Ακόμα ένα θερμό καλοκαίρι στα ΜΜΜ: Αργεί η τοποθέτηση κλιματιστικών στο Μετρό - Με αργά βήματα και ο διαγωνισμός για νέους συρμούς στη Γραμμή 3

Ενα ακόμα καλοκαίρι σε συνθήκες «βρασμού» βιώνει το επιβατικό κοινό της Αθήνας που μετακινείται με τα Μέσα Μαζικής Μεταφοράς και ενώ ο υδράργυρος παραμένει μόνιμα σε θερμοκρασίες άνω του φυσιολογικού για τον μήνα που διανύουμε, όλα δείχνουν πως αυτό δε θα είναι το τελευταίο «καυτό» καλοκαίρι στις αστικές συγκοινωνίες της πρωτεύουσας.

Στο υπουργείο Υποδομών και Μεταφορών γνωρίζουν καλά το πρόβλημα και παρόλο που και το μήνυμα των ευρωεκλογών ως προς τη στροφή στην καθημερινότητα του πολίτη ήταν σαφές, τα νέα για τους επιβάτες είναι μάλλον δυσοίωνα καθώς ακόμα φαίνεται πως δεν έχουν βρεθεί οι πόροι για την επίλυση του ζητήματος της έλλειψης και της υπολειτουργίας κλιματιστικών τόσο στα οδικά μέσα όσο και στο μετρό.

Την ίδια στιγμή και η σύμβαση για τη μετασκευή των συρμών της Γραμμής 1, δηλαδή του πρώην ηλεκτρικού σιδηροδρόμου, που ακουμπούν τη 40ετία παραμένει «σκαλωμένη» στο Ελεγκτικό Συνέδριο και είναι άγνωστο αν θα καταφέρει να πάρει το πράσινο φως για να προχωρήσει – σίγουρα εκτός χρονοδιαγραμμάτων - εξαιτίας και των συνεχών προβλημάτων εκ μέρους του αναδόχου.

Φως στο τούνελ δε φαίνεται ακόμα ούτε για την ενίσχυση του στόλου της Γραμμής 3, η οποία δεδομένης και της αυξημένης τουριστικής κίνησης, έχει ξεπεράσει τα όριά της, όπως διαπιστώνουν όσοι τη χρησιμοποιούν καθημερινά. Ακόμα και τις μεσημβρινές ώρες τις καθημερινές οι χρονοαποστάσεις των συρμών μπορεί να ξεπεράσουν και τα 6 λεπτά έχοντας μετατρεψει το αγαπημένο μέσο των Αθηναίων σε ...εφιάλτη καθώς ακόμα και σε αποβάθρες κεντρικών σταθμών, όπως αυτός του Συντάγματος οι συνθήκες είναι αποπνικτικές. Αλλωστε στη γραμμή προστέθηκαν οι 6 σταθμοί της επέκτασης προς Πειραιά χωρίς να αγοραστεί ούτε ένας καινούριος συρμός.

Η αντιμετώπιση αυτών των προβλημάτων αποτελεί προτεραιότητα για το υπουργείο, όπως επεσήμανε απαντώντας σε σχετική ερώτηση του «Εθνους» στο πλαίσιο ενημερωτικής συνάντησης με δημοσιογράφους ο υπουργός Χρήστος Σταϊκούρας, ο οποίος σημείωσε ότι αυτήν την περίοδο γίνεται μία πλήρης αποτύπωση των αναγκών και με οικονομικούς όρους, παραδεχόμενος, πάντως, ότι η τοποθέτηση κλιματιστικών στους συρμούς πρώτης γενιάς του μετρό, «δεν είναι κάτι που μπορεί να γίνει αύριο».

