Ξανά στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο για τα λύματα η Ελλάδα: Κίνδυνος για νέα πρόστιμα

Στο σκαμνί του Ευρωπαικού Δικαστηρίου θα καθήσει η Ελλάδα για ακόμα μία φορά για το μείζον ζήτημα της μη επαρκούς συλλογής και επεξεργασίας των αστικών λυμάτων αντιμετωπίζοντας τον κίνδυνο καταδίκης και πληρωμής νέων προστίμων.

Να σημειωθεί ότι η χώρα μας έχει πληρώσει από το 2014 έως σήμερα τουλάχιστον 184 εκατομμύρια ευρώ σε πρόστιμα που της έχουν επιβληθεί από το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο και αφορούν παραβάσεις σχετιζόμενες με απόβλητα και αστικά λύματα.

Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή αποφάσισε την Πέμπτη να παραπέμψει τη χώρα μας στο Δικαστήριο της Ευρωπαϊκής Ένωσης εξαιτίας της μη πλήρους συμμόρφωσης με τις υποχρεώσεις συλλογής και επεξεργασίας που προβλέπονται στην οδηγία για την επεξεργασία των αστικών λυμάτων.

Η εν λόγω ευρωπαική οδηγία αποσκοπεί στην προστασία της ανθρώπινης υγείας και του περιβάλλοντος, απαιτώντας τη συλλογή και την επεξεργασία των αστικών λυμάτων πριν από την απόρριψή τους στο περιβάλλον. Ορίζει συγκεκριμένα ότι για την επεξεργασία των αστικών λυμάτων, τα κράτη μέλη πρέπει να διαθέτουν αποχετευτικά δίκτυα για όλους τους οικισμούς με τουλάχιστον 2 000 κατοίκους. Όταν η εγκατάσταση ενός αποχετευτικού δικτύου δεν δικαιολογείται, ιδίως επειδή συνεπάγεται υπερβολικό κόστος, μπορούν να χρησιμοποιηθούν μεμονωμένα ή άλλα κατάλληλα συστήματα (όπως σηπτικές δεξαμενές), υπό την προϋπόθεση ότι επιτυγχάνουν το ίδιο επίπεδο προστασίας του περιβάλλοντος.

Τα κράτη μέλη πρέπει επίσης να διασφαλίζουν ότι οι απορρίψεις οι οποίες προέρχονται από σταθμούς επεξεργασίας αστικών λυμάτων που εξυπηρετούν οικισμούς με τουλάχιστον 2 000 κατοίκους συμμορφώνονται τουλάχιστον με το επίπεδο δευτεροβάθμιας επεξεργασίας (που συνίσταται στην επεξεργασία οργανικής ύλης στα αστικά λύματα), πριν από την απόρριψή τους στο περιβάλλον. Εάν ένας οικισμός απορρίπτει τα λύματά του σε ευαίσθητη περιοχή, πρέπει να διασφαλίζει ότι υποβάλλονται σε επεξεργασία αυστηρότερη από τη δευτερογενή.

Για το ζήτημα η Επιτροπή είχε αποστείλει στην Ελλάδα προειδοποιητική επιστολή τον Μάιο του 2020 και, στη συνέχεια, αιτιολογημένη γνώμη τον Δεκέμβριο του 2021. Ωστόσο η χωρα μας δε συμμορφώθηκε και πλέον παραπέμπεται στο Ευρωπαικό Δικαστήριο.

«Παρά την πρόοδο που έχει επιτευχθεί, οι ελληνικές αρχές δεν έχουν αντιμετωπίσει ακόμη πλήρως τις αιτιάσεις. Η Επιτροπή θεωρεί ότι οι προσπάθειες που έχουν κάνει μέχρι σήμερα οι ελληνικές αρχές είναι ανεπαρκείς και, για τον λόγο αυτόν, παραπέμπει την Ελλάδα στο Δικαστήριο της Ευρωπαϊκής Ένωσης», αναφέρεται στην ανακοίνωση της Κομισιόν.

