Επιχειρήσεις Ύδρευσης: Τι φέρνει το νομοσχέδιο του υπουργείου Περιβάλλοντος – Έντονη αντίδραση ΚΕΔΕ

Νέες Δημοτικές Επιχειρήσεις Υδρευσης και Αποχέτευσης (ΔΕΥΑ) καθαρές από χρέη, βελτιωμένες τεχνικές υπηρεσίες και υψηλά ποσοστά εισπραξιμότητας μέσω και της παροχής κινήτρων, υπόσχεται να πετύχει το υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας μέσω των συνενώσεων των υφιστάμενων φορέων που ορίζει το σχέδιο νόμου, το οποίο αναμένεται να αναρτήσει σε δημόσια διαβούλευση από μέρα σε μέρα.

Πώς θα αυξηθούν τα ποσοστά είσπραξης λογαριασμών

Οπως επεσήμανε ο υπουργός, Θεόδωρος Σκυλακάκης στην ομιλία του στο πλαίσιο ημερίδας για το νερό και την κλιματική αλλαγή, σήμερα παρατηρούνται ανισα ποσοστά είσπραξης που κυμαίνονται από 30% και 40% από ΔΕΥΑ σε ΔΕΥΑ, ενώ υπάρχουν και ΔΕΥΑ με μηδενικά ποσοστά είσπραξης.

Αναφερόμενος στα μέτρα που θα ληφθούν για την αύξηση των ποσοστών εισπραξιμότητας, ο υπουργός τόνισε ότι στο νομοσχέδιο έχουν συμπεριληφθεί και διατάξεις για μπόνους απόδοσης στο προσωπικό: «Στο προσωπικό θα βάλουμε και μπόνους απόδοσης οπότε ο διευθυντής θα έχει κάθε λόγο να κυνηγάει τα έσοδα», ανέφερε χαρακτηριστικά.

Επίσης θα υπάρχουν στόχοι είσπραξης, οι οποίοι εάν δεν επιτευχθούν, θα δημιουργηθεί ένας φορέας που θα αναλαμβάνει για μία 5ετία την είσπραξη των εσόδων.

Στο νομοσχέδιο αποτυπώνεται επίσης η διεύρυνση των αρμοδιοτήτων των εταιρειών ΕΥΔΑΠ ΑΕ και ΕΥΑΘ ΑΕ, ενώ ορίζεται η ίδρυση της εταιρείας ΕΥΔΑΠ ΥΠΟΣΤΗΡΙΞΗΣ ΑΕ, και η ίδρυση της «ΕΥΑΘ Άρδευσης Βόλβης - Λαγκαδά ΑΕ».

Βάσει των υπόλοιπων ρυθμίσεων προβλέπεται ότι στα Διοικητικά Συμβούλια των ΔΕΥΑ θα τοποθετηθούν εκπρόσωποι των δήμων σε κρίσιμους τομείς: «Θα πρέπει να υπάρχει διπλή πλειοψηφία ώστε να προστατέψουμε τους μικρότερους δήμους. Έτσι θα είναι υποχρεωμένοι οι δήμοι να συνεργαστούν για καλή πρακτική».

Ως προς τα χρέη των ΔΕΥΑ στους παρόχους ηλεκτρικής ενέργειας που είναι και το μείζον ζήτημα, ο κ. Σκυλακάκης ανέφερε ότι «πριν από την ενεργειακή κρίση ήταν 147 εκατομμύρια ευρώ, ενώ το 2022 υπήρξε μία μικρή αύξηση, περίπου 30-40 εκατομμύρια ευρώ και μετά το 2023 και το 2024 η αύξηση προς τους παρόχους ηλεκτρικής ενέργειας ανήλθε στα 100 εκατομμύρια τον χρόνο με αποτέλεσμα τώρα τα χρέη να προσεγγίζουν το μισό δισεκατομμύριο ευρώ. Από την ώρα που θα πάμε σε μηδενική βάση χρεών και θα έχουμε συνέπεια αποπληρωμής των υποχρεώσεων προς τους παρόχους θα έχουμε και καλύτερη δυνατότητα σε ό,τι αφορά το ενεργειακό κόστος των ΔΕΥΑ», τόνισε.

Για το σκοπό αυτό το υπουργείο θα συνδράμει με ποσό 250 εκατομμυρίων ευρώ, εκ των οποίων, σύμφωνα με τον υπουργό, τα 150 εκατομμύρια θα είναι επιδότηση και τα υπόλοιπα 100 θα είναι μακροχρόνιος χαμηλότοκος δανεισμός.

Οπως, πάντως, επισημαίνει η Κεντρική Ενωση Δήμων Ελλάδας (ΚΕΔΕ), η οποία παρέλαβε το σχέδιο νόμου μόλις πριν λίγες ημέρες, ο τρόπος που θα δοθούν τα χρήματα αυτά είναι μάλλον ...τιμωρητικός για τους δήμους που δε θα συνενώσουν τις ΔΕΥΑ τους, καθώς ενώ το μίγμα χρηματοδότησης στις συνενωμένες επιχειρήσεις θα είναι 70% επιδότηση και 30% δανεισμός, στις υπόλοιπες θα είναι αντίστροφο.

