ΑΔΑΕ: Απογυμνώνεται από κρίσιμες αρμοδιότητες - Αντικαθίσταται από την Εθνική Αρχή Κυβερνοασφάλειας

Την αποψίλωση της Αρχής Διασφάλισης του Απορρήτου των Επικοινωνιών (ΑΔΑΕ), η οποία είχε ενοχλήσει πολύ την κυβέρνηση την περίοδο διερεύνησης του σκανδάλου των υποκλοπών, από κρίσιμες αρμοδιότητες, έκρυβε το νομοσχέδιο του υπουργείου Ψηφιακής Διακυβέρνησης για την υιοθέτηση της ευρωπαϊκής οδηγίας NIS 2 για την κυβερνοασφάλεια.

Στο σχέδιο νόμου, το οποίο κατατέθηκε στη Βουλή και εισήχθη την Παρασκευή προς συζήτηση στην αρμόδια Επιτροπή, έχουν συμπεριληφθεί διατάξεις, οι οποίες «ψαλιδίζουν» τις αρμοδιότητες της Συνταγματικά κατοχυρωμένης Ανεξάρτητης Αρχής προκειμένου να τις παραχωρήσουν στην Εθνική Αρχή Κυβερνασφάλειας, η οποία αποτελεί έναν δημόσιο φορέα που υπάγεται στο υπουργείο, εποπτεύεται από τον Υπουργό Ψηφιακής Διακυβέρνησης, ο οποίος προτείνει το Διοικητή που διορίζεται με πράξη του υπουργικού συμβουλίου.

Με το άρθρο 32 του υπό συζήτηση σχεδίου νόμου καταργούνται αρμοδιότητες της Αρχής που σχετίζονται με ελέγχους στους παρόχους ηλεκτρονικών επικοινωνιών, αλλά και στην επιβολή προστίμων. Υπενθυμίζεται ότι με το ισχύον θεσμικό πλαίσιο η ΑΔΑΕ έχει τη δυνατότητα επιβολής οικονομικών κυρώσεων έως και 1,5 εκ. ευρώ.

Η ίδια η Αρχή μάλιστα με σχόλιό της στη διαδικασία διαβούλευσης του νομοσχεδίου είχε αναφέρει ότι το σχέδιο νόμου «πρέπει να διορθωθεί εξ αρχής», ενώ τα σχετικά άρθρα προκάλεσαν την αντίδραση των βουλευτών των περισσότερων κομμάτων της αντιπολίτευσης κατά την πρώτη συζήτηση.

Η ΑΔΑΕ αφού αναφέρει στον σχολιασμό της ότι η ηγεσία του υπουργείου ουδέποτε ζήτησε τις απόψεις της κατά τη διάρκεια προετοιμασίας του νομοσχεδίου παρόλο που το Απόρρητο, η Ασφάλεια, η Διαθεσιμότητα και Αδιάλειπτη λειτουργία είναι Αρμοδιότητα της Συνταγματικά Κατοχυρωμένης Ανεξάρτητης Αρχής της ΑΔΑΕ, επισημαίνει ότι η Αρχή Κυβερνοασφάλειας είναι Νομικό Πρόσωπο Δημοσίου Δικαίου και όχι Συνταγματικά Κατοχυρωμένη Ανεξάρτητη Αρχή ή Ρυθμιστική Αρχή, γεγονός το οποίο εγείρει ζητήματα ανεξαρτησίας: «Σύμφωνα, λοιπόν, με το σχέδιο νόμου και την ενσωμάτωση της Ευρωπαϊκής Οδηγίας, προκύπτει ότι ένα Ν.Π.Δ.Δ. αναλαμβάνει καθήκοντα και ρόλο που ασκεί η Ανεξάρτητη Αρχή ΑΔΑΕ και αναθέτει καθήκοντα σε μια ανεξάρτητη αρχή. Η ΑΔΑΕ, η οποία είναι Συνταγματικά Κατοχυρωμένη, σύμφωνα με το σχέδιο νόμου δύναται να δέχεται εντολές από ένα Ν.Π.Δ.Δ., κάτι που εγείρει σοβαρά ζητήματα σχετικά με την ανεξαρτησία και τη λειτουργία της».