Σύμφωνα με τα στοιχεία της Ευρωπαικής Επιτροπής, στην Ελλάδα, 153 οικισμοί παρουσιάζουν εκτεταμένες παραλείψεις συμμόρφωσης με την οδηγία. Και στους 153 αυτούς οικισμούς η Ελλάδα πρέπει ακόμη να διασφαλίσει ότι υπάρχουν συστήματα συλλογής λυμάτων και ότι, όταν δικαιολογείται η χρήση μεμονωμένων ή άλλων κατάλληλων συστημάτων (π.χ. σηπτικών δεξαμενών), τα συστήματα αυτά επιτυγχάνουν το ίδιο επίπεδο περιβαλλοντικής προστασίας.

Για 143 από τους εν λόγω οικισμούς, η Ελλάδα εξακολουθεί να μην παρέχει δευτεροβάθμια επεξεργασία πριν από την απόρριψη των λυμάτων. Επιπλέον, σε έναν οικισμό, η Ελλάδα εξακολουθεί να μην παρέχει αυστηρότερη επεξεργασία πριν από την απόρριψη λυμάτων σε ευαίσθητες περιοχές.

Πολλαπλές οι παραπομπές

Η συγκεκριμένη παραπομπή στο Δικαστήριο είναι η τέταρτη υπόθεση επί παραβάσει σχετικά με την εσφαλμένη εφαρμογή της οδηγίας για την επεξεργασία των αστικών λυμάτων στην Ελλάδα μετά το Θριάσιο, την Ανατολική Αττική, και την υπόθεση των οικισμών Προσοτσάνης, Δοξάτου, Ελευθερούπολης, Βάγιας και Γαλάτιστας.

Από τις τέσσερεις υποθέσεις, η χώρα μας κατάφερε να κλείσει μόνο τη μία διασφαλίζοντας την επαρκή συλλογή και επεξεργασία των λυμάτων πέντε οικισμών, ενώ για τις άλλες δύο έχει καταδικαστεί σε πληρωμή προστίμων, τα οποία εξακολουθεί να καταβάλλει.

Σύμφωνα μάλιστα με την Επιτροπή, δεν υπάρχει αλληλεπικάλυψη μεταξύ αυτών των τεσσάρων περιπτώσεων, καθεμία από τις οποίες αντιμετωπίζει διαφορετικές παραβιάσεις των υποχρεώσεων που ορίζονται στην οδηγία. Από κοινού, οι τέσσερις αυτές διαδικασίες αφορούν πάνω από 200 οικισμούς. Η Ελλάδα έχει επιτύχει τη συμμόρφωση περίπου 150 οικισμών από την κίνηση των εν λόγω διαδικασιών επί παραβάσει, χρησιμοποιώντας επίσης συγχρηματοδότηση από την ΕΕ.

Για να συμμορφωθεί με τις απαιτήσεις της οδηγίας, η Ελλάδα θα πρέπει να κατασκευάσει νέες υποδομές σε διάφορους οικισμούς και θα χρειαστεί να αναβαθμίσει τις υφιστάμενες υποδομές σε άλλους, αναφέρει η Κομισιόν.

Να σημειωθεί ότι βάσει των στοιχείων που είχε συμπεριλάβει το ίδιο το υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας στο ετήσιο σχέδιο δράσης του για το 2024, σε σύνολο 482 οικισμών που εμπίπτουν στην Οδηγία 91/271/ΕΟΚ, 252 οικισμοί είναι σε πλήρη συμμόρφωση και 230 οικισμοί δεν είναι ακόμη σε συμμόρφωση με τις διατάξεις της εν λόγω Οδηγίας. Το μεγαλύτερο μέρος των οικισμών αυτών υπολείπεται υποδομών (220 οικισμοί), ενώ οι υπόλοιποι 10 παρουσιάζουν λειτουργικά προβλήματα. Σύμφωνα με το υπουργείο, σε 172 οικισμούς έχει δρομολογηθεί η υλοποίηση των απαραίτητων υποδομών συλλογής και επεξεργασίας και εντός του 2024 αναμένεται η δημοπράτηση έργων για 15 οικισμούς και η συμβασιοποίηση έργων για 20 οικισμούς, καθώς και η ολοκλήρωση έργων για 20 από αυτούς.