Θεόδωρος Γιουρτσίχιν στο ethnos.gr: «Το διάστημα δεν μου είναι ποτέ βαρετό» (pics)

Ο Θεόδωρος Γιουρτσίχιν (Γραμματικόπουλος) θεωρείται ένα από τα πιο γνωστά σύμβολα της ελληνορωσικής φιλίας. Κι αυτό γιατί έχει πετάξει στο διάστημα με την ελληνική, τη ρωσική σημαία και την ποντιακή φορεσιά και μια ποντιακή λύρα. Μάλιστα, σε ένα ταξίδι του στο Διάστημα ο ποντιακής καταγωγής αστροναύτης είχε μαζί του και τη σημαία του ΠΑΟΚ, την οποία του είχε δώσει στο Ροστόφ ο ισχυρός άνδρας του Δικεφάλου του Βορρά, Ιβάν Σαββίδης. 

Αρκετοί τον χαρακτηρίζουν διεθνώς ως τον άνθρωπο μεταξύ της NASA και της Roscosmos. Κι αυτό γιατί ο ίδιος μπορεί να εργάζεται για τη ρωσική διαστημική υπηρεσία, αλλά αυτό δεν τον εμποδίζει να διατηρεί εξαιρετικές επαφές με την αμερικανική διαστημική υπηρεσία, δεδομένου ότι τον έχει τιμήσει η NASA με το μετάλλιο Διαστημικής Πτήσης.

Με συνολικό χρόνο παραμονής 672 μέρες, 20 ώρες και 38 λεπτά στο διάστημα, ο Θοδωρής Γιουρτσίχιν (Γραμματικοπουλος) έχει τιμηθεί από τον Ρώσο Πρόεδρο Βλαντίμιρ Πούτιν, με τον τίτλο του Ήρωα της Ρωσίας, με το μετάλλιο της Ρωσικής Ομοσπονδίας, το μετάλλιο του τάγματος Φιλίας και του έχουν, επίσης, απονεμηθεί το μετάλλιο του Τάγματος του Φοίνικα από την Ελλάδα και πολλές ακόμη διακρίσεις.

Ο ομογενής μας στο Διεθνή Διαστημικό Σταθμό με το ρωσόφωνο περιοδικό "Ελλάδα", που εκδιδόταν στη Μόσχα υπό τη διεύθυνση του ανταποκριτή του OPEN Θανάση Αυγερινού και την οικονομική στήριξη του Ιδρύματος Ιβάν Σαββίδη.

Σήμερα, ο παγκοσμίου φήμης κοσμοναύτης θεωρείται ο πέμπτος παγκοσμίως (στο επάγγελμά του) με τη μεγαλύτερη διάρκεια διαστημικών περιπάτων αλλά και ο έβδομος στην παγκόσμια κατάταξη των αστροναυτών στη διάρκεια παραμονής στο Διάστημα. 

Ο Θεόδωρος Γιουρτσίχιν (Γραμματικόπουλος) μίλησε στο ethnos.gr από την Κρήτη, όπου βρέθηκε, αφού ηγήθηκε της αποστολής τριών εν ενεργεία Ρώσων κοσμοναυτών στη χώρα μας για τα εγκαίνια του «Πάρκου Γιούρι Γκαγκάριν» στο Ηράκλειο. Στην αποκλειστική του συνέντευξη, τονίζει ότι: «Υποκλίνομαι σε εκείνα τα παιδιά που συμμετείχαν στις πρώτες διαστημικές πτήσεις», σημειώνοντας, μάλιστα, ότι «το διάστημα ποτέ δεν μου είναι αρκετό». Ευχαριστεί τις τοπικές αρχές της Κρήτης, που συμβάλλουν στην αποθεραπεία των συναδέλφων του μετά τα ταξίδια στο διάστημα. Και τονίζει ότι κάθε φορά που επισκέπτεται την Ελλάδα, του δίνεται η ευκαιρία να δει τους γονείς του, να συζητήσουν και να θυμηθούν τα παλιά...