Εκτός αυτών των πόρων, σύμφωνα με τον κ. Σκυλακάκη, μέσω ενός ειδικού προγράμματος από το Ταμείο Ανάκαμψης θα διατεθούν πόροι 40 εκατομμυρίων ευρώ για τη βελτίωση του ενεργειακού αποτυπώματος των επιχειρήσεων ύδρευσης, ενώ προβλέπεται ότι θα υπάρξει αποκοπή των προσλήψεων του προσωπικού από τον ετήσιο προγραμματισμό του υπουργείου Εσωτερικών.

Αντίθετη η ΚΕΔΕ

Ωστόσο μπορεί ο κ. Σκυλακάκης να ζητησε τη βοήθεια των δημάρχων ώστε να επιτύχει η μεταρρύθμιση, φαίνεται όμως ότι το σχέδιο νόμου δεν κατάφερε να πείσει την ΚΕΔΕ ότι αποτελεί ένα εργαλείο βελτίωσης της παροχής των υπηρεσιών ύδρευσης.

Οι δήμαρχοι αντιδρούν στην αναγκαστική συνένωση των ΔΕΥΑ σημειώνοντας ότι «συνενώνονται αναγκαστικά ανομοιογενείς φορείς με διαφορετική λειτουργική και οικονομική κατάσταση και χωρίς να χρησιμοποιούνται για την συνένωση αντικειμενικά κριτήρια (γεωγραφικά, οικονομικά, κ.λπ.)».

Η ΚΕΔΕ μάλιστα τονίζει ότι «για ακόμη μία φορά το αρμόδιο Υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας «ανοίγει» ένα διάλογο για ένα τόσο μείζον θέμα, με διαδικασίες «κατεπείγοντος», γεγονός που προκύπτει μέσα από τις ασφυκτικές πάλι προθεσμίες εφαρμογής συγκεκριμένων διατάξεων του Νομοσχεδίου», προσθέτοντας πως δεν έχει προηγηθεί ανάλυση της υφιστάμενης κατάστασης.

Το θέμα θα συζητηθεί στη σημερινή συνεδρίαση του Διοικητικού Συμβουλίου της ΚΕΔΕ, η οποία θα πραγματοποιηθεί στη Λάρισα με την εισήγηση να αποτυπώνει την πλήρη διαφωνία στο σχέδιο νόμου.

Ο πρόεδρος της Επιτροπής Διαχείρισης Υδάτων και Κυκλικής Οικονομίας της ΚΕΔΕ Κ. Ζέρβας στην εισήγησή του σημειώνει μεταξύ άλλων ότι το προτεινόμενο σχέδιο νόμου:

• Δεν επιλύει τα μείζονα ζητήματα της υποστελέχωσης και των ενεργειακών καταναλώσεων καθώς και το «προ των πυλών» μείζον περιβαλλοντικό και κοινωνικό ζήτημα της λειψυδρίας.
• Δεν έχει προηγηθεί καμία απολύτως καταγραφή της υφιστάμενης κατάστασής των Δημοτικών Επιχειρήσεων Ύδρευσης και Αποχέτευσης και των δημοτικών υπηρεσιών ύδρευσης, αποχέτευσης, διαχείρισης δικτύων ομβρίων υδάτων ενώ αγνοείται παντελώς ο τρόπος λειτουργίας τους.
• Στο νομοσχέδιο έχουν ενσωματωθεί διατάξεις δύο ταχυτήτων όσον αφορά την αποπληρωμή των οφειλών των ΔΕΥΑ, καθώς συνδέεται η οικονομική ενίσχυσή τους μέχρι του ποσού των 250 εκ. ευρώ για τα ληξιπρόθεσμα χρέη τους προς τους ενεργειακούς παρόχους με την συγχώνευση ή μη των ΔΕΥΑ. Οι ΔΕΥΑ που συνενώνονται λαμβάνουν επιδότηση 70% και 30% δάνειο, ενώ αυτές που δεν συνενώνονται το αντίθετο, δημιουργώντας έτσι συνθήκες άνισης μεταχείρισης.
• Δεν προκύπτει καμία απολύτως ουσιαστική αντιμετώπιση των μείζονων ζητημάτων του ενεργειακού κόστους και της ενεργειακής αυτάρκειας των ΔΕΥΑ, αφού στο Νομοσχέδιο δεν υπάρχει καμιά πρόβλεψη για ειδικό τιμολόγιο για τις ΔΕΥΑ και τον πολυπόθητο «χώρο» στο Δίκτυο Μεταφοράς Ηλεκτρικής Ενέργειας.

Η ΚΕΔΕ αναφέρει ότι το υπουργείο προωθεί «φαραωνικές ΔΕΥΑ» και επαναφέρει την πρότασή της για λειτουργία μίας ΔΕΥΑ σε κάθε νομό (ή και δύο όπου κριθεί απαραίτητο), μόνο σε εθελούσια βάση και το  Δ.Σ. του νέου σχήματος να ανήκει 100% στην Αυτοδιοίκηση. Σε ό,τι αφορά στα νησιά, η θέση της ΚΕΔΕ είναι να διατηρηθεί το υπάρχον σύστημα.