Νέος Οικοδομικός Κανονισμός: Αντιδράσεις για κίνητρα σε ύψος και δόμηση μετά την απόφαση του ΣτΕ

Πλήθος αντιδράσεων και από τις δύο πλευρές προκάλεσε η απόφαση της Ολομέλειας του Συμβουλίου της Επικρατείας (ΣτΕ), η οποία έκρινε αντισυνταγματικές τις διατάξεις του Νέου Οικοδομικού Κανονισμού (ΝΟΚ) που προέβλεπαν μπόνους σε ύψος και δόμηση στις νέες οικοδομές.

Η απόφαση του ανώτατου Ακυρωτικού Δικαστηρίου έγινε δεκτή με ανακούφιση από περιβαλλοντικές οργανώσεις και την αντιπολίτευση. Ωστόσο το Τεχνικό Επιμελητήριο Ελλάδας (ΤΕΕ) δια του προέδρου του, Γιώργου Στασινού επισημαίνει ότι η απόφαση αφήνει γκρίζα σημεία ως προς την ασφάλεια δικαίου, καθώς προβλέπει διαφορετική αντιμετώπιση ακόμα και σε περιπτώσεις όμορων οικοπέδων με βάση το εάν η οικοδομική άδεια έχει προσβληθεί νομικά ή όχι.

Η Ελληνική Εταιρεία Περιβάλλοντος και Πολιτισμού (ΕΛΛΕΤ) σε ανακοίνωσή της κάνει λόγο για καθοριστική απόφαση, η οποία οδηγεί σε προστασία του εναπομείναντος φυσικού  και οικιστικού περιβάλλοντος των πόλεων της χώρας.

Η οργάνωση, η οποία είχε κερδίσει υποθέσεις στο ΣτΕ, με τις οποίες άνοιξε ο δρόμος για την οριστική προστασία του αστικού, πολιτιστικού και οικιστικού περιβάλλοντος, όχι μόνο του Κέντρου της Αθήνας, αλλά και όλου του Λεκανοπεδίου και όλων των πόλεων και των οικισμών της χώρας, επισημαίνει ότι με την απόφαση του ΣτΕ: «Καθίσταται πλέον σαφές και αδιαμφισβήτητο, ότι ο Ν.Ο.Κ δεν εφαρμόζεται σε περιπτώσεις, κατά τις οποίες με ειδικά διατάγματα προϋφιστάμενα του Ν.Ο.Κ έχουν ορισθεί για περιοχές ή οικισμούς συγκεκριμένοι όροι δόμησης. Δεν εφαρμόζεται επίσης σε «παραδοσιακά τμήματα πόλεως» με χαρακτηριστικό παράδειγμα το παραδοσιακό τμήμα της Κηφισιάς».

Στο πλαίσιο συμμόρφωσης με την απόφαση του ΣτΕ, η ΕΛΛΕΤ καλεί το υπουργείο Περιβάλλοντος να προβεί τάχιστα:

• Σε αποστολή εγκυκλίου/εντολής προς όλες τις Υπηρεσίες Δόμησης, ώστε να αποτρέψει την έκδοση και νέων αδειών κατά Ν.Ο.Κ., όπου υφίστανται ειδικά διατάγματα, τηρώντας τους όρους της απόφασης του Σ.τ.Ε.
• Να διατάξει άμεσο έλεγχο προς διακρίβωση των κτιρίων, των οποίων έχει πράγματι αρχίσει η ανέγερση, ώστε να αποφευχθεί η καταστρατήγηση των όρων της απόφασης με τυχόν  εσπευσμένες ενέργειες  κατασκευαστών.
• Να ζητήσει τον επανέλεγχο όλων των αδειών που εκδοθήκαν στα τμήματα πόλεων που έχουν χαρακτηρισθεί «παραδοσιακά».

Η οργάνωση, πάντως, δεν κρύβει την ανησυχία της για τις χθεσινές δηλώσεις του Υπουργού Περιβάλλοντος και Ενέργειας, Θόδωρου Σκυλακάκη, ότι τα κίνητρα θα επιστρέψουν μέσω των Πολεοδομικών σχεδίων: «Δίνουν την εντύπωση, ότι ενδέχεται στα υπό εκπόνηση Τοπικά και Ειδικά Πολεοδομικά Σχέδια, αντί για αμιγώς επιστημονικά κριτήρια, να επικρατήσει η ήδη διατυπωμένη βούληση του υπουργείου να προβλεφθούν κίνητρα ανάλογα του Ν.Ο.Κ ή να καλυφθούν έτσι κτιριακές επενδύσεις, που σχεδιάζονται, αλλά των οποίων δεν έχει αρχίσει η ανέγερση».