Ακολουθεί η συνέντευξή του

Ποια είναι η ψυχολογία για έναν άνθρωπο που βρίσκεται στον Διεθνή Διαστημικό Σταθμό; Δέος ή μοναξιά ή και τα δύο;

«Μοναξιά στο Διάστημα σήμερα; Όχι, θα διαφωνήσω, τα σύγχρονα πληρώματα του Διεθνούς Διαστημικού Σταθμού αποτελούνται από 6 άτομα ή μερικές φορές, από τρία και γι’αυτό υποκλίνομαι μπροστά σε εκείνα τα παιδιά που συμμετείχαν στις πρώτες διαστημικές πτήσεις. Τότε, όντως, μπορώ να πω ότι αισθάνονταν μοναξιά. Το να περνάς μόνος μέσα σε ένα διαστημόπλοιο από 3 έως 5 εικοσιτετράωρα είναι δύσκολο.

Όμως, σήμερα στη διάθεση του πληρώματος υπάρχουν προηγμένα μέσα επικοινωνίας: δεν μιλάω μόνο για τους επίσημους διαύλους επικοινωνίας, όπως η φωνητική επικοινωνία ή η τηλεμετρία ή κάποια άλλα κανάλια. Μιλάω και για την IP-τηλεφωνία που μας επιτρέπει σήμερα να κάνουμε κλήσεις προς όλους τους αριθμούς. Για παράδειγμα, έχω πάρει μερικές φορές τηλέφωνο από το διάστημα και τον ανταποκριτή του OPEN στη Μόσχα, Θανάση Αυγερινό. Παλαιότερα, τα πληρώματα δεν είχαν όλα αυτά. Ενώ σήμερα χάρη στο γεγονός ότι διαθέτουμε ένα πλήθος μέσων επικοινωνίας που λειτουργούν, τα μέλη του πληρώματος εκεί πάνω δεν αισθάνονται μοναξιά. 

Το δέος, ναι, πάντοτε, το ένιωθα και κάθε φορά που μου ζητούν να αναφερθώ στην καλύτερή μου πτήση, την οποία έχω στην καρδιά μου, απαντώ ότι περισσότερο θυμάμαι την πρώτη πτήση επειδή ήταν η πρώτη, τη δεύτερη, επειδή ήταν η δεύτερη και την τρίτη και την τέταρτη κ.λπ. Και θέλω να συνεχίζω να τις απαριθμώ, διότι δεν μπορώ να ξεχωρίσω κάποια συγκεκριμένη, επειδή η κάθε πτήση είχε κάτι το ιδιαίτερο.

«Σήμερα χάρη στο γεγονός ότι διαθέτουμε ένα πλήθος μέσων επικοινωνίας που λειτουργούν, τα μέλη του πληρώματος δεν αισθάνονται μοναξιά» 

Νιώθεις δέος επειδή συνειδητοποιείς ότι όλα αυτά είναι ένα ανθρώπινο δημιούργημα, δημιούργημα του ανθρώπινου νου, νιώθεις δέος επειδή βλέπεις μπροστά σου την Γη, όμως, παράλληλα, νιώθεις και την πίκρα όταν βλέπεις ότι η Γη έχει προβλήματα, οικολογικά, φυσικές καταστροφές, αισθάνεσαι άγχος επειδή καταλαβαίνεις ότι άνθρωποι διαφορετικών εθνικοτήτων και πολιτισμών έχτισαν αυτό το μεγαλοφυές δημιούργημα, το οποίο δουλεύει για το καλό όλης της ανθρωπότητας.

Και για κάποιο λόγο οι άνθρωποι του πλανήτη δεν παραδειγματίζονται από αυτό το γεγονός ότι αν φερόμαστε με σεβασμό ο ένας στον άλλο, μπορούμε να πετυχαίνουμε μαζί τρομερούς στόχους. Αυτό μου προκαλεί πίκρα. Και πάντα το λέω αυτό – για την ανθρωπότητα ο Διεθνής Διαστημικός Σταθμός (ΔΔΣ) είναι το πιο πρόσφατο παράδειγμα του πώς μπορούμε να κάνουμε ομαδική δουλειά. Δεν γνωρίζω άλλο τέτοιο έργο που να έχει μπορέσει να ενώσει τόσο διαφορετικές χώρες, όπως ο ΔΔΣ».

