Κώστας Χαρδαβέλλας: Ένας γίγαντας της δημοσιογραφίας που χόρεψε το ζεϊμπέκικο του νικητή

Την τελευταία του πνοή, σε ηλικία 79 ετών, άφησε ο δημοσιογράφος Κώστας Χαρδαβέλλας, έπειτα από μακρά μάχη με τον καρκίνο. Την είδηση ανακοίνωσε η σύζυγός του, Μαρία Παναγοπούλου, μ' ένα συγκινητικό μήνυμα στα κοινωνικά δίκτυα: «Εφυγες όπως έζησες: Νικητής! Ξεκουράσου τώρα, κοντά στους ανθρώπους που η ζωή σού στέρησε όταν ήσουν μωρό και πάντα αποζητούσες, τη μαμά Καλυψώ και τον μπαμπά Κωνσταντίνο. Εις το επανιδείν Γίγαντά μου… και στην επόμενη ζωή, απ’ την αρχή».

Ο Κώστας Χαρδαβέλλας υπήρξε μια εμβληματική μορφή της ελληνικής δημοσιογραφίας, ένας άνθρωπος που χάραξε ανεξίτηλα την πορεία του τόσο στον έντυπο Τύπο όσο και στη μικρή οθόνη, αφήνοντας το δικό του στίγμα σε κάθε λέξη, σε κάθε εικόνα. Γεννημένος το 1945 στον Πειραιά, μεγάλωσε μέσα στις αλμυρές ανάσες του λιμανιού, αλλά η ψυχή του αναζητούσε πάντα τον ουρανό της αλήθειας. Ξεκίνησε τη σταδιοδρομία του σε εφημερίδες όπως το «Έθνος» και τα «Νέα», όπου στο ελεύθερο ρεπορτάζ βρήκε το πεδίο για να ξεδιπλώσει τη βαθιά του αγάπη για την είδηση. Εκεί, η ακούραστη αναζήτησή του για την αλήθεια και η αφοσίωση στο καθήκον τον έφεραν σύντομα στο προσκήνιο της ελληνικής ενημέρωσης.

Η τηλεοπτική του καριέρα άνθισε στα τέλη της δεκαετίας του 1970, αλλά ήταν η δεκαετία του 1980 που τον κατέστησε πρωτοπόρο της κοινωνικής και ερευνητικής δημοσιογραφίας. Στα χρόνια εκείνα γεννήθηκε η εκπομπή-ορόσημο «Οι Ρεπόρτερς», την οποία παρουσίαζε πλάι στον Γιώργο Λιάνη και τον Γιάννη Δημαρά. Δεν ήταν απλώς μια εκπομπή, αλλά μια πολιτισμική στιγμή, ένα κοινωνικό φαινόμενο που έκανε τους δρόμους να «ερημώνουν» κάθε Σάββατο βράδυ. Σε μια καριέρα που ξεπέρασε τις τέσσερις δεκαετίες, ο Κώστας Χαρδαβέλλας υπήρξε ακαταπόνητος. Με περισσότερες από 10.000 εκπομπές στο ενεργητικό του, από τα σκοτεινά μονοπάτια των φυλακών και των νοσοκομείων μέχρι τις καρδιές των κοινωνικών ζητημάτων, έφερε στην επιφάνεια ιστορίες που άλλοι απέφευγαν, έδινε φωνή στους αδύναμους. Η δουλειά του δεν ήταν απλώς ρεπορτάζ, ήταν αποστολή, μια αδιάκοπη προσπάθεια να δώσει φως εκεί όπου κυριαρχούσε το σκοτάδι.

Η γενναιοδωρία του δεν περιοριζόταν στην κοινωνική του δράση, απλωνόταν και στους ανθρώπους με τους οποίους συνεργάστηκε. Για την Αγγελική Νικολούλη, που ξεκίνησε δίπλα του, είχε πει με αφοπλιστική ειλικρίνεια: «Η μαθήτρια ξεπέρασε τον δάσκαλο. Σήμερα κάνει πολύ καλύτερα την εκπομπή από ό,τι την έκανα εγώ». Αυτή η αναγνώριση της αξίας των άλλων ήταν ένα από τα χαρακτηριστικά που τον έκαναν ξεχωριστό.

