Μετρό: Συναγερμός για ρωγμές και φθορές σε σιδηροτροχιές - Συρμοί κινούνται με μειωμένη ταχύτητα

Κατεπείγουσες «ενέσεις» ασφαλείας χρειάζεται το μετρό της Αθήνας, το οποίο γερνάει επικίνδυνα με την ίδια τη ΣΤΑΣΥ να παραδέχεται στην προκήρυξη του διαγωνισμού για την αλλαγή των σιδηροτροχιών των Γραμμών 2 και 3 ότι υπό το πρίσμα των δεδομένων και τον αυξημένο κυκλοφοριακό φόρτο εκτιμάται ότι «σύντομα θα υπάρξουν ζητήματα ασφαλούς κυκλοφορίας των συρμών» καθώς έχουν καταγραφεί σημαντικές αστοχίες.

Προκειμένου να διατηρηθεί το επίπεδο της ασφαλούς κυκλοφορίας και να αποφευχθούν τα χειρότερα, η εταιρία εφαρμόζει εδώ και καιρό σε σημαντικό κομμάτι του δικτύου βραδυπορείες, οι οποίες όμως μειώνουν ακόμα και στο μισό την ταχύτητα κίνησης σε ένα μέσο, το οποίο ήδη πασχίζει να εξυπηρετήσει τον ολοένα αυξανόμενο όγκο επιβατών και τις επεκτάσεις χωρίς την απόκτηση νέων συρμών.

Οπως προκύπτει από την περιγραφή της υφιστάμενης κατάστασης στην προκήρυξη του διαγωνισμού, εδώ και τρία χρόνια είναι γνωστές σημαντικές αστοχίες και βλάβες, οι οποίες δεν έχουν ακόμα αντιμετωπιστεί: «Στην περιοχή των εργασιών έχουν διενεργηθεί πριν 3 έτη περίπου, μετρήσεις και έλεγχοι της κατάστασης των τροχιών. Σύμφωνα με τα παραδοτέα των μετρήσεων φθοράς και τη διενέργεια Μη Καταστροφικών Ελέγχων (υπέρηχοι, δινορεύματα) που διεξήχθησαν στο πλαίσιο της ΤΔ 074/19 σύμβασης, καταγράφηκαν σημαντικές αστοχίες/βλάβες στις σιδηροτροχιές όπως εξάντληση των ορίων κόπωσης του μετάλλου της σιδηροτροχιάς (Rail Contact Fatigue – RCF, head checks, squats) και κατακόρυφες/πλάγιες φθορές υλικού.

Συγκεκριμένα, βρέθηκαν περί τα 5.400 m σιδηροτροχιών με ρωγμές στην κεφαλή ή/και στο gauge corner, βάθους>5mm έως 8mm, οι οποίες θα πρέπει να αντικατασταθούν άμεσα. Επίσης, βρέθηκαν περίπου 22.000 m σιδηροτροχιάς με πλάγια και κατακόρυφη φθορά >6mm (με όριο αντικατάστασης τα 10mm)», αναφέρεται χαρακτηριστικά.

Οπως επισημαίνει η εταιρία, προκειμένου να περιοριστεί ο ρυθμός φθοράς και ταυτόχρονα να αποφευχθούν συνέπειες που άπτονται της ασφάλειας κίνησης των συρμών, έχουν τοποθετηθεί σε όλο το μήκος με τις βλάβες/φθορές, περιορισμοί ταχύτητας οι οποίοι κυμαίνονται από 40 - 60km/h, όταν η κανονική ταχύτητα λειτουργίας του δικτύου είναι 80km/h.

Σύμφωνα μάλιστα με την ΣΤΑΣΥ, «ο κυκλοφοριακός φόρτος που εξυπηρετείται είναι αρκετά μεγάλος (243 διελεύσεις συρμών ανά γραμμή, με 6 βαγόνια ο κάθε ένας) και εκτιμάται ότι υπό το πρίσμα των δεδομένων, σύντομα θα υπάρξουν ζητήματα ασφαλούς κυκλοφορίας των συρμών. Με την αντικατάσταση των σιδηροτροχιών, θα αφαιρεθούν όλα τα τμήματα που φέρουν τις παραπάνω διαπιστωμένες αστοχίες και θα αποκατασταθεί στο σύνολο των γραμμών η λειτουργική ταχύτητα των 80km/h».

Οπως προκύπτει από τα νούμερα περίπου 5,5 χλμ του δικτύου χρειάζονταν άμεση αντικατάσταση εδώ και τρία χρόνια, ενώ υπολογίσιμες φθορές είχαν εντοπιστεί σε άλλα 22 χλμ. Με το νέο έργο που προκηρύσσει τωρα η ΣΤΑΣΥ θα αντικατασταθούν οι σιδηροτροχιές σε συνολικά 32 χλμ δικτύου. Οι γνωστές θέσεις αντικατάστασης σιδηροτροχιών αντιστοιχούν σε 21.582 μέτρα μήκους στη Γραμμή 2 και σε 10.494 μέτρα στη Γραμμή 3, ενώ επισημαίνεται ότι τα μήκη ενδέχεται να αυξηθούν μετά τη διενέργεια των μετρήσεων από τον ανάδοχο.