Είστε στη δεκάδα των κορυφαίων σε διάρκεια παραμονής στο διάστημα, πόσο εύκολο είναι να γίνει ένα τέτοιο ταξίδι; Ποια είναι η προετοιμασία που χρειάζεται για να επιτευχθεί ένα τέτοιο ταξίδι; 

«Καταρχάς, θα σας έλεγα ότι αργά ή γρήγορα κάποιος θα πάει ακόμη πιο μακριά. Και το πρώτο επανδρωμένο ταξίδι στον Άρη θα σπάσει όλα τα προηγούμενα ρεκόρ. Το ζήτημα δεν είναι τα ρεκόρ. Όσο μακρόχρονα ταξίδια και αν κάνουν σήμερα τα παιδιά - 600, 700, 800, 1.000 ημερών. Για πάντα στην Ιστορία θα μείνουν τα 108 λεπτά του πρώτου ανθρώπου στο διάστημα – του Γιούρι Γκαγκάριν.

Αν σήμερα δείτε τους πρωτοπόρους του διαστήματος, με τα σημερινά δεδομένα, τα νούμερά τους είναι μικρά, πρέπει, όμως, να θυμηθούμε ποιους στόχους είχαν να αντιμετωπίσουν. Είναι και η πρώτη έξοδος στο εξώτερο διάστημα, πρώτες εργασίες μοντάζ στο εξώτερο διάστημα -και εκτός τους εξώτερου διαστήματος- οι πρώτες προσαρτήσεις σκαφών, ο πρώτος σταθμός… και εδώ που μιλάμε για τα μακρόχρονα ταξίδια, θυμάμαι ότι πολύ πρόσφατα πέρυσι γιορτάσαμε τα 30 χρόνια από την ολοκλήρωση της πρώτης ετήσιας διάρκειας αποστολής στο διάστημα.

«Στην Ιστορία θα μείνουν τα 108 λεπτά του πρώτου ανθρώπου στο διάστημα – του Γιούρι Γκαγκάριν»

Η αποστολή αυτή πραγματοποιήθηκε εντός του σταθμού “MIR”, όπου τα παιδιά που δούλευαν, είχαν έναν θάλαμο κανονικών διαστάσεων και έναν ακόμη δεύτερο, πολύ μικρό. Δυο άτομα αρχικά, και μετά προστέθηκε ακόμη ένα τρίτο. Σήμερα ο σταθμός διαθέτει 17 θαλάμους, τι λέτε, υπάρχει διαφορά;  Ενώ τότε μόνο ένας θάλαμος! Ουσιαστικά, σε αυτόν τον έναν θάλαμο ζούσαν για έναν ολόκληρο χρόνο! Συνεπώς, προσπαθώ πάντα να αποφύγω την ερώτηση, αν αυτό είναι λίγο ή πολύ. Αν ρωτήσετε εμένα σαν Γιουρτσίχιν να σας απαντήσω αν είναι πολλές οι 600 μέρες, θα σας πω, ήταν λίγες. Γιατί το διάστημα ποτέ δεν μου είναι αρκετό. Αν με συγκρίνω με συνομίλικούς μου, ήμουν τυχερός, νιώθω ευτυχισμένος γι’αυτό ότι τα κατάφερα.

Όμως, αργά ή γρήγορα, τα ρεκόρ αυτά θα ξεπεραστούν, ενώ τα ονόματα των πρώτων θα μείνουν για πάντα, και ποτέ δεν θα υπερκαλύψουν οι εκατοντάδες μέρες των αποστολών μου στο διάστημα τα μόλις 108 λεπτά του Γιούρι Γκαγκάριν. Αυτό ήταν κάτι το τελείως διαφορετικό, ήταν ο άθλος ενός εντελώς διαφορετικού επιπέδου.