Η σχέση του με την τηλεόραση είχε μια ποιητική διάσταση, όπως μαρτυρούν και τα δικά του λόγια: «Η τηλεόραση είναι η ερωμένη μου και η εφημερίδα είναι η γυναίκα μου». Ωστόσο, κάποια στιγμή ένιωσε την ανάγκη ν' αποσυρθεί από την ένταση της τηλεοπτικής αρένας. Η διαρκής αγωνία για τα νούμερα τηλεθέασης είχε αρχίσει να βαραίνει την ψυχή του. «Ηθελα να ησυχάσω» είχε πει, κι έτσι έκανε το βήμα προς έναν πιο ήρεμο δρόμο, αφήνοντας πίσω του μια κληρονομιά γεμάτη δημιουργία και έμπνευση.

«Τα πράγματα που σε πονάνε τα διαγράφεις»

Η προσωπική ζωή του Κώστα Χαρδαβέλλα, γεμάτη ένταση και συναισθηματική αναζήτηση, υπήρξε εξίσου πολυκύμαντη με την επαγγελματική του πορεία. Σε συνέντευξη που είχε δώσει το 2023, είχε μιλήσει με αφοπλιστική ειλικρίνεια για τους τρεις γάμους του, αναφέροντας πως και οι τρεις γυναίκες που παντρεύτηκε είχαν κοινά χαρακτηριστικά. «Εμοιαζαν πολύ μεταξύ τους. Είχαν και οι τρεις αυτό το "μαμαδίστικο". Είναι πιθανό να ψάχνω τη μητέρα μου ακόμα» είχε εξομολογηθεί, αποκαλύπτοντας τις βαθιές πληγές που άφησε στην ψυχή του η απώλεια των γονιών του.

Ο δημοσιογράφος έχασε τον πατέρα του όταν ήταν μόλις δύο μηνών, ενώ η μητέρα του έφυγε από τη ζωή όταν ήταν πέντε ετών. Αυτές οι τραγικές απώλειες σημάδεψαν την προσωπικότητά του, αφήνοντάς του μια μόνιμη αίσθηση ανασφάλειας και την ανάγκη για αποδοχή. «Μέχρι σήμερα αναρωτιέμαι: "Ο άλλος με γουστάρει; Με αποδέχεται;"» είχε πει χαρακτηριστικά, δίνοντας μια σπάνια ματιά στην ευαίσθητη πλευρά του.

«Εχω διαγράψει τη λέξη μητέρα από τη ζωή μου επειδή η μητέρα μου έφυγε όταν ήμουν πέντε χρονών. Τα πράγματα που σε πονάνε τα διαγράφεις. Είναι αυτό που λέω συχνά, είναι ένα φωτογραφικό φιλμ που το καις για να μην σε πονάει. Αρα, λοιπόν, η λέξη μαμά για μένα είναι διαγραμμένη από τότε που ήμουν πέντε χρονών. Δεν την είπα ποτέ, δεν την χρησιμοποίησα ποτέ και δεν είναι μια λέξη που τη χρησιμοποιώ».

Οι πρώτοι δύο γάμοι του κράτησαν λίγο, δεν ξεπέρασαν τα δύο χρόνια. «Στους δύο πρώτους γάμους έφυγα σ' ενάμιση χρόνο» είχε δηλώσει με χιούμορ, προσθέτοντας πως οι στενοί του φίλοι, όπως ο Λευτέρης Παπαδόπουλος, ο Γιώργος Λιάνης και ο Γιάννης Δημαράς, έβαζαν στοιχήματα για τη διάρκεια κάθε γάμου. Όμως, ο τρίτος του γάμος, με τη Μαρία Παναγοπούλου, ήταν ο πιο ουσιαστικός και μακροχρόνιος, γεμάτος βάθος και αφοσίωση.