Η ΑΔΑΕ συμληρώνει ότι το πρωτότυπο κείμενο της Ευρωπαϊκής Οδηγίας δεν αναφέρεται σε κανένα σημείο του, στην Αρχή Κυβερνοασφάλειας, αλλά μόνο σε φορέα ή αρμόδια Αρχή της χώρας και για το λόγο αυτό προτείνει αυτές οι αόριστες αναφορές να αντικατασταθούν στο Σχέδιο Νόμου με την "Αρχή Διασφάλισης του Απορρήτου των Επικοινωνιών" στο μέρος των αρμοδιοτήτων και του ρόλου που ασκεί και την αφορά.

Τονίζει ξεκάθαρα πως «η Αρχή Κυβερνοασφάλειας θα πρέπει να δύναται να λαμβάνει εντολές από την ΑΔΑΕ η οποία θα πρέπει να συντονίζει το έργο και όχι το αντίστροφο (δηλαδή Ν.Π.Δ.Δ. να δίνει εντολές σε Ανεξάρτητη Αρχή)».

Ως εκ τούτου η ΑΔΑΕ καταλήγει ότι η ενσωμάτωση της Ευρωπαϊκής Οδηγίας και του NIS2 «περιλαμβάνει λανθασμένες διατυπώσεις στο σχέδιο νόμου, γεγονός που καθιστά αναγκαία την ριζική αλλαγή του και την επαναφορά του με τις σχετικές διορθώσεις». Υπογραμμίζει ότι «δεν είναι αποδεκτό να καταργούνται ισχύουσες διατάξεις και αρμοδιότητες που εφαρμόζονται και εκτελούνται από την ΑΔΑΕ, περιορίζοντας την άσκηση αρμοδιότητας, το εποπτικό, κανονιστικό και δικαιοδοτικό ρόλο της, καθώς αυτό οδηγεί στην κατάργηση των αρμοδιοτήτων της Αρχής, συμπεριλαμβανομένου του ζητήματος του απορρήτου, της Ασφάλειας της διαθεσιμότητας και αδιάλειπτης λειτουργίας των δικτύων και των υπηρεσιών και εκχώρηση αυτών σε μια Ν.Π.Δ.Δ. εγείροντας σημαντικά θέματα διαφάνειας και ανεξαρτησίας, καθώς ο διοικητής και υποδιοικητές του Ν.Π.Δ.Δ. ορίζονται από τον εκάστοτε Υπουργό και όχι από τη διάσκεψη των Προέδρων της Βουλής και δεν είναι Συνταγματικά Κατοχυρωμένη Αρχή. Κατά συνέπεια, το Σχέδιο Νόμου θα πρέπει να διορθωθεί εξ αρχής. Οποιαδήποτε προσπάθεια περιορισμού των αρμοδιοτήτων και άσκησης καθηκόντων και ρόλου (Κανονιστικού, Ελεγκτικού, Εποπτικού, Διοικητικού κλπ) Ανεξάρτητης Αρχής ΑΔΑΕ (βλ Σχεδιο νόμου περί αρμοδιοτήτων Ν.Π.Δ.Δ. Αρχής Κυβερνοασφάλειας και καταργούμενες διατάξεις) και η ανάθεση αυτών σε Ν.Π.Δ.Δ. Αρχή Κυβερνοασφάλειας δεν μπορεί να γίνει αποδεκτή».

Σφοδρές και οι αντιδράσεις της αντιπολίτευσης

«Αν κάποιος θέλει να μάθει εάν παρακολουθείται το τηλέφωνό του και αν στο παρελθόν έχει συμβεί αυτό ή τι υπήρχε από πίσω και τι συνέβαινε, θα πρέπει να απευθυνθεί όχι σε μια Ανεξάρτητη και Συνταγματικά Κατοχυρωμένη Αρχή, αλλά να πάει σε μία Αρχή που φτιάχνεται τώρα και την οποία εμείς σας καλούμε να την κάνετε επίσης Ανεξάρτητη, τώρα σας καλούμε να μην της δώσετε τις αρμοδιότητες της ΑΔΑΕ, σε μία Αρχή η οποία εποπτεύεται από εσάς, θα εποπτεύεται από το Μαξίμου».

Με τα λόγια αυτά εξέφρασε την πλήρη αντίθεση της αξιωματικής αντιπολίτευσης η εισηγήτρια του ΣΥΡΙΖΑ, Πόπη Τσαπανίδου στο πλαίσιο της συζήτησης του νομοσχεδίου στην Επιτροπή Δημόσιας Διοίκησης, Δημόσιας Τάξης και Δικαιοσύνης.