Σήμερα η κοσμοναυτική είναι μια κανονική εργασία… Βεβαίως, η λέξη “κανονική”, ίσως, να μην είναι απόλυτα σωστή επειδή πάντα υπάρχει ο κίνδυνος, είναι μια βαριά εργασία, έχει πάντα τις ιδιαιτερότητές της, όμως, σήμερα μπορούμε να πούμε ότι είναι μια κανονική εργασία, ελάχιστοι θα ξέρουν στον πλανήτη μας ποιος πετάει στο διάστημα τώρα. Εννοώ ότι η κοσμοναυτική έχει μεταφερθεί πλέον από την κατηγορία των “ηρωϊκών” δραστηριοτήτων στην κατηγορία των κανονικών δραστηριοτήτων.

Αυτό, όμως, δεν σημαίνει ότι έχει πάψει να είναι χρήσιμη για την ανθρωπότητα, αντιθέτως, σε σχέση με το παρελθόν σήμερα έχουμε ακόμη μεγαλύτερη ανάγκη από την δουλειά αυτή. Χθες απαντούσαμε στα ερωτήματα: είναι εφικτό ο άνθρωπος να ζει στο διάστημα; Είναι εφικτό ο άνθρωπος να δουλεύει στο διάστημα; Για πόσο χρόνο ο άνθρωπος μπορεί να δουλεύει στο διάστημα; Τώρα που έχουμε απαντήσει σε όλες αυτές τις ερωτήσεις, διεξάγουμε εκατοντάδες νέα πειράματα στο διάστημα για το καλό της ανθρωπότητας. Οπότε σήμερα το επάγγελμα αυτό είναι από εκείνα που ο άνθρωπος έχει την μεγαλύτερη ανάγκη...».

«Θέλω να πω ένα μεγάλο ευχαριστώ στις τοπικές αρχές του νησιού»

Και ποιες είναι οι επιπτώσεις στο σώμα από την έλλειψη βαρύτητας;

«Δυστυχώς, υπάρχουν οι επαγγελματικές ασθένειες, οι ιδιαιτερότητες του επαγγέλματος. Η έλλειψη βαρύτητας είναι ένα ύπουλο πράγμα που, σαφώς, επηρεάζει τον ανθρώπινο οργανισμό. Οι γιατροί το γνωρίζουν και το παραδέχονται, και γι’αυτό βρισκόμαστε σήμερα εδώ, στην Κρήτη, στο νησί, όπου αρκετοί από τους συναδέλφους μου έκαναν αποκατάσταση. Θέλω να πω ένα μεγάλο ευχαριστώ στις τοπικές αρχές του νησιού, σε εκείνους που μας βοήθησαν σε αυτό, γιατί η αποκατάσταση έχει στόχο να εξουδετερώσει τις συνέπειες των αρνητικών επιπτώσεων που έχει το διάστημα στον άνθρωπο.

Οι επιπτώσεις αυτές είναι γνωστές, το καρδιαγγειακό σύστημα παθαίνει ένα σοκ, ατροφούν οι μύες… ο κοσμοναύτης επιστρέφει από το διάστημα με την φυσική κατάσταση ενός υπερήλικα, όμως, η σωστή αποκατάσταση μας βοηθάει να επιστρέψουμε στην κανονική φόρμα, ο χρόνος σαν μεγάλος ιατρός, βοηθάει σταδιακά και άλλες λειτουργίες του οργανισμού να επιστρέψουν στην κανονική τους κατάσταση».                   

«Να πιστεύουν στον εαυτό τους, να θυμούνται το κυριότερο – ότι μόνο εμείς οι ίδιοι ευθυνόμαστε για τις πράξεις μας», είναι το μήνυμά του στα παιδιά που θέλουν να γίνουν αστροναύτες

Πιστεύετε στην εξωγήινη ζωή;

