Θεσσαλονίκη: Στο υπό ανέγερση Μουσείο Ολοκαυτώματος Σακελλαροπούλου και Στάινμάγερ

Τον χώρο του υπό ανέγερση Μουσείου Ολοκαυτώματος, στη Θεσσαλονίκη, επισκέφτηκαν μαζί ο Πρόεδρος της Ομοσπονδιακής Δημοκρατίας της Γερμανίας, Φρανκ- Βάλτερ Σταϊνμάγερ και η Πρόεδρος της Ελληνικής Δημοκρατίας, Κατερίνα Σακελλαροπούλου. Συνομίλησαν με δύο επιζήσασες του Ολοκαυτώματος από την Ισραηλιτική Κοινότητα Θεσσαλονίκης και φύτεψαν συμβολικά δύο ροδιές.

Όπως αναφέρει το ΑΠΕ-ΜΠΕ, ο κ. Σταϊνμάγερ έκανε δώρο στο μουσείο ένα λεύκωμα με φωτογραφίες από τα Ιωάννινα που δείχνουν τη μεταφορά Ελλήνων Εβραίων Ρωμανιωτών, που ζούσαν εκεί, στα ναζιστικά στρατόπεδα συγκέντρωσης και όπως είπε, η πρώτη φωτογραφία δείχνει μια κοπέλα να κλαίει και από το πρόσωπο της καταλαβαίνει κανείς αυτό που επρόκειτο να γίνει. Ο πρόεδρος του Κεντρικού Ισραηλιτικού Συμβουλίου Ελλάδας και πρόεδρος της Ισραηλιτικής Κοινότητας Θεσσαλονίκης, Δαυίδ Σαλτιέλ, που το παρέλαβε, δήλωσε ότι αυτό το λεύκωμα θα αποτελέσει το πρώτο ιστορικό ντοκουμέντο που θα τοποθετηθεί στο νέο μουσείο.

Με το που έφτασαν στον χώρο οι δύο πρόεδροι, συναντήθηκαν με τις επιζήσασες από το Ολοκαύτωμα Ρίνα Ρεβάχ και Ρόζη Σαλτιέλ, 85 και 89 ετών, αντίστοιχα, και είχαν μία ανθρώπινη συζήτηση μαζί τους. Όπως είπε στο ΑΠΕ-ΜΠΕ η κ. Ρεβάχ, ο κ. Σταϊνμάγερ θέλησε να μάθει από την ίδια και την κ. Σαλτιέλ την ιστορία τους, πού εκτοπίστηκαν, τις συνθήκες κράτησής τους κ.ά., ενώ εξέφρασε την ικανοποίησή του για το γεγονός ότι το Μουσείο Ολοκαυτώματος Ελλάδος έχει μπει πια σε τροχιά υλοποίησης. 

Ακολούθησε εκδήλωση και στον χαιρετισμό του ο κ. Σαλτιέλ επισήμανε: «Σήμερα βρισκόμαστε σε τόπο ιερό! Από εδώ φορτώθηκαν σε βαγόνια για ζώα 50.000 Ελληνες Εβραίοι, εκ των οποίων 12.800 πολέμησαν στο αλβανικό μέτωπο για την πατρίδα τους. Βρισκόμαστε στη Θεσσαλονίκη που την αποκαλούσαν Madre de Israel, δηλαδή Μητέρα του Ισραήλ, η οποία πριν από τον πόλεμο είχε εξέχουσα θέση στον σεφαραδιτικό εβραϊσμό της Ευρώπης με πλήθος ιδρυμάτων, ιερατικών σχολών και συναγωγών. Σήμερα υποδεχόμαστε την Πρόεδρο της Ελληνικής Δημοκρατίας, την κυρία Κατερίνα Σακελλαροπούλου, μετά από την πρόσφατη επίσκεψή της στα στρατόπεδα του Αουσβιτς-Μπίρκεναου, καθώς και τον Πρόεδρο της Ομοσπονδιακής Δημοκρατίας της Γερμανίας και επίτιμο μέλος της Κοινότητας μας, τον κύριο Φρανκ-Βάλτερ Σταϊνμάγερ, του οποίου η προσήλωση και το συνεχές ενδιαφέρον για το Μουσείο υπήρξαν καθοριστικά. Οι δεσμοί που ενισχύσαμε, οι σχέσεις που καλλιεργήσαμε, δεν είναι μόνο δείγμα φιλίας, συνεργασίας και συμφιλίωσης, αλλά και κοινής ευθύνης απέναντι στην ιστορία», ανέφερε ο κ. Σαλτιέλ.