Σε ό,τι αφορά το περιεχόμενο των ρυθμίσεων που κρίθηκαν αντισυνταγματικές, η οργάνωση υπενθυμίζει ότι σε καμιά ευρωπαϊκή πόλη δεν εφαρμόζεται οριζόντια ρύθμιση ύψους, δεδομένου ότι τα ύψη ορίζονται ανά περιοχή, δρόμους ή οικοδομικά τετράγωνα, σύμφωνα με πολεοδομική μελέτη. Χαρακτηρίζει τραγικό για το περιβάλλον των πόλεων να πριμοδοτείται η κατεδάφιση παλιών κτιρίων με αύξηση Σ.Δ. κατά 25% και κατά συνέπεια να κατεδαφίζονται κτίρια, που θα έπρεπε να κηρυχθούν διατηρητέα ή να αποχαρακτηρίζονται διατηρητέα, ενώ ταυτόχρονα να κόβονται εκατοντάδες ψηλά δέντρα.

Προσθέτει επίσης ότι είναι παράλογο, με το πρόσχημα της ενεργειακής αναβάθμισης, να κτίζονται ψηλότερα κτίρια, που στην πράξη υποβαθμίζουν το άμεσο περιβάλλον τους από άποψη αερισμού, ηλιασμού και εγκλωβισμού της ρύπανσης σε χαμηλότερα επίπεδα, ενώ τονίζει ότι δε συμβιβάζεται η πρόθεση ενεργειακής αναβάθμισης με τη δυνατότητα πλήρους κάλυψης των οικοπέδων με υπόγεια, όταν οι επιστήμονες συνιστούν αποξήλωση σκληρών επιφανειών και αντικατάστασή τους με μαλακές, που θα απορροφούν τα όμβρια ύδατα.

ΤΕΕ: Σεβόμαστε τις αποφάσεις της δικαιοσύνης, αλλά αυτό δεν τις κάνει a priori σωστές

Τέσσερα ερωτήματα θέτει σε δήλωσή του ο πρόεδρος του ΤΕΕ, Γιώργος Στασινός αναφορικά με την ασφάλεια δικαίου, η οποία παραμένει ζητούμενο, σύμφωνα με δήλωσή του, ύστερα από την απόφαση του ΣτΕ.

Συγκεκριμένα ο κ. Στασινός ρωτά:

• Είναι δίκαιο σε δύο όμοια γειτονικά οικόπεδα με την ίδια εφαρμογή του ΝΟΚ στα οποία έχουν ξεκινήσει οι εργασίες, στο ένα να ολοκληρωθούν οι εργασίες επειδή δεν έχει γίνει προσφυγή και το άλλο στο οποίο έχει γίνει προσφυγή να μην μπορεί να οικοδομηθεί σύμφωνα με την άδεια που νόμιμα εκδόθηκε και να είναι αβέβαιο το μέλλον του;
• Είναι δίκαιο να μπορεί να ολοκληρωθεί μια οικοδομή που μόλις ξεκίνησε σύμφωνα με την οικοδομική άδεια, αλλά το γειτονικό με την ίδια άδεια που βρίσκεται σε λιγότερο προχωρημένο στάδιο να πρέπει παραμείνει ημιτελής με αβέβαιο μέλλον;
• Είναι δίκαιο σε ένα οικόπεδο με νόμιμη οικοδομική άδεια να μπορεί να ολοκληρωθούν οι εργασίες επειδή ξεκίνησαν την 11/12/2024, ενώ στο διπλανό με ίδια οικοδομική άδεια ο πολίτης να μην μπορεί να εφαρμόσει τη νόμιμη οικοδομική άδεια επειδή ξεκίνησε τις εργασίες στις 12/12/2024, δηλαδή μια ημέρα αργότερα, μετά από δελτίο τύπου του ΣτΕ, δηλαδή χωρίς να υπάρχει καν η δημοσίευση της απόφασης;
• Είναι αυτή η εφαρμογή της ασφάλειας δικαίου, της αρχή της προβλεψιμότητας και της προστατευόμενης εμπιστοσύνης των διοικουμένων;

Ο πρόεδρος του ΤΕΕ αφού επισημαίνει ότι σε μια δημοκρατία οι αποφάσεις της δικαιοσύνης γίνονται σεβαστές και πρέπει να εφαρμόζονται, τονίζει πως «αυτό δεν τις κάνει apriori σωστές» και ασκεί σφοδρή κριτική στον τρόπο που η εν λόγω απόφαση επικοινωνήθηκε από τον πρόεδρο του ΣτΕ, Μιχαήλ Πικραμένο: «Δεν τιμά τους θεσμούς της δημοκρατίας μας η κατάργηση σημαντικών διατάξεων, σχεδόν το σύνολο των κινήτρων του οικοδομικού κανονισμού, που αφορούν σχεδόν σε όλους τους πολίτες της χώρας  με δελτίο τύπου από Ανώτατο Δικαστήριο και όχι με την Απόφαση του και το σκεπτικό της».