Το οικονομικό αποτύπωμα των μέτρων που πρέπει να ληφθούν, πάντως, φαίνεται πως αναζητείται τώρα και ενώ τα δυσκολότερα του καλοκαιριού είναι μπροστά μας. Ο νέος υφυπουργός Μεταφορών, Βασίλης Οικονόμου έχει αποστείλει επιστολή προς τους συγκοινωνιακούς φορείς με στόχο να διαπιστωθούν τα προβλήματα με ακρίβεια: «Εχουμε μία αίσθηση μεγεθών. Για παράδειγμα η ΣΤΑΣΥ χρειάζεται παραπάνω από 30 εκατομμύρια ευρώ για την υλοποίηση του έργου τοποθέτησης κλιματιστικών. Αλλά αυτό θα γίνει σε περίπου 12 με 18 μηνες, όχι αύριο το πρωί. Αυτά δε γίνονται», ανέφερε χαρακτηριστικά ο κ. Σταικούρας προσθέτοντας πως θα πρέπει να βρεθούν και οι απαραίτητοι πόροι, οι οποίοι προφανώς δεν είναι εξασφαλισμένοι: «Θα έχουμε μια πολύ καλη αποτύπωση της κατάστασης το επόμενο διάστημα και θα πρέπει να αναζητήσουμε πόρους. Πρέπει να βρούμε και το αντίστοιχο χρηματοδοτικό εργαλείο. Συνεπώς το επόμενο χρονικό διάστημα προτεραιότητα του κ. Οικονόμου είναι να αποτυπώσουμε το πρόβλημα, να ξέρουμε το μέγεθός του οικονομικά και να βρούμε τους πόρους».

Υπενθυμίζεται ότι ένα από τα βασικά προβλήματα στις Γραμμές 2 και 3 του μετρό είναι το γεγονός πως οι 28 συρμοί πρώτης γενιάς εκ κατασκευής δε διέθεταν κλιματισμό. Η κυκλοφορία τους μάλιστα – καθώς οι 24 απ΄αυτούς παραμένουν λειτουργικοί - είχε προκαλέσει καταιγισμό παραπόνων ήδη από το καλοκαίρι του ΄23 κυρίως κατά τη διάρκεια του παρατεταμένου καύσωνα.

Για το λόγο αυτό η διοίκηση της ΣΤΑΣΥ έχει διερευνήσει τη λύση της τοποθέτησης κλιματιστικών, χωρίς να έχουν ληφθεί αποφάσεις καθώς αφενός δεν έχει βρεθεί χρηματοδότηση και αφετέρου και ο παροπλισμός των εν λόγω συρμών δεν είναι εφικτός δεδομένου ότι υπάρχει τεράστια έλλειψη σε τροχαίο υλικό.

Η ΣΤΑΣΥ προσπαθεί να μη δρομολογεί τους περισσότερους απ΄αυτούς τους συρμούς τις ημέρες και ώρες με ακραίες θερμοκρασίες, αλλά αυτό δεν είναι πάντα εύκολο καθώς αντανακλάται άμεσα στην αύξηση της αναμονής στις αποβάθρες.

Να σημειωθεί ότι 4 από τους συρμούς πρώτης γενιάς έχουν παραχωρηθεί στη Γραμμή 1, ώστε να βελτιωθούν οι χρονοαποστάσεις, αλλά και εκεί η κατάσταση είναι ακόμα πιο δύσκολη το καλοκαίρι καθώς στο ανοιχτό δίκτυο, τα τρένα μετατρέπονται σε ...θερμοκήπια αφού διανύουν αρκετά χιλιόμετρα υπέργεια κάτω από τον ήλιο με αποτέλεσμα να ανεβάζουν θερμοκρασίες μεγαλύτερες ακόμα κι από αυτές που επικρατούν στην ατμοσφαιρα.

Σε ό,τι αφορά το εργατικό δυναμικό, η ηγεσία του υπουργείου επεσήμανε ότι μια κύρια μάζα των εργαζομένων που μετατάχθηκαν στις συγκοινωνιακές εταιρίες από τα ναυπηγεία Σκαραμαγκά θα απασχοληθεί στον έλεγχο κομίστρου. «Στόχος είναι επιπλέον έσοδα που θα προκύπτουν από την αξιοποίηση περισσότερου ανθρώπινου κεφαλαίου για τη μείωση της εισιτηριοδιαφυγης, να αξιοποιούνται για τη βελτίωση της καθημερινότητας του πολίτη στα ίδια μέσα», είπε ο κ. Σταικούρας.

Υπομονή ...στη Γραμμή 3

Πολύ δρόμο - παρά τις περί του αντιθέτου διαβεβαιώσεις του προηγούμενου διαστήματος - φαίνεται ότι έχουμε ακόμα και για την προμήθεια νέων διρευματικών συρμών, οι οποίοι θα ενισχύσουν τη Γραμμή 3, αλλά ούτε και γι΄αυτή την αγορά φαίνεται ότι έχουν βρεθεί οι απαραίτητοι πόροι.

