Κτηματολόγιο: Τελειώνει ο χρόνος για υποβολή δηλώσεων - Επιστρατεύουν ακόμα και αυτοκινούμενα περίπτερα για να γίνει η κτηματογράφηση

Ρυθμούς ανεβάζει η προσπάθεια του υπουργείου Ψηφιακής Διακυβέρνησης να έχει ολοκληρωθεί το εγχείρημα κατάρτισης του Κτηματολογίου έως το 2025, βάσει των δεσμεύσεων της κυβέρνησης.

Δεδομένο πλέον θεωρείται ότι δεν υπάρχει πιθανότητα να δοθεί άλλη παράταση στη συλλογή δηλώσεων ακίνητης περιουσίας μετά την τελευταία που εκπνέει στα τέλη του προσεχούς Νοεμβρίου. Αυτό βέβαια δε σημαίνει ότι άμεσα θα εκκινήσει και η επιβολή των προστίμων για τις εκπρόθεσμες δηλώσεις, τα οποία είναι μεν θεσμοθετημένα εδώ και χρόνια, αλλά έως σήμερα δεν έχουν ενεργοποιηθεί. Άλλωστε και η σημερινή ηγεσία του υπουργείου φαίνεται να μην υποστηρίζει θερμά αυτό το βήμα.

Κατά την παρουσίαση νομοθετικής ρύθμισης χθες στο τελευταίο υπουργικό συμβούλιο για το καλοκαίρι η ηγεσία του υπουργείου επανέλαβε ότι η ολοκλήρωση της Κτηματογράφησης θα γίνει το 2025 και το Κτηματολόγιο θα αποτελεί τον μοναδικό φορέα που θα διαχειρίζεται όλες τις συναλλαγές ακινήτων, με ενιαίους κανόνες, ψηφιακά εργαλεία για όλους και ψηφιοποιημένο αρχείο Υποθηκοφυλακείων. Τα τελευταία θα ρίξουν οριστική αυλαία στο τέλος του 2024, ενώ τελική προθεσμία για δηλώσεις ακινήτων παραμένει η 30ή Νοεμβρίου 2024.

Ωστόσο, ακόμα και σήμερα υπάρχουν περιοχές στην Ελλάδα, στις οποίες η κτηματογράφηση κινείται σε ποσοστά μικρότερα του 20%, κάτι το οποίο αναγκάζει τον φορέα του Ελληνικού Κτηματολογίου ακόμα και να ...επιστρατεύει αυτοκινούμενα περίπτερα που θα ενημερώνουν τους πολίτες για την κτηματογράφηση, όπως συμβαίνει στην Κρήτη.

Όπως επεσήμανε το υπουργείο σε σχετική ανακοίνωσή του προκειμένου να επιτευχθούν οι στόχοι του χρονοδιαγράμματος, το «νομοσχέδιο φέρνει τη σύμπτυξη τελικών σταδίων στις μελέτες Κτηματογράφησης που εκκρεμούν ώστε να επιτευχθεί ο στόχος ολοκλήρωσης το 2025».

Αυτό πρακτικά σημαίνει ότι διαδικασίες προανάρτησης και ανάρτησης των τελευταίων συμβάσεων, οι οποίες εκ των πραγμάτων δε θα έχουν ολοκληρωθεί έως τότε, αλλά είναι υποχρεωτικές, όπως για παράδειγμα η δίμηνη περίοδος ενστάσεων κατά τη διαδικασία της ανάρτησης, πιθανότατα θα τρέχουν παράλληλα με το Κτηματολόγιο που θα είναι εν λειτουργία, αλλά όχι πλήρες εξαρχής.

Τι αλλάζει με το νέο νομοσχέδιο σε μεταβιβάσεις - γονικές παροχές

Το νέο νομοσχέδιο επιχειρεί να δώσει λύση στην ομηρεία δεκάδων χιλιάδων ιδιοκτητών που είχαν «παγώσει» αναγκαστικά δικαιοπραξίες διότι υπήρχε ασυμφωνία στον αριθμό των τ.μ. του ακινήτου τους μεταξύ παλαιού συμβολαίου και πραγματικού εμβαδού. Αφορά τις περιπτώσεις, στις οποίες διαπιστώνεται μικρή διαφορά μεταξύ της μέτρησης τετραγωνικών με σύγχρονα μέσα και των τετραγωνικών που αναφέρονται στο παλιό συμβόλαιο. Εξαιτίας αυτής της απόκλισης δυσχεραίνονται πολύ οι αγοραπωλησίες, οι γονικές παροχές και οι μεταβιβάσεις.

Με τις διατάξεις του σχεδίου νόμου, το οποίο αναμένεται να αναρτηθεί σε δημόσια διαβούλευση τον προσεχή Σεπτέμβριο, οι ιδιοκτήτες θα μπορούν να προβαίνουν σε μονομερή τροποποίηση των συμβολαίων τους, υπό τον όρο ότι δεν θα θίγονται τα δικαιώματα των υπόλοιπων ιδιοκτητών διαμερισμάτων στη σύσταση οριζόντιας ιδιοκτησίας. Η διάταξη αυτή αφορά κυριως διαμερίσματα σε πολυκατοικίες με ημιυπαίθριο, χρήση κοινόχρηστου χώρου κλπ. και θα ανοίγει το δρόμο χωρίς την απαίτηση της έγγραφης συναίνεσης των υπολοίπων ιδιοκτητών, για να ολοκληρωθεί ταχύτερα και ευκολότερα η έκδοση Ηλεκτρονικής Ταυτότητας Κτιρίου, η οποία είναι απαραίτητη για τις μεταβιβάσεις.