Η μοιραία σύμβαση της λείανσης

Στο σημείο αυτό θα πρέπει να σημειωθεί ότι η σύμβαση ΤΔ 074/19, με τις μετρήσεις στην οποία αναφέρεται η ΣΤΑΣΥ, αφορούσε την παροχή υπηρεσιών επεξεργασίας των σιδηροτροχιών των γραμμών 1, 2, 3 και του τραμ και είναι εκείνη, η οποία είχε στο αντικείμενό της την απαραίτητη λείανση που είχε ξεκινήσει προ τριετίας με την εργολαβία να διακόπτεται βιαίως από τον τραγικό θάνατο του εργοδηγού Πέτρου Γιάμαλη κατά τη διάρκεια των εργασιών. Ο ανάδοχος κηρύχθηκε έκπτωτος χωρίς έκτοτε να υπάρξει νέα μεγάλη σύμβαση για το έργο και τη συνολική αντιμετώπιση της κατάστασης των σιδηροτροχιών έως τώρα, ενώ εξελίξεις δεν υπάρχουν ούτε και στο ζήτημα της διερεύνησης ενδεχόμενων ποινικών ευθυνών για τον τραγικό χαμό του εργαζόμενου.

Οπως ανέφερε το 2020 στην τότε διακήρυξη η ΣΤΑΣΥ, η λείανση θα έπρεπε να γίνεται κάθε πέντε χρόνια µε στόχο την αφαίρεση ή/και την ελαχιστοποίηση των αστοχιών/βλαβών όπως κατασκευαστικές ατέλειες, αστοχίες λόγω πληµµελούς τοποθέτησης και χρήσης και εξάντλησης των ορίων κόπωσης του µετάλλου της σιδηροτροχιάς, κάτι το οποίο έχει διαπιστωθεί σε αρκετά σημεία των γραμμών 2 και 3 εδώ και τρία χρόνια.

Από τότε αναφερόταν ότι «οι παραπάνω αστοχίες δύναται να εξελιχθούν σε µείζον πρόβληµα σε ό,τι αφορά την ασφαλή κίνηση των επιβατικών και υπηρεσιακών συρµών», ενώ τονιζόταν πως «η έγκαιρη ανίχνευση αστοχιών στις σιδηροτροχιές, η πρόβλεψη της εξέλιξής τους και η αφαίρεση των τµηµάτων που διαπιστώνονται προβλήµατα µε τις εργασίες λείανσης πετυχαίνουν την αύξηση του επιπέδου ασφάλειας κίνησης των επιβατικών συρµών, την αύξηση του κύκλου ζωής της σιδηροτροχιάς και τη µείωση των δαπανών». Αναφερόταν επίσης ότι στις γραμμές 2 και 3 (βασικό δίκτυο και Ολυµ?πακές Επεκτάσεις) είχαν πραγµατοποιηθεί περιστασιακά και τµηµατικά µετρήσεις µε Υπέρηχους και µετρήσεις δινορευµάτων πριν και µετά τις εργασίες λείανσης (2007-8) καθώς και τµηµατικά µεταξύ των ετών 2009-2010.

Το έργο της αντικατάστασης

Το έργο που προκηρύχθηκε αυτήν την εβδομάδα από τη ΣΤΑΣΥ περιλαμβάνει την εργασία αντικατάστασης σιδηροτροχιών σε διάφορες περιοχές των Γραμμών 2 και 3, με καινούριες και την ενσωμάτωσή τους σε συνεχώς συγκολλημένη γραμμή επί σταθερής επιδομής. Θα συμπεριλάβει τη διενέργεια Μη Καταστροφικών Ελέγχων στις Γραμμές του δικτύου της ΣΤΑΣΥ ΑΕ προς επιβεβαίωση και ακριβή προσδιορισμό των περιοχών προς αντικατάσταση, καθώς επίσης και την υποβολή τεχνικής έκθεσης με τον ακριβή προσδιορισμό των περιοχών αντικατάστασης, βάσει των αποτελεσμάτων των μετρήσεων, και αναλυτικό χρονοδιάγραμμα εκτέλεσης εργασιών.

Στο αντικείμενο του έργου περιλαμβάνεται και η αρχική επιθεώρηση της γραμμής (διενέργεια μετρήσεων) με σκοπό την καταγραφή τυχόν πρόσθετων σφαλμάτων στις σιδηροτροχιές.