Πρόκειται για συρμούς ειδικής κατασκευής που εξυπηρετούν το τμήμα μεταξύ του σταθμού Δουκίσσης Πλακεντίας και Αεροδρομίου δεδομένου ότι μπορούν να ρευματοδοτούνται από τη γραμμή ηλεκτροδότησης στο υπόγειο τμήμα του δικτύου και να παίρνουν ρεύμα και εναέρια στο υπέργειο τμήμα του δικτύου έως το Αεροδρόμιο μέσω του παντογράφου στην οροφή τους.

Ο υφυπουργός Υποδομών, Νικος Ταχιάος επιβεβαίωσε ότι ο σχετικός διαγωνισμός προμήθειας 15 νέων συρμών - εκ των οποίων οι 7 διρευματικοί - όχι μόνο δεν έχει ξεκινήσει ακόμα, αλλά για να προχωρήσει θα πρέπει να λυθεί σωρεία προβλημάτων καθώς επίσης και να εξασφαλιστεί χρηματοδότηση μέσω του ΕΣΠΑ και να ξεπεραστούν ζητήματα ασφαλείας.

«Πρέπει να ξεπεράσουμε τις ενστάσεις που υπάρχουν από την Κεντρική Μονάδα Κρατικών Ενισχύσεων (ΚΕΜΚΕ) για τη χρηματοδοτική συμβολή του δημοσίου επειδή οι συρμοί αυτοί βγαίνουν πάνω στη γραμμή του Προαστακού και δεν υπάρχει μία προνομιακή θέση για τη ΣΤΑΣΥ έναντι των υπολοίπων χρηστών του συγκεκριμένου δικτύου. Και το δεύτερο ζήτημα που είναι πάρα πολύ σημαντικό που προσπαθούμε να αντιμετωπίσουμε είναι τα ζητήματα ασφαλείας, δηλαδή να πιστοποιηθεί από το ΝΟΒΟ η ασφάλεια και οι προδιαγραφές των συστημάτων τα οποία θα τοποθετηθούν στους διρευματικούς κι αυτό είναι προφανές ότι δεν είναι εύκολη άσκηση. Είναι όμως ζητήματα που έχουν δρομολογηθεί».

Θα πρέπει επίσης να σημειωθεί ότι από τη στιγμή προκήρυξης του διαγωνισμού έως τη στιγμή της ένταξης των νέων συρμών στο στόλο απαιτείται διάστημα το λιγότερο δύο ετών.

Σύμφωνα με τον κ. Ταχιάο, οι συρμοί αυτοί θα αντικαταστήσουν παλαιότερους που κινούνται στη Γραμμή και έχουν ήδη συμπληρώσει πολλά εκατομμύρια οχηματοχιλιόμετρα ώστε είναι πάρα πολύ δύσκολο πλέον να συνεχίσουν τη λειτουργία τους. «Σιγά σιγά μπαίνουν σε μία φάση αποδρομής».

Εκτός της αντικατάστασης των παλαιότερων συρμών, πάντως, είναι κρίσιμο για την εξυπηρέτηση του αεροδρομίου όσο και της περιοχής των Μεσογείων να προστεθούν συρμοί στο δίκτυο προκειμένου να μπορέσουν να επαναπρογραμματιστούν τουλάχιστον ανά 30 λεπτά τα δρομολόγια του Αεροδρομίου, τα οποία μετά την επέκταση της γραμμής εκτελούνται με χρονοαπόσταση 36 λεπτών και συρμούς ασφυκτικά γεμάτους.

Το πρόβλημα ξεκίνησε με την παράδοση σε δύο δόσεις των έξι νεότερων σταθμών της επέκτασης προς Πειραιά, που προσέθεσε 7,2 χλμ. στο δίκτυο και ψαλίδισε πέντε δρομολόγια του αεροδρομίου καθώς δεν προστέθηκαν νέοι συρμοί, ενώ γιγαντώνεται χρόνο με το χρόνο εξαιτίας της διαρκούς αύξησης της τουριστικής κίνησης.