Η ίδια αναρωτήθηκε εάν πρόκειται για «κυνικότητα που μας φωτίζει ξανά τις μέρες που θα έρθουν στο μέλλον, δηλαδή, θα πάρουν πάλι τα τηλέφωνα φωτιά» ή εάν η κυβέρνηση «έχει αποφασίσει να απογυμνώσει πλήρως την Ανεξάρτητη Αρχή του κυρίου Ράμμου», ζητώντας να διορθωθεί άμεσα το νομοσχέδιο.

Τον προβληματισμό του για τη συμπερίληψη των συγκεκριμένων άρθρων στο νομοσχέδιο ενσωμάτωσης Ευρωπαικής Οδηγίας, εξέφρασε ο βουλευτής του ΠΑΣΟΚ, Απόστολος Πάνας, συμπληρώνοντας πως το κόμμα επιφυλάσσεται να εκφράσει άποψη μέχρι να τοποθετηθεί τόσο ο υπουργός Ψηφιακής Διακυβέρνησης, Δημήτρης Παπαστεργίου όσο και οι φορείς, οι οποίοι θα προσκληθούν.

Για «μίνι κρίση» έκανε λόγο ο Νάσος Ηλιόπουλος από τη Νέα Αριστερά τονίζοντας πως «όταν έρχεται η ΑΔΑΕ και λέει ότι αυτό δε μπορεί να γίνει αποδεκτό, είναι κεντρικό ζήτημα. Δεν είναι ότι «συζητάμε εν κενώ», συζητάμε σε μία χώρα που είχαμε 27 κοινούς στόχους ανάμεσα σε ΕΥΠ και Predator». Προσέθεσε ότι οι ρυθμίσεις αυτές καταδεικνύουν ότι «συνεχίζεται ένας συνολικός σχεδιασμός απέναντι σε μια επικίνδυνη Ανεξάρτητη Αρχή, γιατί βρέθηκαν άνθρωποι, όπως ο κ. Ράμμος κι όχι μόνος του, οι οποίοι έκαναν τη δουλειά τους, προσπαθώντας να υπερασπιστούν το Κράτος Δικαίου».

Παπαστεργίου: Δεν υπάρχει θέμα με το απόρρητο

Την άποψη ότι δεν υπάρχει κανένα θέμα σε σχέση με την ύπαρξη λειτουργίας και αυτονομίας της Αρχής Διασφάλισης του Απορρήτου των Επικοινωνιών, εξέφρασε απαντώντας στις αιτιάσεις της αντιπολίτευσης ο κ. Παπαστεργίου. Ειδικά για το επίμαχο άρθρο 32 ανέφερε σχεδόν ότι πρόκειται για ...παρεξήγηση: «Τι καταργούμε στο περιβόητο άρθρο 32 το οποίο στην ουσία δεν αναφέρει τίποτα το ουσιαστικό», είπε. Για τα καταργούμενα άρθρα 148 περί Ασφάλειας Δικτύων και Υπηρεσιών και 149 περί εφαρμογής και επιβολής του νόμου 47/27 του 2020, επεσήμανε ότι τα προβλεπόμενα στο άρθρο 148 για Ψηφιακές Υπηρεσίες Κυβερνοασφάλειας, «μέχρι τότε το έκανε μόνο η ΑΔΑΕ, γιατί δεν υπήρχε η Εθνική Αρχή Κυβερνοασφάλειας», ενώ για το άρθρο 149 για την υποβολή των προστίμων είπε ότι «με τις εξουσιοδοτικές διατάξεις συνεχίζουμε να δίνουμε τη δυνατότητα στην ΑΔΑΕ να το κάνει».

Αναφορικά με τις αρμοδιότητες της Ανεξάρτητης Αρχής, ο υπουργός είπε ότι «δεν ερχόμαστε να καταργήσουμε οτιδήποτε έκανε η ΑΔΑΕ μέχρι σήμερα, τουναντίον ερχόμαστε να κάνουμε ακόμα πιο ασφαλείς τις τηλεπικοινωνίες, γιατί η Εθνική Αρχή Κυβερνοασφάλειας κάνει αυτό το οποίο οφείλει βάσει της (NIS 2) και η ΑΔΑΕ συνεχίζει να κάνει αυτά τα οποία έκανε και νωρίτερα».