Μια ιστορία αγάπης που νίκησε τα στοιχήματα

Η σχέση του με τη Μαρία Παναγοπούλου ξεκίνησε το 1992, με τον γάμο τους να πραγματοποιείται στις 26 Σεπτεμβρίου του ίδιου έτους, όταν εκείνη ήταν πέντε μηνών έγκυος στον γιο τους, Κωνσταντίνο. Το ζευγάρι έφτασε στην εκκλησία μαζί, με τον Χαρδαβέλλα στο τιμόνι και τη νύφη συνοδηγό. «Στο ραδιόφωνο έπαιζε δυνατά Βασίλης Τερλέγκας» είχε θυμηθεί η συγγραφέας, προσθέτοντας με χιούμορ τις μικρές ανατροπές εκείνης της ημέρας, όπως το λάθος στην ώρα της τελετής και την απροσδόκητη επίσκεψη Γιαπωνέζων τουριστών που τους ευχήθηκαν στη δική τους γλώσσα και τους χάρισαν φλιτζανάκια με τσολιαδάκια.

Η Μαρία Παναγοπούλου υπήρξε για τον δημοσιογράφο η ιδανική σύντροφος. «Είναι πάρα πολύ έξυπνη. Ποτέ δεν μ' έκανε να νιώσω εγκλωβισμένος ή αιχμάλωτος. Μ' έκανε να μη θέλω να την εκθέσω ποτέ, να μην την κάνω να νιώσει άσχημα» είχε δηλώσει, εξηγώντας πώς αυτός ο γάμος κατόρθωσε να διαλύσει τις προβλέψεις και να γίνει μια δυνατή και σταθερή σχέση ζωής. Ο γιος τους, Κωνσταντίνος, έδωσε ρίζες και βάσεις στη σχέση τους. «Ο γιος μου είναι η ζωή μου, τα όνειρά μου, το καμάρι μου» είχε πει με συγκίνηση.

Η οικογένεια ως φάρος στη ζωή του

Η σχέση του με τον Κωνσταντίνο ήταν βαθιά και γεμάτη υπερηφάνεια. «Είναι ένας πανέμορφος άντρας, ύψους 1,98μ., διαιτολόγος, με ειδίκευση στην ψυχολογία της δίαιτας. Ο γιος μου είναι ο κόσμος μου» είχε πει. Ο Κωνσταντίνος όχι μόνο υπήρξε η έμπνευση και η δύναμή του, αλλά και η απόδειξη ότι η αγάπη μπορεί να γίνει φάρος στα πιο δύσκολα ταξίδια της ζωής.

Η ιστορία του γάμου τους αποτυπώνει τη δυναμική της σχέσης τους. Όπως είπε η Μαρία Παναγοπούλου, γιορτάζοντας την 32η επέτειο του γάμου τους το 2024: «Γιορτάζουμε συνεχίζοντας να καταρρίπτουμε τους νόμους των πιθανοτήτων, στα εύκολα και τα δύσκολα. Ίσως, γιατί όπως λέει ο Κωνσταντίνος μας: "Μεγαλώνοντας κατάλαβα πως οι άλλοι άνθρωποι είναι κανονικοί, εμείς δεν είμαστε"». Αυτή η αίσθηση του «μη κανονικού», του ιδιαίτερου και του μοναδικού, συνόδευε τον Κώστα Χαρδαβέλλα σε κάθε πτυχή της ζωής του. Από τις τηλεοπτικές του επιτυχίες έως την οικογένειά του, υπήρξε ένας άνθρωπος που ζούσε με πάθος, αγάπη και αυθεντικότητα, αφήνοντας πίσω του μια ζωή γεμάτη ιστορίες που αξίζει να ειπωθούν.

«Το ζεϊμπέκικο του νικητή»

Ο Κώστας Χαρδαβέλλας αποτελεί ένα παράδειγμα αδάμαστου πνεύματος και αγάπης για τη ζωή, αντιμετωπίζοντας τις πιο δύσκολες δοκιμασίες με αποφασιστικότητα, πίστη και αξιοπρέπεια. Η διάγνωσή του με καρκίνο το 2009 αποτέλεσε σημείο καμπής στη ζωή του. Ο ίδιος, παρά τον αρχικό κλονισμό, αντέδρασε με τόλμη και αποφάσισε να πολεμήσει για τη ζωή του.

