Σεισμολόγος για Κρήτη: Να είμαστε έτοιμοι για τον Εγκέλαδο

Τον μύθο που θέλουμε να μας καθησυχάζει, ότι δηλαδή οι πολλοί μικροί σεισμοί εκτονώνουν τη σεισμική δραστηριότητα και «ξορκίζουν» ένα μεγάλο, καταρρίπτει ο γνωστός σεισμολόγος δρ. Γεράσιμος Παπαδόπουλος σε συνέντευξή του στην εφημερίδα  «Νέα Κρήτη».

Ο διευθυντής Ερευνών του Εθνικού Αστεροσκοπείου Αθηνών, πρόεδρος του Συστήματος της UNESCO για Προειδοποίηση για Τσουνάμι στον Βορειοανατολικό Ατλαντικό και τη Μεσόγειο, μιλάει για τα τρωτά σημεία της Κρήτης, για το μείζον θέμα της πρόγνωσης των σεισμών, την πολιτική προστασία, την απειλή από τσουνάμι, αλλά και για το όραμά του για την Ευρώπη, ως υποψήφιος του Ποταμιού στις επερχόμενες ευρωεκλογές.

Η Κρήτη είναι στο «μάτι του κυκλώνα» για πολλούς λόγους. Ηφαίστειο Σαντορίνης, ηφαίστειο Νισύρου και βεβαίως Εγκέλαδος είναι μερικά μόνο από τα ονόματα του εφιάλτη. Ποιο είναι το τρωτό μας σημείο ως νησί και ποιο το ισχυρό μας;

«Πράγματι, η Κρήτη περιτριγυρίζεται από πολλές πηγές γεωδυναμικών κινδύνων. Πρώτα είναι οι εστίες μεγάλων σεισμών, για παράδειγμα του 365 μ.Χ. στα δυτικά και του 1303 στα ανατολικά, οι οποίοι, εκτός από τις σεισμικές καταστροφές, προκάλεσαν και μεγάλα τσουνάμι που συμπλήρωσαν την καταστροφή. Έπειτα είναι τα ενεργά ηφαίστεια στο τόξο του Νοτίου Αιγαίου, κυρίως της Σαντορίνης και λιγότερο της Νισύρου και των Μεθάνων. Αυτές οι πηγές κινδύνων αποτελούν το τρωτό σημείο, αν δεν υπάρξει μέριμνα για προετοιμασία, πρόληψη, σχεδιασμός και ετοιμότητα. Αν αυτά τα στοιχεία αναπτυχθούν, τότε θα αποτελέσουν το ισχυρό σημείο, τότε η άμυνα του νησιού θα είναι σημαντικά ενισχυμένη».

Αν ζούσατε σε μια πόλη όπως το Ηράκλειο, η οποία έχει “μαστιγωθεί” ανελέητα ως άναρχη και άρα επικίνδυνη, τι θα περιελάμβανε η λίστα των άμεσων ενεργειών αυτοπροστασίας σας για το ενδεχόμενο ενός ισχυρού σεισμού ή ενός παλιρροϊκού κύματος;

«Ίσως φανεί παράξενο, αλλά η προετοιμασία ενός απλού ατομικού ή οικογενειακού σχεδίου είναι ιδιαίτερα σημαντική. Στον χώρο κατοικίας και εργασίας θα φρόντιζα να έχω ένα τσαντάκι με λίγα χρήσιμα αντικείμενα σε περίπτωση σεισμού, όπως ένα ραδιοφωνάκι, ένα φακό και άλλα χρειώδη, π.χ. φάρμακα που χρειάζομαι. Θα εύρισκα από πριν έναν ανοιχτό χώρο ώστε να καταφύγω σε περίπτωση ισχυρού σεισμού, παίρνοντας μαζί μου τα αντικείμενα αυτά. Και βέβαια θα είχα προσυνεννοηθεί με τα μέλη της οικογένειάς μου να κάνουν το ίδιο και να συναντηθούμε στον ίδιο χώρο. Στα παιδιά, όμως, θα έλεγα ότι, αν ο σεισμός τα βρει στο σχολείο, να παραμείνουν στο προαύλιο του σχολείου μέχρι να πάω να τα πάρω. Αυτά είναι απλές οδηγίες, που όμως μειώνουν τους κινδύνους. Και βέβαια, ποτέ μετά από ισχυρό σεισμό δε συγκεντρωνόμαστε στην παράκτια ζώνη. Απεναντίας, απομακρυνόμαστε από αυτήν προς τα ενδότερα όσο το δυνατόν συντομότερα, γιατί ενδέχεται να προκληθεί τσουνάμι».