Το έργο θα κατασκευαστεί στο ωράριο διακοπής κυκλοφορίας επιβατικών συρμών. Η εκτιμώμενη αξία της σύμβασης υπολογίζεται σε 8.038.871,40 ευρώ λαμβάνοντας υπόψη την προμήθεια σιδηροτροχιών (ΤΔ-053/24) αξίας 3.148.871,40 ευρώ. Η συνολική προθεσμία εκτέλεσης του έργου, ορίζεται σε 21 μήνες από την ημέρα υπογραφής της σύμβασης, ενώ η προθεσμία για τηνυποβολή προσφορών από τους ενδιαφερόμενους λήγει στις 2 Δεκεμβρίου 2024.

Οπως επισημαίνεται στην προκήρυξη, η διενέργεια των μετρήσεων μετά το πέρας των εργασιών συγκόλλησης θα αποτελέσει κατ’ ουσία την «αρχική» αποτύπωση της κατάστασης, η οποία θα εμπλουτίζεται περιοδικά (εξαμηνιαία / ετήσια) με επιπρόσθετα στοιχεία επιθεωρήσεων/μετρήσεων, με τελικό στόχο την ακριβή πρόγνωση των απαιτούμενων στο μέλλον εργασιών, στοιχείο που αποτελεί και την ουσία της προγνωστικής συντήρησης.

Προμελέτη για την ανάταξη του συστήματος αποκαπνισμού στη Γραμμή 1

Την ίδια στιγμή στο προσκήνιο επανέρχονται και καταγγελίες που είχε κάνει το Σωματείο Εργαζομένων ΣΤΑΣΥ λίγες ημέρες μετά το τραγικό δυστύχημα των Τεμπών σχετικά με τον εξαερισμό του σταθμού της Ομόνοιας και την πλημμελή τήρηση των πρωτοκόλλων πυρασφάλειας. Τότε η εταιρία είχε απαντήσει μεταξύ άλλων ότι σε ολόκληρο το μήκος της σήραγγας Μοναστηράκι – Αττική υπήρχαν αυτόνομα συστήματα αερισμού, ενώ στον σταθμό «Ομόνοια» ήταν εγκατεστημένο σύστημα αερισμού και κλιματισμού, το οποίο είναι επαρκές για την απαγωγή καπνού από τις αποβάθρες, εάν χρειαστεί.

Οι εργαζόμενοι επέμεναν για τα εκτος λειτουργίας συστήματα εξαερισμου και την έλλειψη ασκήσεων εκκένωσης, ενώ η ΣΤΑΣΥ σήμερα σχεδόν δύο χρόνια μετά, έρχεται να επιβεβαιώσει τις ανησυχίες τους προγραμματίζοντας προμελέτη για την ανάταξη του Συστήματος Αποκαπνισμού Σήραγγας της Γραμμής 1 της ΣΤΑΣΥ. Η προϋπολογιζόμενη δαπάνη ανέρχεται στο ποσό των 28.000 ευρώ πλέον Φ.Π.Α. κι έχει ως αντικείμενο τον έλεγχο και αξιολόγηση υφιστάμενων υποδομών αποκαπνισμού στο υπόγειο τμήμα της γραμμής 1 μεταξύ των σταθμών Μοναστηράκι – Αττική, μήκους 3 χλμ.

Από το κείμενο της πρόσκλησης προκύπτει ότι και σήμερα παραμένει εκτός λειτουργίας ο πίνακας τροφοδοσίας ή τοπικού χειριστηρίου των ανεμιστήρων από το εποπτείο του σταθμού της Ομόνοιας, ενώ στο τμήμα Μοναστηράκι-Ομόνοια υπολείπεται η ηλεκτρική τροφοδοσία των στροβιλοανεμιστήρων ώσεως (Jet Fans).

Στο πλαίσιο του έργου ο ανάδοχος θα συντάξει πλήρη και αναλυτική τεχνική έκθεση προμελέτης, η οποία θα περιλαμβάνει μεταξύ άλλων υπολογιστική ανάλυση σεναρίων φωτιάς σε συρμό στα ενδιάμεσα τμήματα της σήραγγας από το Μοναστηράκι μέχρι την Αττική και στους στ. Ομόνοιας και Βικτώριας και ανάλυση σεναρίου φωτιάς στην αποβάθρα σταθμού.

Επισημαίνεται μάλιστα ότι προκειμένου να διαπιστωθεί η απόκριση του συστήματος αποκαπνισμού της σήραγγας, απαιτείται η εκπόνηση μελέτης προσομοίωσης με υπολογιστική ανάλυση της γραμμής όπου θα εισαχθούν τόσο τα γεωμετρικά στοιχεία όσο και ο ήδη εγκατεστημένος εξοπλισμός και θα ελεγχθεί για την λειτουργία στα ακόλουθα σενάρια:

• Τρένο με φωτιά σε τρία διαφορετικά τμήματα της γραμμής και
• Τρένο με φωτιά στην αποβάθρα των σταθμών Ομόνοια και Βικτώρια.