Εκφράζει μάλιστα την ελπίδα στην απόφαση του δικαστηρίου να αποτυπωθεί το δίκαιο για όλους τους πολίτες και η εφαρμογή των παραπάνω αρχών που ορθά προβλέπει το Σύνταγμα της χώρας, ενώ για ακόμα μία φορά υπεραμύνεται των κινήτρων του ΝΟΚ αναφέροντας ότι: «Δε θα μπορούσε προφανώς κανείς να αρνηθεί ότι οι περιβαλλοντικές προβλέψεις του ΝΟΚ είναι απαραίτητες σε μια περίοδο κλιματικής κρίσης, όπως άλλωστε αποδεικνύει και η μελέτη του ΤΕΕ που κατατέθηκε στο ΣτΕ».

Αντιπολίτευση: Manual αλαζονείας και εξυπηρέτηση ρουσφετιών από την κυβέρνηση

«Η κυβέρνηση πρέπει άμεσα να αναλάβει την ευθύνη της, να αναθεωρήσει πλήρως τον ΝΟΚ προχωρώντας σε έναν νέο, αξιόπιστο, και σύμφωνα με τις επιταγές του Συντάγματος, πολεοδομικό κανονισμό», επισημαίνει σε δήλωσή του ο βουλευτής του ΠΑΣΟΚ, Μανώλης Χριστοδουλάκης στον απόηχοι της απόφασης του ΣτΕ για τον ΝΟΚ.

Προσθέτει πως ο ΝΟΚ, όπως κατατέθηκε και εφαρμόστηκε από την κυβέρνηση, ήταν ένα επικίνδυνο και πρόχειρο νομοθετικό κατασκεύασμα, το οποίο δεν διασφαλίζει ούτε τη βιώσιμη ανάπτυξη, ούτε την προστασία του περιβάλλοντος και των τοπικών κοινωνιών.

Ο κ. Χριστοδουλάκης τονίζει ότι η κυβέρνηση με το πρόσχημα της δήθεν ενεργειακής αναβάθμισης και του πρασίνου», «νομοθέτησε τον πολεοδομικό εκτροχιασμό». Συμπληρώνει μάλιστα ότι οι ατυχείς νομοθετικές της επιλογές «αποδεικνύουν τις πολιτικές της προτεραιότητες. Αντί της προστασίας του δημοσίου συμφέροντος και την υπεύθυνη πολεοδομική ανάπτυξη, η ΝΔ επέλεξε την άναρχη οικονομική εκμετάλλευση σε βάρος του φυσικού και οικιστικού περιβάλλοντος «κλείνοντας το μάτι» στους λίγους και ισχυρούς».

Κάνει επίσης λόγο για «manual αλαζονείας της ΝΔ που αγνόησε τις στοιχειώδεις διαδικασίες διαβούλευσης και επιστημονικής τεκμηρίωσης, προχωρώντας σε επικίνδυνες παρεμβάσεις χωρίς κανένα σχέδιο και χωρίς τη συναίνεση των τοπικών κοινωνιών».

«Η κυβέρνηση και το ΥΠΕΝ, νομοθετώντας χωρίς να λαμβάνουν υπόψη τους την τοπική αυτοδιοίκηση και το δομημένο περιβάλλον, φέρνουν αντισυνταγματικές ρυθμίσεις που καταρρίπτονται από το ΣτΕ», αναφέρει από την πλευρά του ο τομεάρχης Περιβάλλοντος του ΣΥΡΙΖΑ, Μίλτος Ζαμπάρας.

Σημειώνει πως οι αλλαγές στον ΝΟΚ ήταν «αυθαίρετες και παράνομες», καθώς «εξυπηρετούσαν ρουσφέτια» και παρά τις αντιδράσεις της ΚΕΔΕ και άλλων φορέων, η κυβέρνηση αρνείται να συμμετάσχει σε ουσιαστική διαβούλευση.

Απαντώντας στις δηλώσεις του υπουργού ότι πρόκειται για έναν νόμο που ισχύει από το 2012, ο κ. Ζαμπάρας υπενθυμίζει ότι μόνο το 2024 «πέρασαν 13 τροποποιήσεις με «bonus», ενισχύοντας το πρόβλημα. Επιπλέον, κρύβεται πίσω από τις καθυστερήσεις στον πολεοδομικό σχεδιασμό, τον οποίο η κυβέρνηση της ΝΔ σταμάτησε το 2018, αφήνοντας τις πόλεις μας απροστάτευτες».

Καλεί επίσης το υπουργείο να μην προσπαθήσει να περάσει με «πλάγιο» τρόπο διατάξεις μέσα από το νομοσχέδιο του Υπουργείου Υποδομών.