Για το υπό ανέγερση μουσείο είπε ότι δεν θα είναι απλώς ένας τόπος μνήμης για τα εκατομμύρια θύματα. «Θα αποτελεί έναν φάρο, ένα φωτεινό σύμβολο κατά του ρατσισμού και του αντισημιτισμού, που θα υπενθυμίζει διαρκώς την αξία της ανθρωπιάς, της ανεκτικότητας και της ειρηνικής συνύπαρξης. Θα απευθύνεται σε όλες τις γενιές, τόσο τις παρούσες, όσο και τις μελλοντικές, προσφέροντας ένα ζωντανό μάθημα ιστορίας. Το μουσείο θα είναι ένα κέντρο έρευνας και τεκμηρίωσης, μνήμης και εκπαίδευσης. Θα αποτελέσει τον φορέα που θα φέρει στο φως τις ιστορίες τόσο των Εβραίων της Θεσσαλονίκης, αλλά και των κοινοτήτων της υπόλοιπης Ελλάδας σε Διδυμότειχο, Ξάνθη, Σέρρες, Δράμα, Αλεξανδρούπολη, Καβάλα, Βέροια, Καστοριά, Ιωάννινα, Άρτα, Κέρκυρα, Κεφαλλονιά, Ζάκυνθο, Καρδίτσα, Τρίκαλα, Λάρισα, Βόλο, Χαλκίδα, Αθήνα, Πάτρα, Κρήτη, Ρόδο, Κω. Η τοποθεσία του μουσείου έχει υψίστη συμβολική και ιστορική σημασία, καθιστώντας το μοναδικό, καθώς αναγείρεται στον ίδιο τόπο, από τον οποίο ξεκίνησε η τραγωδία. Βρίσκεται κοντά στο γκέτο μετεπιβίβασης, όπου οι ομόθρησκοί μας συγκεντρώθηκαν πριν από τον εκτοπισμό τους, το στρατόπεδο του Βαρώνου Χιρς, και δίπλα στις ίδιες ράγες», είπε ο κ. Σαλτιέλ.

Ο πρόεδρος του Κεντρικού Ισραηλιτικού Συμβουλίου Ελλάδος ευχαρίστησε τον πρωθυπουργό, Κυριάκο Μητσοτάκη, για την αμέριστη στήριξή του και τους δωρητές. Δηλαδή, το ελληνικό κράτος, το γερμανικό κράτος και τον Πρόεδρο Σταϊνμάγερ, το Ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος και τον πρόεδρό του Ανδρέα Δρακόπουλο, το Genesis Prize Foundation και τον Θεσσαλονικιό Αλμπερτ Μπουρλά. Ευχαρίστησε, επίσης, τον Δήμο Θεσσαλονίκης, την Περιφέρεια Κεντρικής Μακεδονίας και την ΤΡΑΙΝΟΣΕ για τη συνεισφορά τους στην ανέγερση του μουσείου και τη δημιουργία ενός πάρκου μνήμης.

Στο πρώτο τρίμηνο του 2027 έτοιμο το μουσείο

Στην πορεία υλοποίησης των εργασιών για την ανέγερση του μουσείου αναφέρθηκε ο αρχιτέκτων, επικεφαλής του γραφείου Makridis Associates, Πέτρος Μακρίδης, εξηγώντας -μεταξύ άλλων- ότι εντός του πρώτου τριμήνου του 2025 θα υπάρξει ο ορισμός του κύριου αναδόχου, οι κύριες κατασκευαστικές εργασίες αναμένεται να ξεκινήσουν πριν από τον Απρίλιο του 2025 και η ολοκλήρωση του έργου αναμένεται το πρώτο τρίμηνο του 2027. Ο κ. Μακρίδης ανέφερε, επίσης, ότι το έργο οφείλεται στην επιμονή κυρίως δύο ανθρώπων, του προέδρου της Ισραηλιτικής Κοινότητας Θεσσαλονίκης και του Κεντρικού Ισραηλιτικού Συμβουλίου Ελλάδος και του πρώην δημάρχου της πόλης, Γιάννη Μπουτάρη.

Το Μουσείο Ολοκαυτώματος Ελλάδος αποτελεί μνημείο της μακροχρόνιας πολυπολιτισμικής ζωής της πόλης, τόνισε ο κ. Μακρίδης και πρόσθεσε πως το Μουσείο αυτό υπενθυμίζει τη μοναδικότητα της εβραϊκής ιστορίας της Θεσσαλονίκης αλλά ανήκει και σε όλες τις παρελθούσες και σημερινές κοινότητες της πόλης. Όπως χαρακτηριστικά είπε, όχι μόνο θα προσφέρει μια αναδρομή συμφιλίωσης με το παρελθόν, αλλά και μια μελλοντική αναγνώριση μιας νέας συλλογικής ιστορίας ανεκτικότητας.