Σήμερα η ΣΤΑΣΥ διαθέτει επτά τέτοιους συρμούς, οι οποίοι όμως έχουν γράψει πάνω από 3 εκ. χιλιόμετρα ο καθένας, ενδεικτικό στοιχείο της καταπόνησής τους. Από αυτούς, δρομολογούνται καθημερινά οι 4 και ένας βρίσκεται σε κατάσταση stand by ώστε εάν προκύψει κάποιο πρόβλημα να δρομολογηθεί αφού στόχος είναι να μη χαθεί ούτε ένα από τα αεροδρομιακά δρομολόγια.

Η μετασκευή των συρμών του ΗΣΑΠ

Στο μεταξύ αβέβαιο είναι και το μέλλον της σύμβασης μετασκευής 14 παλαιών τρένων του ΗΣΑΠ με αποτέλεσμα ούτε και η ηγεσία του υπουργείου να είναι σε θέση να μιλήσει για την πορεία της: «Σε ό,τι αφορά την ανανέωση κάποιων συρμών ο διαγωνισμός έχει αρκετά προβλήματα. Ο ιδιώτης ζητούσε συνεχώς επικαιροποιήσεις προυπολογισμού και χρονοδιαγραμμάτων, η διοίκηση της ΣΤΑΣΥ ανέλαβε διάφορες πρωτοβουλίες, υπήρχαν πισωγυρίσματα με το Ελεγκτικό Συνέδριο. Δεν είμαι σε θέση ακόμα να απαντήσω αν δεν έχω την απόφαση του Ελεγκτικού Συνεδρίου», ανέφερε ο κ. Σταικούρας, ο οποίος παραδέχτηκε πως «μέχρι σημερα δεν είμαστε εκεί που θα έπρεπε να είμαστε σε ό,τι αφορά τη συμφωνία της ΣΤΑΣΥ, τον διαγωνισμό με τον ιδιώτη. Προσπαθούμε και είναι μία από τις προτεραιότητες που έχουμε με τον κ. Οικονόμου να τρέξουμε όσο γίνεται πιο γρήγορα αλλά αυτή τη στιγμή έχουμε μία εκκρεμότητα με το Ελεγκτικό Συνέδριο».

Οι συγκεκριμένοι συρμοί είχαν πρωτομπεί στην κυκλοφορία στα μέσα της δεκαετίας του ΄80 και έχει υπογραφεί σύμβαση αναβάθμισής τους. Στόχος ήταν να αρχίσουν να παραδίδονται αναβαθμισμένοι σταδιακά από το 2024, ωστόσο το χρονοδιάγραμμα τροποποιήθηκε και μετατέθηκε για την άνοιξη του 2025 και πλέον είναι ιδιαίτερα αμφίβολο αν και οι νέοι χρόνοι παράδοσης θα καταστεί δυνατό να πιαστούν.  

Κι αυτό γιατί ενώ η αρχική σύμβαση που είχε υπογραφεί τον Δεκέμβριο του 2022 είχε προϋπολογισμό ύψους 65,5 εκ. ευρώ, ένα χρόνο αργότερα η ΣΤΑΣΥ έκανε δεκτό το αίτημα του αναδόχου για αναπροσαρμογή του συνολικού συμβατικού τιμήματος κατά 9,5%, δηλαδή κατά 6,2 εκατ. ευρώ πλέον ΦΠΑ, καθώς και την παράταση των χρόνων τμηματικής παράδοσης του έργου.

Το αναθεωρημένο σχέδιο σύμβασης έχει «κολλήσει» στο Ελεγκτικό Συνέδριο, το οποίο αρχικώς διαπίστωσε «ουσιώδη νομική πλημμέλεια» και ακόμα δεν έχει ανάψει το πράσινο φως για την αναθεώρηση της σύμβασης.

Με τα νέα δεδομένα, η εταιρία ανέμενε να παραλάβει το πρώτο πρότυπο βαγόνι τον Ιούλιο, ώστε να γίνει ο έλεγχος και να προχωρήσει το έργο.

Η παράδοση των ανακαινισμένων τρένων, που θα ενισχύσουν σημαντικά τον στόλο της γραμμής 1, επρόκειτο να γίνει τμηματικά από το 2025 και μετά, αλλά φαίνεται ότι πλέον ούτε γι΄αυτό δεν υπάρχουν βεβαιότητες.