειτουργούν με έναν ισοσκελισμένο προυπολογισμό, το βλέμμα στρέφεται και στην εισιτηριοδιαφυγή, ένα σημαντικό τμήμα της οποίας, πάντως, το οποίο αφορά τα οδικά μέσα δεν έχει μετρηθεί με ασφάλεια, καθώς οι ελεγκτές κομίστρου είναι ελάχιστοι. Εκτιμάται, ωστόσο, ότι συνολικά ένας στους δέκα επιβάτες που κινείται καθημερινά με τα Μέσα Μαζικής Μεταφοράς δεν πληρώνει εισιτήριο. Σύμφωνα με τον ΟΑΣΑ, το ποσοστό της εισιτηριδιαφυγής στα μέσα σταθερής τροχιάς έχει καταμετρηθεί στο 5%.

Στις δράσεις που ανακοινώθηκαν για την καταπολέμηση της εισιτηριοδιαφυγής από τη ΣΤΑΣΥ, εντάσσονται:

• Οι Ομάδες αποτροπής: Πρόκειται για ενημερωτικές ομάδες αποτροπής εισόδου χωρίς εισιτήριο πριν τα μηχανήματα επικύρωσης.

• Σώμα Ελεγκτών: Στο Υπερταμείο επανεξετάζουν την εξαγγελία που έχει γίνει αρκετές φορές στο παρελθόν χωρίς να γίνει πράξη και αφορά τη δημιουργία ενός ενιαίου σώματος ελεγκτών κομίστρου. Δεδομένο είναι ότι αυτή τη στιγμή στα οδικά μέσα ελάχιστοι είναι οι έλεγχοι που γίνονται. Στο δίκτυο της ΣΤΑΣΥ, πάντως, οι ελεγκτές αυξήθηκαν από 45 τον Δεκέμβριο του 2022 σε 122 τον Δεκέμβριο του 2023.

• Αποτέλεσμα ήταν να αυξηθούν κατά 173% οι έλεγχοι κομίστρου το 2023 σε Μετρό & Τραμ και να καταγραφούν 81.451 βεβαιωμένες παραβάσεις. Σύμφωνα με τη διοίκηση της ΣΤΑΣΥ, οι έλεγχοι συνεχίζονται με μεγαλύτερη δυναμική το 2024 και το πρώτο τρίμηνο της χρονιάς αυξήθηκαν κατά 312% και έγιναν 1,3 εκατ. έλεγχοι.

Η συνεισφορά μάλιστα στα έσοδα εκτιμάται σε 20,2%.

Σε ό,τι αφορά τα συνολικά έσοδα του συστήματος συγκοινωνιών της Αθήνας, όπως επεσημανε ο διευθύνων σύμβουλος του ΟΑΣΑ, η προσπάθεια είναι να φτάσουν σε πρώτη φάση στα επίπεδα του 2019, της εποχής πριν την πανδημία, η οποία «έδιωξε» το επιβατικό κοινό από τα ΜΜΜ. Τα έσοδα είναι σημαντικά ενισχυμένα τα καλοκαίρια, κάτι το οποίο αναμένεται και φέτος, ενώ συνολικά τo 2023 οι Συγκοινωνίες Αθηνών εμφάνισαν σημαντική αύξηση της επιβατικής κίνησης σε συνδυασμό με έναν ισοσκελισμένο προϋπολογισμό, όπως ανέφερε. Συγκεκριμένα, τα συνολικά έσοδα το 2022 ήταν 217,3 εκατ. ευρώ έναντι 141,2 εκ. το 2021, ενώ για το 2023 εκτιμήθηκαν σε 234,1 εκατ. ευρώ.

«Πάθαμε και μάθαμε» με τα ΚΤΕΛ στην Ανατολική Αττική

Στην παραδοχή ότι η παραχώρηση του συγκοινωνιακού έργου στα ΚΤΕΛ, η οποία έγινε βιαστικά το 2020 για λόγους πανδημίας και αποφυγής του συνωστισμού (αλλά έκτοτε έχει ανανεωθεί αρκετές φορές), δεν είχε τα αναμενόμενα αποτελέσματα, προχώρησαν τόσο η διοίκηση του Υπερταμείου όσο και του ΟΑΣΑ.

«Για να αντιμετωπίσουμε τις συγκοινωνίες και το πως πρέπει να βελτιωθούν δοκιμάζουμε αρκετά πράγματα. Κάποια πετυχαίνουν από την αρχή και κάποια όχι. Στη συγκεκριμένη περίπτωση όντως πάθαμε και μάθαμε και γι΄αυτό ο νέος σχεδιασμός θα αφορά καινούρια λεωφορεία. Πλέον έχουμε τη δυνατότητα να το κάνουμε, ενώ τότε η κατάσταση ήταν πολύ δύσκολη. Τώρα θα γίνει σωστά ώστε να αποκατασταθεί το επίπεδο των υπηρεσιών», σημείωσε ο κ. Δημητριάδης.

