«Μπλόκο» στις παράνοµες υιοθεσίες βάζει νέος νόµος

Ζευγάρια που αναγκάζονται να καταφύγουν σε παράνοµες µεθόδους για να γίνουν γονείς… Χρήµατα που αλλάζουν χέρια κάτω από το τραπέζι, σε µαιευτήρια, γραφεία, σκοτεινά δωµάτια… Ελπίδες που στρέφονται σε φτωχές χώρες της Βαλκανικής, σε καταυλισµούς Ροµά και σε εξαθλιωµένα νοικοκυριά.

Αγωνία, µυστικά, ψέµατα και αναµονή για χρόνια, που σκοτώνει σιγά σιγά την ελπίδα… Αυτές και άλλες πολλές σκουρόχρωµες ψηφίδες συνέθεταν διαχρονικά το µωσαϊκό των υιοθεσιών στη χώρα µας. Αυτό το στρεβλό σύστηµα που δεν ευνοεί ούτε τα παιδιά ούτε τους υποψήφιους γονείς επιχειρείται να αλλάξει µέσα από το νέο θεσµικό πλαίσιο για την αναδοχή και την υιοθεσία. Οι βασικοί στόχοι είναι τρεις: µείωση του χρόνου αναµονής, απλοποίηση και διαφάνεια στις διαδικασίες, ισονοµία για όλους.

Η κυρίαρχη φιλοσοφία είναι πως οι εµπλεκόµενοι εγγράφονται σε ψηφιακά µητρώα ώστε να µην υπάρχουν «σκιές». Oι διαδικασίες γίνονται µε ηλεκτρονικό τρόπο, εκτός από την απαραίτητη κοινωνική έρευνα, και ο υποψήφιος γονέας µπορεί να τις παρακολουθεί από το σπίτι του µέσω ψηφιακής πλατφόρµας. Ολα τα παιδιά που ζουν σε ιδρύµατα ή εγκαταλείπονται σε δηµόσια νοσοκοµεία και µαιευτήρια εγγράφονται στα Μητρώα Ανηλίκων και αποκτούν ηλεκτρονικό φάκελο. Με την ενηλικίωσή τους µπορούν να αποκτήσουν πρόσβαση στον φάκελο και να µάθουν για την καταγωγή τους.

Οι οικογένειες ή τα άτοµα που ενδιαφέρονται να γίνουν ανάδοχοι ή θετοί γονείς καταγράφονται σε Εθνικά Μητρώα, µέσα από τα οποία µπορούν να βρουν το παιδί που περιµένουν ανάµεσα σε όλα τα παιδιά που αναζητούν οικογένεια σε οποιοδήποτε µέρος της Ελλάδας. «Σχεδιάσαµε τον νόµο βάσει των πραγµατικών αναγκών της κοινωνίας.  Είµαστε υπερήφανοι που τα καταφέραµε έπειτα από τρία χρόνια σκληρής δουλειάς» σηµείωσε η αναπληρώτρια υπουργός Κοινωνικής Αλληλεγγύης, Θεανώ Φωτίου, στην πρεµιέρα της ηλεκτρονικής πλατφόρµας www.anynet.gr. Κυρίαρχος στόχος του νέου πληροφοριακού συστήµατος είναι η µείωση του χρόνου αναµο νής, που εξαντλεί τα υποψήφια ζευγάρια.

Υπολογίζεται πως η αναµονή θα µειωθεί στους οκτώ µε δώδεκα µήνες πριν από το τελευταίο στάδιο, όπως είναι η νοµική διαδικασία για τη δικαστική απόφαση. Αυτό επιτυγχάνεται µέσα από τη διεύρυνση του αριθµού των κοινωνικών λειτουργών που διεξάγουν την κοινωνική έρευνα.

Ετσι, οι νέοι γονείς δεν περιµένουν χρόνια να βρεθεί ένας διαθέσιµος επιστήµονας, αφού στο νέο πλαίσιο συµµετέχουν εκατοντάδες πιστοποιηµένα µέλη του Συνδέσµου Κοινωνικών Λειτουργών Ελλάδος. Εκτιµάται ότι από τη στιγµή που θα υποβληθεί µια αίτηση µε πλήρη δικαιολογητικά, η κοινωνική έρευνα και η εκπαίδευση θα έχουν ολοκληρωθεί σε έξι-οκτώ µήνες. Τότε ο υποψήφιος εγγράφεται στο Εθνικό Μητρώο και είναι διαθέσιµος να υποδεχθεί παιδί.