Σε μια στιγμή εσωτερικής αναμέτρησης, όταν έμαθε τη διάγνωση, βρέθηκε αντιμέτωπος με το ερώτημα: πώς θα το πει στην οικογένειά του και πώς θα διαχειριστεί τον αγώνα που είχε μπροστά του. Όπως είχε περιγράψει στον δημοσιογράφο Άγγελο Γεραιουδάκη, αυτή η «βόλτα μέχρι το Σούνιο» τον γέμισε δύναμη και πείσμα να μην αφήσει τον καρκίνο να τον νικήσει. Η επιλογή του να συνεχίσει να εργάζεται, παρουσιάζοντας την εκπομπή «Αθέατος Κόσμος» παρά τις εξαντλητικές θεραπείες, δείχνει τον τρόπο που επέλεξε να σταθεί απέναντι στον θάνατο: με δουλειά, δημιουργία και ανυποχώρητη ψυχική δύναμη.

Το βιβλίο του «Το ζεϊμπέκικο του νικητή» (2017) αποτελεί μια συγκλονιστική καταγραφή αυτής της περιόδου. Μέσα από τις σελίδες του, περιγράφει την αναγέννηση που έζησε μετά τη μάχη του με τον καρκίνο και την αλλαγή που έφερε αυτό το ταξίδι στην αντίληψή του για τη ζωή. Η στιγμή που χόρεψε το «Ζεϊμπέκικο της Ευδοκίας» στην εκπομπή «Στην Υγειά μας βρε Παιδιά» έγινε συμβολική για τη νίκη του.

Η υγεία του Χαρδαβέλλα επανήλθε πρόσφατα στο επίκεντρο, όταν αντιμετώπισε πρόβλημα με τις φωνητικές του χορδές. Η σύζυγός του, Μαρία Παναγοπούλου, περιέγραψε τις δυσκολίες που βίωσε, ιδιαίτερα λόγω της αδυναμίας του να επικοινωνεί προφορικά. Για έναν άνθρωπο που η φωνή του υπήρξε το βασικό εργαλείο της δουλειάς και της έκφρασής του, αυτή η νέα πρόκληση δεν ήταν εύκολη. «Ο Κώστας βρίσκει πάντα τη δύναμη ν' αντιμετωπίζει ό,τι του στέλνει η ζωή».

Ο Κώστας Χαρδαβέλλας υπήρξε ένας άνθρωπος που η ζωή τον έβαλε να χορέψει τον πιο δύσκολο ζεϊμπέκικο, εκείνο της επιβίωσης. Κάθε πτώση του ήταν κι ένας παλμός, κάθε μάχη του κι ένα βήμα προς την κάθαρση. Από τη νύχτα που κοίταξε το Αιγαίο και έδιωξε μακριά τη σκέψη του τέλους, μέχρι τις μέρες που έδινε ρεπορτάζ κόντρα στη ζάλη της χημειοθεραπείας, και ως τη στιγμή που αναμετρήθηκε με τη σιωπή του, πάλευε πάντα με αξιοπρέπεια και δύναμη.

Η ιστορία του δεν είναι μόνο μια καταγραφή της γενναιότητας απέναντι στις αντιξοότητες της υγείας, είναι μια διαρκής υπενθύμιση ότι η αληθινή νίκη δεν κρίνεται από το αποτέλεσμα, αλλά από την επιλογή να δώσεις όλη σου την ψυχή στη μάχη. Ο Κώστας Χαρδαβέλλας έφυγε, μα άφησε πίσω του ένα ζεϊμπέκικο βαθιάς ανθρωπιάς και κουράγιου, που θ' αντηχεί για πάντα στις καρδιές όσων τον αγάπησαν και τον θαύμασαν.