«Ας θυμηθώ τον μεγάλο Κωνσταντίν Τσιολκόφσκι, ο οποίος θεωρείται ως ο θεμελειωτής της σύγχρονης αστροναυτικής, με την γνωστή φόρμουλα Τσιολκόφσκι που αφορά τους πυραύλους και τις πτήσεις. Στην πραγματικότητα εξέταζε την κοσμοναυτική και το διάστημα μόνο ως ένα εργαλείο για την υλοποίηση των φιλοσοφικών του αναζητήσεων. Και η φιλοσοφία του ήταν ότι όλοι οι κόσμοι κατοικούνται και τα σύμπαντα και το διάστημα περιέχουν ένα μεγάλο πλήθος κοινοτήτων με νοημοσύνη... γιατί η ζωή δεν μπορεί να είναι μοναδική μόνο για το δικό μας σύμπαν, η ζωή είναι ένα φυσιολογικό φαινόμενο για πολλές μυριάδες αστέρων και συμπάντων. Επίσης, είχε πει για ποιο λόγο ο άνθρωπος πετάει στο διάστημα – επειδή η Γη είναι το λίκνο της ανθρωπότητας και, αργά ή γρήγορα, στην αρχή, με δειλά βήματα, ο άνθρωπος θα μπει στο διάστημα και ύστερα θα κατακτήσει όλο το ηλιακό σύστημα και θα επεκταθεί πιο μακριά».

Το πιο δημοφιλές όνειρο των παιδιών είναι όταν μεγαλώσουν, να γίνουν αστροναύτες. Τι θα συμβουλεύατε εσείς όλα αυτά τα παιδιά;

«Να πιστεύουν στον εαυτό τους, να θυμούνται το κυριότερο – ότι μόνο εμείς οι ίδιοι ευθυνόμαστε για τις πράξεις μας, για τις επιλογές που κάνουμε, για την επιλογή του μέλλοντός μας, και να θυμούνται ότι το πεπρωμένο τους το κρατούν οι ίδιοι στα δικά τους χέρια, όχι κάποιος άλλος, ούτε γονείς, ούτε δάσκαλοι, ούτε φίλοι… Όλοι αυτοί, σίγουρα, θα τους βοηθήσουν ώστε να αποφύγουν κάποια λάθη, όμως, η επιλογή του δρόμου είναι πάντα δική τους.

Κανένας δεν θα τους πάρει από το χεράκι για να τους πάει κάπου, έτσι δεν θα πετύχουν τίποτα στη ζωή. Ας προσδιορίσουν το όνειρό τους, τον δρόμο της πραγματοποίησης και ας το πραγματοποιήσουν και τότε θα γίνουν οι πιο ευτυχισμένοι άνθρωποι στον κόσμο. Από το όνειρο – στον στόχο». 

«Η ευτυχία του να βλέπεις τους γονείς σου δίπλα σου, να μπορείς να τους επισκέπτεσαι, είναι η μεγαλύτερη χαρά που με περιμένει», λέει ο ίδιος

Πόσο καιρό είχατε να έρθετε στην Ελλάδα και πόσο χρόνο θα μείνετε εδώ; Θα επισκεφθείτε και τους συγγενείς σας στη Θεσσαλονίκη;

«Αισθάνομαι ευγνωμοσύνη προς το Επιτελείο μας γιατί μου επέτρεψαν να δεχτώ αυτή την πρόσκληση από την Κρήτη και να συντομεύσω το πρόγραμμά μου ούτως ώστε να μπορέσω να δω τους γονείς μου. Κάθε φορά που έρχομαι στην Ελλάδα, προσπαθώ να προγραμματίζω έτσι την επίσκεψη, ώστε να μπορέσω να δω τους γονείς μου, φυσικά, αν η επίσκεψη δεν σχετίζεται με την δουλειά μόνο.

Όπως καταλαβαίνετε, στην προκειμένη περίπτωση ελπίζω ότι το βράδυ της 15ης θα περάσω μαζί τους. Θα μιλήσουμε πολύ, η μητέρα μου θα μου φτιάξει καφέ, θα με μαλώσουν πάλι ότι δεν τους τηλεφωνώ συχνά, δεν έρχομαι συχνά, θα νοσταλγήσουμε, θα θυμηθούμε πώς ήμουνα μικρός και τι έκανα, ατελείωτες, πάντα ίδιες, συζητήσεις. Όμως, η ευτυχία του να βλέπεις τους γονείς σου δίπλα σου, να μπορείς να τους επισκέπτεσαι, είναι η μεγαλύτερη χαρά που με περιμένει σήμερα».