Στο ενημερωτικό σημείωμα του υπουργείου γίνεται λόγος για «μικρή διαφορά» στα τετραγωνικά, χωρίς αυτή να προσδιορίζεται, αλλά εκτιμάται από πηγές κοντά στην υπόθεση, ότι αυτή δε θα μπορεί να υπερβαίνει το 10%.

Επιπλέον, το νομοσχέδιο εισάγει τον θεσμό του «πιστοποιημένου μηχανικού», ο οποίος θα αναλαμβάνει μεταξύ άλλων τις διορθώσεις που αφορούν την λανθασμένη καταγραφή του ακινήτου και θα συμβάλλει στην επίσπευση των διαδικασιών διόρθωσης και ενημέρωσης των κτηματολογικών διαγραμμάτων, με βάση τα πρότυπα και τις διαδικασίες που ορίζονται από το Κτηματολόγιο από το οποίο και θα ελέγχεται για τη διασφάλιση της ορθής εκτέλεσης των καθηκόντων του. Καταργείται η έγχαρτη διαδικασία, η οποία αντικαθίσταται από νέα ψηφιακή πλατφόρμα που υπόσχεται να δίνει λύση στο 1/3 του χρόνου.

Στο εγχείρημα επίσπευσης των διαδικασιών θα βοηθήσει η χρήση της Τεχνητής Νοημοσύνης στον νομικό έλεγχο συμβολαίων, η οποία αναμένεται να μειώσει τον χρόνο διεκπεραίωσης πολύπλοκων υποθέσεων κάτω από το μισό.

Η πορεία της κτηματογράφησης

Έως και σήμερα και παρόλο που απομένουν μόνο λίγοι μήνες για την εκπνοή της τελικής προθεσμίας για τη δήλωση ακινήτων, εξακολουθούν να υπάρχουν περιοχές, στις οποίες τα ποσοστά κτηματογράφησης κυμαίνονται σε χαμηλά επίπεδα.

Βάσει των καταγραφών, στα τέλη Ιουνίου η Θεσπρωτία – Κέρκυρα βρίσκεται στο 15%, το Ηράκλειο ΙΙ στο 31%, το Ρέθυμνο στο 38%, τα νησιά του Αργοσαρωνικού στο 41%, τα Χανιά στο 44%, η Λήμνος – Λέσβος στο 58%, και η Ζάκυνθος – Κεφαλονιά – Ιθάκη στο 63%,. Ακολουθούν οι Σάμος – Χίος – Ικαρία με ποσοστά που ανέρχονται στο 64%, η Αργολίδα – Κόρινθος και Αχαΐα με 65% και οι Κυκλάδες με 66%.

Τα υψηλότερα επίπεδα συμμετοχής καταγράφουν οι περιοχές Κάλυμνος – Κάρπαθος – Κως – Ρόδος με ποσοστό 127%, η Λάρισα με 111%, η Κόρινθος με 106%, οι νομοί Άρτας – Πρέβεζας – Λευκάδας με 105%, οι νομοί Δράμας – Ξάνθης επίσης με 105%, τα Ιωάννινα με 100%, η Καστοριά – Φλώρινα με 97%, το Λασίθι με 96% και η Χαλκιδική με 94%.

Η απροθυμία πολλών ιδιοκτητών να δηλώσουν τις ιδιοκτησίες τους οδήγησε το «Ελληνικό Κτηματολόγιο» στη ... μίσθωση αυτοκινούμενου περιπτέρου για την παροχή υπηρεσιών ενημέρωσης και εξυπηρέτησης πολιτών στην Κρήτη για τη δήλωση της ακίνητης περιουσίας τους.

Το αυτοκινούμενο περίπτερο, το οποίο θα κατασκευαστεί στη βάση σύμβασης που έχει υπογράψει ο φορέας με προϋπολογισμό 205.000 ευρώ πλέον ΦΠΑ, θα «εγκατασταθεί» εντός του επόμενου 6μήνου ενδεικτικά σε 15 Δήμους, σημεία, πλατείες, εξωτερικούς χώρους. Σε κάθε σημείο θα παραμένει για χρονικό διάστημα λίγων ημερών, ανάλογα με τον πληθυσμό κάθε περιοχής και κατόπιν συμφωνίας με το Κτηματολόγιο, ενώ η σύμβαση, η οποία υπεγράφη πριν μερικές ημέρες, μπορεί να παραταθεί για άλλους τρεις μήνες.

Τα αγνώστου ιδιοκτήτη

Στο μεταξύ σε ισχυρότερο από τον αναμενόμενο «πονοκέφαλο» εξελίσσεται η υπόθεση των αγνώστου ιδιοκτήτη ακινήτων, δηλαδή εκείνων που δε δηλώθηκαν από κανέναν συνολικά ή κατά ένα μέρος τους και κινδυνεύουν να περιέλθουν στο Δημόσιο. Το υπουργείο έχει εκφράσει τη βούλησή του να κάνει ό,τι μπορεί προκειμένου να μη χαθούν ιδιοκτησίες, αλλά οι αριθμοί που συγκεντρώνονται είναι μεγαλύτεροι των προβλεφθέντων.

Τα αδήλωτα γεωτεμάχια φτάνουν τα 3.300.517 (22% του συνόλου), εκ των οποίων μάλιστα πάνω από 330.000 βρίσκονται σε περιοχές όπου το κτηματολόγιο έχει ολοκληρωθεί και λειτουργεί.

Σε επίπεδο διηρημένων ιδιοκτησιών όπου εντάσσονται και τα διαμερίσματα προκύπτουν περί τα 150.000 αδήλωτα.