Σταϊνμάγερ: Αποστολή υπέρ της Δημοκρατίας το μουσείο

«Δεν αρκεί να θυμόμαστε και να σκεφτόμαστε -αυτό είναι αναμφίβολα σημαντικό- αλλά πρέπει αυτό το μουσείο να το αντιληφθούμε ως αποστολή υπέρ της Δημοκρατίας στην εποχή μας, που η Δημοκρατία δεν είναι προστατευμένη από προκλήσεις, αμφισβητείται τόσο πολύ όσο ποτέ άλλοτε τις τελευταίες δεκαετίες. Πρέπει να δούμε αυτό το μουσείο ως αποστολή να αναλάβουμε δράση υπέρ της Δημοκρατίας», τόνισε ο ομοσπονδιακός Πρόεδρος της Γερμανίας Φρανκ-Βάλτερ Σταϊνμάγερ, μιλώντας στα γερμανικά μέσα ενημέρωσης.

«Σήμερα στεκόμαστε στο σημείο αυτό, όπου διαδραματίστηκε αυτή η φρίκη, εδώ στον πρώην σταθμό έγινε ο εκτοπισμός τόσο πολλών Εβραίων από τη Θεσσαλονίκη και άλλες περιοχές της Βόρειας Ελλάδας, που μεταφέρθηκαν στα στρατόπεδα συγκέντρωσης της ανατολικής Ευρώπης. Όποιος στέκεται και μιλάει εδώ ως πρόεδρος της Ομοσπονδιακής Δημοκρατίας της Γερμανίας, νιώθει γεμάτος ντροπή», σημείωσε ο Γερμανός Πρόεδρος και αναφέρθηκε στην απόφαση του γερμανικού κράτους να συμμετάσχει στην υλοποίηση του μουσείου.

«Η μνήμη δεν μπορεί να περιορίζεται μόνο στα λόγια αλλά πρέπει να λάβει “σάρκα και οστά” για τις επόμενες γενιές. Γι’ αυτό αποφασίσαμε από τη γερμανική πλευρά να συμμετάσχουμε στην υλοποίηση ενός μουσείου κι εδώ πίσω μου υλοποιείται ένα Μουσείο Ολοκαυτώματος που θα είναι αφιερωμένο όχι μόνο στους Εβραίους της Θεσσαλονίκης αλλά κι από όλη την Ελλάδα», επισήμανε ο κ. Σταϊνμάγερ.

«Χαίρομαι», πρόσθεσε, «που μετά από χρόνια σχεδιασμών και δύσκολων διαδικασιών αδειοδότησης οδεύουμε προς την υλοποίηση του έργου. Έγιναν ήδη οι εργασίες θεμελίωσης και βλέπω με χαρά αυτό το φιλόδοξο πρόγραμμα να οδηγεί έως το 2027 στην υλοποίηση του έργου. Ελπίζω έτσι να γίνει πραγματικότητα και η επιθυμία των επιζησάντων, δύο εκ των οποίων συναντήσαμε σήμερα (σ.σ. τη Ρίνα Ρεβάχ και τη Ρόζη Σαλτιέλ), να αποκτήσουν ένα μόνιμο μνημείο για τον πόνο που βίωσαν».

Στην επισήμανση δημοσιογράφου γερμανικού μέσου ενημέρωσης ότι επισκέπτεται συχνά μέρη όπου διέπραξαν εγκλήματα οι ναζί, ο Γερμανός πρόεδρος σημείωσε: «Υπάρχουν πολλά μέρη εδώ στην Ελλάδα και αξίζει να τα θυμόμαστε γιατί μόνο έτσι παραμένει ζωντανή η μνήμη των θυμάτων. Δεν είναι μόνο οι αριθμοί αλλά πρέπει να δείξουμε ότι πίσω από τους αριθμούς υπάρχουν πρόσωπα, ονόματα, μοίρες και συγγενείς που μοιράζονται έως τη δεύτερη και τρίτη γενιά τον πόνο των γονιών και των παππούδων τους».

Ο Γερμανός πρόεδρος εξέφρασε επίσης τη χαρά του γι’ αυτή την επίσκεψή του στην Ελλάδα και ιδιαίτερα στη Θεσσαλονίκη, με την οποία, όπως είπε, τον συνδέουν πολλά και έχει αναμνήσεις από την προηγούμενη επίσκεψή του το 2016.