Το πότε θα κληθεί εξαρτάται από τις ανάγκες των παιδιών. Στην Ελλάδα δεν προβλέπεται υιοθεσία από πρόσωπα σε σύµφωνο συµβίωσης. Αντίθετα, προβλέπεται αναδοχή, στην οποία έχουν πλέον δικαίωµα και τα οµόφυλα ζευγάρια. Η υιοθεσία είναι τελεσίδικη διαδικασία και στο νέο πλαίσιο πραγµατοποιείται µε οκτώ βήµατα:

- Υποβολή αίτησης στην ηλεκτρονική πλατφόρµα από προσωπικό υπολογιστή µε χρήση των κωδικών πρόσβασης στο Taxisnet ή µε αυτοπρόσωπη προσέλευση σε µια αρµόδια κοινωνική υπηρεσία (Κέντρα Κοινωνικής Πρόνοιας Περιφερειών). Για έγγαµα ζευγάρια είναι απαραίτητη η δήλωση συναίνεσης του/της συζύγου.

- συµπλήρωση όσων πεδίων της αίτησης δεν είναι προσυµπληρωµένα και υποβολή δικαιολογητικών.

- Μέχρι την οριστική υποβολή της αίτησης υπάρχει δυνατότητα αλλαγών. Οταν η αίτηση είναι πλήρης, υποβάλλεται και οι υποψήφιοι γονείς λαµβάνουν Αριθµό Μητρώου, µε βάση τον οποίο παρακολουθούν την πορεία της αίτησης.

- Ακολουθούν ο έλεγχος των δικαιολογητικών και η διεξαγωγή κοινωνικής έρευνας του οικογενειακού περιβάλλοντος. Θα αξιολογηθούν οι συνθήκες ζωής, τα κίνητρα για την υιοθεσία, οι ειδικότερες δυνατότητες και οι επιθυµίες να προσφερθεί φροντίδα σε ένα παιδί. Ολοι οι εµπλεκόµενοι έχουν αυστηρή υποχρέωση τήρησης απορρήτου προσωπικών δεδοµένων. Σύµφωνα µε τον νέο νόµο, η κοινωνική έρευνα ολοκληρώνεται εντός 90 ηµερών.

- Μετά την ολοκλήρωση της κοινωνικής έρευνας µε θετική έκβαση, ο υποψήφιος γονέας καλείται να παρακολουθήσει σύντοµο πρόγραµµα εκπαίδευσης. Η εκπαίδευση θα γίνεται κάθε φορά σε µια µεγάλη πόλη. Αν η κοινωνική έρευνα δεν είναι θετική, υποβάλλεται εκ νέου αίτηση έπειτα από µια τριετία.

- Με την ολοκλήρωση της εκπαίδευσης ο υποψήφιος γονέας εγγράφεται στο Εθνικό Μητρώο. Οταν ένα παιδί του οποίου οι ανάγκες, όπως προσδιορίζονται από διάφορα χαρακτηριστικά (π.χ. ηλικία, υγεία κ.α.), ταιριάζουν µε τις δυνατότητες και επιθυµίες, όπως έχουν καταγραφεί στην κοινωνική έρευνα, ο γονέας ενηµερώνεται. Με δεδοµένο ότι τα χαρακτηριστικά παιδιού και οικογένειας ταιριάζουν, η σειρά προτεραιότητας που καθορίζεται από την εγγραφή στο Εθνικό µητρώο δεν παρακάµπτεται.

-Ακολουθεί η περίοδος γνωριµίας µε το παιδί. Αυτή ξεκινά από τον φυσικό χώρο του, µε επιστηµονική επίβλεψη, και σταδιακά αξιολογείται πόσο είναι προς το συµφέρον του παιδιού η υιοθεσία. Μετά τη θετική εισήγηση της διεπιστηµονικής επιτροπής, λαµβάνεται η τελική απόφαση και δροµολογείται η νοµική διαδικασία. Στις περισσότερες περιπτώσεις το παιδί τοποθετείται στην θετή οικογένεια πριν από την έκδοση της δικαστικής απόφασης.

- Το παιδί έχει πλέον αποκτήσει νέο οικογενειακό περιβάλλον. Η κοινωνική υπηρεσία είναι δίπλα στη θετή οικογένεια για τρία χρόνια, µε σκοπό να παρακολουθήσει την εξέλιξη, να βοηθήσει την οικογένεια, να συνδράµει στις δυσκολίες