Οι σπάνιες επισκέψεις στους γονείς σας, μάλλον, σχετίζονται με τη δουλειά σας, με τι ασχολείστε τώρα; 

«Πρόσφατα έκανα ένα καταπληκτικό ταξίδι στην Δημοκρατία της Παραγουάης. Η Δημοκρατία της Παραγουάης απέκτησε τη διαστημική της  υπηρεσία. Τώρα γιορτάζανε τα δεύτερα γενέθλιά τους -και με πρόσκληση αυτής της Υπηρεσίας- επισκέφτηκα αυτή την χώρα. Τι παρατήρησα -τεράστια πλήθη παιδιών, είναι μια εντελώς διαφορετική πλευρά του πλανήτη μας, πάρα πολλά παιδιά, πολλές συναντήσεις είχα από τα παιδιά μέχρι τον Πρόεδρο της χώρας. Η Παραγουάη αναπτύσσει μια ποικιλία προγραμμάτων και υπάρχει έντονο ενδιαφέρον για τα διαστημικά προγράμματα. Με εξέπληξε ο ενθουσιασμός αυτών των ανθρώπων. 

Ακόμη μια δραστηριότητα είναι ότι εγώ παράλληλα με την απασχόλησή μου στην ομάδα των αστροναυτών, κατέχω τη θέση του Προέδρου του Κέντρου της Κοσμοναυτικής και της Αεροπορίας, και στις 12 Απριλίου διοργανώσαμε μια καμπάνια με τον τίτλο “Η Ορθογραφία του Διαστήματος”, το πρώτο ορθογραφικό τεστ για τους μαθητές των σχολείων με θέμα το διάστημα. Εύχομαι στο μέλλον αυτή η ιδέα να επεκταθεί. Κάνουμε απλές ερωτήσεις στα παιδιά σε σχέση με την ιστορία της αστροναυτικής, τους ιδρυτές, βασικά ιστορικά στοιχεία, πτήσεις, ρεκόρ και μας απαντούν. Όλο το τεστ διαρκεί περίπου μια ώρα, καλούμε διάφορα πρόσωπα, μιλάμε, ανοίγουμε φακέλους με ερωτήσεις και κάνουμε πολλά άλλα πράγματα. Οπότε, έχω πολλά σχέδια, η ζωή είναι πολύ γεμάτη, και, δυστυχώς, όλα αυτά που κάνω, μου παίρνουν χρόνο από την οικογένειά μου».

Η Ελλάδα πρόσφατα απέκτησε Υπηρεσία του Διαστήματος. Πιστεύετε ότι έχει καθυστερήσει και υπάρχουν πράγματα που μπορεί να κερδίσει μέσα από τη συμμετοχή της στην κούρσα του διαστήματος;

«Ξέρετε, εάν πριν από 20-30 χρόνια ρωτούσατε τις μεγάλες διαστημικές δυνάμεις – την Ρωσία και τις ΗΠΑ - “Θεωρείτε ότι η Κίνα μπορεί να κάνει κάτι στο διάστημα;”, μάλλον, πολύ ευγενικά θα σας απαντούσαν ότι ναι, μάλλον, είναι κάτι ενδιαφέρον. Σήμερα η Κίνα είναι η τρίτη διαστημική δύναμη στον κόσμο. Επομένως, με μεγάλο σεβασμό αντιμετωπίζω το τι κάνουν τα μικρά κράτη.

Όμως, εξαρτάται από την ίδια τη μικρή χώρα αν βλέπει τον εαυτό της ως μικρό – αν είναι έτσι, δεν θα καταφέρει ποτέ να πετύχει υψηλούς στόχους. Ένα παιδί αν όσο ήταν μικρό δεν ονειρεύτηκε κάτι μεγάλο και υψηλό, δεν θα πραγματοποιήσει ποτέ ένα μεγάλο όνειρο. Πρέπει να ονειρευόμαστε τα μεγάλα πράγματα. Θα επαναλάβω για εκείνους που δουλεύουν στην Ελλάδα, στον διαστημικό τομέα της Ελλάδας. Θα το ξαναπώ. Η Δημοκρατία της Παραγουάης έκλεισε τα δυο χρόνια της διαστημικής τους υπηρεσίας. Με προσκάλεσαν, και είχα πολλές συναντήσεις».