Από την πλευρά του ο κ. Σπηλιόπουλος τόνισε ότι «η ποιότητα δεν ήταν η επιθυμητή», προσθέτοντας πως η σύμβαση για τον νέο μακροχρόνιο διαγωνισμό βρίσκεται ήδη στο Ελεγκτικό Συνέδριο και αναμένεται περί τα μέσα Ιουνίου να έχει υπογραφεί. Στο μεταξύ μεγάλος αριθμός από τα οχήματα που θα την υποστηρίξουν έχουν ήδη φτάσει στην Ελλάδα ώστε αμέσως μετά την υπογραφή της σύμβασης να δρομολογηθούν με προτεραιότητα στις περιοχές της Ανατολικής Αττικής.

Η Γραμμή 3

Στα επίπεδα του 2019 από άποχη επιβατικής κίνησης βρίσκεται ήδη η Γραμμή 3 του μετρό, η οποία «αγκομαχά» υπό το βάρος των έξι νέων σταθμών που προστεθηκαν στο δίκτυο χωρίς να αγοραστεί ούτε ένας επιπλέον συρμός. Οπως έχει ήδη γράψει το «Εθνος» και ανέφερε ο διευθύνων σύμβουλος της ΣΤΑΣΥ, Θανάσης Κοτταράς, η γραμμή είναι ιδιαίτερα επιβαρυμένη και για το λόγο αυτόν εξετάζονται στοχευμένες παρεμβάσεις.

Η πρώτη αφορά τη μετατόπιση των ωρών αιχμής κυρίως τις απογευματινές ώρες σε κάποιους σταθμούς.

Η δεύτερη αφορά την εφαρμογή του πιλοτικού προγράμματος που εξετάστηκε το προηγούμενο διάστημα και αφορούσε το «ψαλίδισμα» της υφιστάμενης γραμμής και τη δημιουργία μιας εσωτερικής γραμμής μέσα στη Γραμμή 3, ώστε τα δρομολόγια του Αεροδρομίου να τερματίζουν είτε στο Μοναστηράκι ή το Αιγάλεω με δυνατότητα μετεπιβίβασης από την ίδια αποβάθρα.

Στόχος είναι η χρονοαπόσταση των συρμών του αεροδρομίου, η οποία μετά την προσθήκη των νέων σταθμών, αυξήθηκε στα 36 από τα 30 λεπτά να ξαναπέσει στα προηγούμενα επίπεδα.

Ωστόσο οριστική λύση θα δώσει μόνο η προμήθεια των νέων διρευματικών συρμών, η οποία ωστόσο αν και συζητείται εδώ και χρόνια, ακόμα δεν έχει μπει σε τροχιά υλοποίησης από την «Ελληνικό Μετρό», γεγονός που σημαίνει ότι το νωρίτερο που θα μπορούσαν να ενσωματωθούν στο στόλο ορισμένοι από τους 15 συρμούς που αφορά η προμήθεια, είναι σε τρία χρόνια.

Ανανέωση του στόλου των λεωφορείων

Εως το 2025 αναμένεται να έχουν προστεθεί στον στόλο της ΟΣΥ 951 καινούρια οχήματα, ενώ όπως επεσήμανε ο διευθύνων σύμβουλος της εταιρίας, Στέφανος Αγιάσογλου, τα 140 ηλεκτρικά λεωφορεία που κάνουν ήδη δοκιμαστικά δρομολόγια, αναμένεται να δρομολογηθούν κανονικά στα μέσα Μαίου.

«Ήδη γίνονται τα πρώτα δοκιμαστικά δρομολόγια των 140 νέων ηλεκτρικών λεωφορείων, με τα πρώτα στοιχεία από τις δοκιμές να είναι απολύτως ικανοποιητικά. Κατά το τρέχον έτος και έως το τέλος του 2025, θα έχουν ενταχθεί 951 ολοκαίνουργια λεωφορεία (140 ηλεκτρικά λεωφορεία, 300 λεωφορεία CNG, 300 οχήματα με leasing και 211 λεωφορεία με ανάθεση έργου)». Παράλληλα έκανε αναφορά στο ολοκληρωμένο πρόγραμμα εκπαίδευσης «OSY Academy».

Εκτός των οχημάτων, αναβαθμίζεται το σύστημα Τηλεματικής με την εγκατάσταση 500 επιπλέον “έξυπνων στάσεων” στους δρόμους της Αθήνας, ενώ μετατρέπονται σταδιακά σε «έξυπνες» και οι 7.500 στάσεις του συγκοινωνιακού δικτύου της πρωτεύουσας με την τοποθέτηση QR Codes, επιτρέποντας την απευθείας σύνδεση των smartphones στην εφαρμογή OASA Telematics.