Τι είναι αυτό που σας τρομάζει περισσότερο στο Ηράκλειο; Πού θα έπρεπε να εστιάσουν Αρχές και πολίτες;

«Οι στενοί δρόμοι στο ιστορικό κέντρο είναι ένα μεγάλο θέμα. Οι Αρχές πρέπει να αναζητήσουν εναλλακτικούς τρόπους πρόσβασης εκεί των δυνάμεων επέμβασης (π.χ. Πυροσβεστική, Αστυνομία, ασθενοφόρα). Για τους πολίτες ισχύουν όσα είπαμε παραπάνω, με την υπενθύμιση ότι μετά από σεισμό ποτέ δε στεκόμαστε μπροστά από τα κτήρια, πάντα μαζευόμαστε σε ανοιχτούς χώρους.

Περιμένοντας τον επόμενο «μεγάλο»

Και για να λύσουμε κάποιες παρανοήσεις. Συνηθίζουμε να λέμε ότι, όταν γίνονται αρκετοί μικροί “ανώδυνοι” σεισμοί, νιώθουμε πιο ήσυχοι γιατί εκτονώνεται η σεισμική δραστηριότητα και ανησυχούμε αν περάσει καιρός χωρίς κάποιον δυνατό σεισμό. Μύθος ή υπάρχει κάποια επιστημονική βάση;

«Όχι, οι μικροί σεισμοί δεν εκτονώνουν τη σεισμική ενέργεια που απαιτείται για να δώσει έναν ισχυρό σεισμό. Για παράδειγμα, ένας σεισμός μεγέθους 6 ισοδυναμεί με περίπου 1.000 μεγέθους 4 και με 30.000 μεγέθους 3. Σε συγκεκριμένη περιοχή δε γίνονται τόσοι πολλοί μικροί σεισμοί ώστε να “αποτρέψουν” τον μεγάλο, συνεπώς εδώ έχουμε ένα μύθο. Αν, όμως, περάσει αρκετός καιρός χωρίς μεγάλο σεισμό, τότε αυτό γίνεται ανησυχητικό. Αυτό έχει βάση».

 Όμως στην Κρήτη έχουμε καιρό να νιώσουμε κάποιο ισχυρό ξύπνημα του Εγκέλαδου. Αυτό θα έπρεπε να μας προβληματίζει; Αν όχι να μας ανησυχεί;

«Ισχύει μια γενική αρχή που λέει ότι, όσο μεγαλύτερο είναι το χρονικό διάστημα από τον προηγούμενο σεισμό, τόσο μεγαλύτερη είναι η πιθανότητα να πλησιάζουμε προς τον επόμενο. Η περιοχή έχει πολύ υψηλή σεισμικότητα - αυτό όλοι το γνωρίζουμε. Οπότε ανά πάσα στιγμή μπορεί να γίνει ισχυρός σεισμός και αυτό ισχύει όχι μόνο για την Κρήτη, αλλά για όλη τη χώρα. Επιπλέον, η Κρήτη έχει την ιδιότητα ότι πλήττεται τόσο από επιφανειακούς όσο και από ενδιάμεσου βάθους σεισμούς. Από την άλλη μεριά, πολλοί από τους σεισμούς αυτούς έχουν τις εστίες τους μακριά από το νησί, οπότε γίνονται έντονα αισθητοί αλλά δεν προκαλούν βλάβες. Οι κοντινότεροι όμως είναι πολύ επικίνδυνοι. Σε κάθε περίπτωση, χρειάζεται συστηματική προετοιμασία, καλός σχεδιασμός και ετοιμότητα. Και οι πολίτες να είναι ψύχραιμοι και να φροντίζουν να μαθαίνουν τις βασικές οδηγίες».

Η όλη φιλολογία για τους κινδύνους ενεργοποίησης ρηγμάτων από εξορύξεις φυσικών πόρων που θα μας απασχολήσουν ως νησί έχει βάση;

«Οι έρευνες για υδρογονάνθρακες και η εξόρυξή τους ίσως μερικές φορές να προκαλούν μικρή τοπική σεισμική δράση, αλλά όχι μεγάλους σεισμούς. Διεθνώς αυτό ισχύει από τις μέχρι τώρα παρατηρήσεις».

Ολόκληρη η συνέντευξη στο neakriti.gr