Σε αυτή την ηλικία οι Έλληνες εγκαταλείπουν το παιδικό τους δωμάτιο

Η Ευρωπαϊκή Στατιστική Υπηρεσία «Eurostat» ασχολείται σε έρευνά της με ένα ευρέως διαδεδομένο φαινόμενο, αυτό του «Hotel Mama», κατά το οποίο οι νέοι αργούν να εγκαταλείψουν τις πατρικές τους εστίες και διαμένουν στο παιδικό τους δωμάτιο ακόμη και μετά τα 30 τους έτη. Τι συμβαίνει όμως στη χώρα μας και τι στις υπόλοιπες χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης; Ας δούμε τα στοιχεία αναλυτικά. 

Στην Ελλάδα οι νέοι άνθρωποι μένουν στο οικογενειακό τους σπίτι και κοιμούνται στο παιδικό τους δωμάτιο έως τα 30 τους χρόνια, κατά μέσο όρο. Το ίδιο ισχύει και για την Ισπανία. Το ρεκόρ παραμονής στο Hotel Mama έχουν οι νέοι Κροάτες που μένουν με τους γονείς τους σχεδόν ως τα 32 χρόνια τους. Η Σλοβακία, η Μάλτα και η Ιταλία ακολουθούν πολύ κοντά. Στη Γερμανία, οι νέοι και οι νέες εγκαταλείπουν συνήθως το σπίτι των γονέων τους κατά μέσο όρο σε ηλικία 23,7 ετών -πολύ νωρίς σε σχέση με τον ευρωπαϊκό μέσο όρο. 

Μιλώντας στο ΑΠΕ-ΜΠΕ ο καθηγητής και πρόεδρος του τμήματος Κοινωνιολογίας στη Σχολή Κοινωνικών Επιστημών στο Πανεπιστήμιο Κρήτης, Ιωάννης Ζαϊμάκης, επισημαίνει ότι πρόκειται «για ένα πολύ σοβαρό πρόβλημα, το οποίο θεωρώ ότι συνδέεται με τέσσερις παράγοντες, οι οποίοι μεταξύ τους αλληλοεξαρτώνται. Ο πρώτος είναι οι οικονομικές δυσκολίες που συναντούν οι νέοι, η επιβίωση των οποίων σε σημαντικό βαθμό εξαρτάται από τους γονείς τους. Δηλαδή, νέοι με ελάχιστο ή χωρίς εισόδημα εξακολουθούν να έχουν οικονομική εξάρτηση από το οικογενειακό τους περιβάλλον. Ο δεύτερος παράγοντας είναι η αδυναμία ένταξής τους σε μια απαιτητική αγορά εργασίας που συνδέεται με πολλούς παράγοντες, όπως πολιτικές λιτότητας, με το ευρύτερο οικονομικό περιβάλλον που υπάρχει αυτήν την περίοδο ακόμη και με το είδος των εργασιών που ενδεχομένως δεν συμβαδίζουν με τις πραγματικές ανάγκες των νέων. Ο τρίτος παράγοντας αφορά στο γεγονός ότι πολλοί από τους νέους που εργάζονται βρίσκονται σε ευέλικτες μορφές απασχόλησης με χαμηλό μισθό σε συνθήκες διαρκούς επισφάλειας. Γι' αυτούς λοιπόν το οικογενειακό περιβάλλον είναι ένα καταφύγιο ασφάλειας. Και τέλος, ο τέταρτος παράγοντας είναι πιο πολύ πολιτισμικός, καθώς συνδέεται με το κλίμα, το πολιτισμικό πλαίσιο της εποχής που νέοι με ματαιωμένες προσδοκίες βιώνουν μια αίσθηση γενικής ανασφάλειας στην κοινωνική ζωή κι αυτό τους οδηγεί σε αμυντικές τάσεις. Δεν είναι έτοιμοι να πάρουν ρίσκο και το οικογενειακό περιβάλλον τους δημιουργεί ένα πρόσκαιρο καταφύγιο. Αυτός είναι ένας ανησυχητικός παράγοντας, καθώς οι άλλοι είναι πιο προφανείς, που πρέπει να μας απασχολήσει».

Η αξία της οικογένειας στο προσκήνιο

«Στις νότιες ευρωπαϊκές χώρες όπως η Ισπανία ή η Ιταλία, η υψηλή ανεργία των νέων είναι πασίγνωστη» λέει ο Ντιρκ Κονιέτζκα, καθηγητής κοινωνιολογίας στο πανεπιστήμιο του Μπράουνσβάικ. Χωρίς τα δικά τους οικονομικά μέσα, θα ήταν δύσκολο να απομακρυνθούν από το σπίτι τους. Ο Κονιέτζκα βλέπει όμως και άλλες αιτίες. Στη Βόρεια Ευρώπη, η ανεξαρτησία έχει υψηλή πολιτιστική αξία, η απομάκρυνση από το σπίτι αποτελεί σημαντικό βήμα στην ενηλικίωση. «Στον Νότο, από την άλλη πλευρά, η αξία της οικογένειας βρίσκεται στο προσκήνιο. Για παράδειγμα, σύμφωνα με τις στατιστικές, οι νέοι στη Σουηδία φεύγουν από το οικογενειακό σπίτι στα 19 , στη Φινλανδία ή στη Δανία λίγο μετά τα 20», προσθέτει .

Ο Μίκαελ Βόιτλάντερ από το Ινστιτούτο Γερμανικών Επιχειρήσεων (IW) βλέπει επίσης μια σχέση μεταξύ της ηλικίας συνταξιοδότησης και της αγοράς ακινήτων. «Σε χώρες όπου οι νέοι ζουν με τους γονείς τους για μεγάλο χρονικό διάστημα, το ποσοστό ιδιοκτησίας σπιτιών είναι αρκετά υψηλό», λέει. Αυτό σημαίνει ότι οι νέοι χρειάζονται πολλά χρήματα για να εγκαταλείψουν την πατρική εστία, αφού υπάρχουν λίγες δυνατότητες ενοικίασης ενός διαμερίσματος. Αυτό επιδεινώνεται από τη δυσκολία λήψης ενυπόθηκου δανείου. Οι τράπεζες εμφανίζονται όλο και πιο απρόθυμες να δανείζουν μετά την χρηματοπιστωτική κρίση, λέει ο Βόιτλάντερ.

Τα κορίτσια εγκαταλείπουν το πατρικό νωρίτερα από τα αγόρια

Τα στοιχεία της Eurostat δείχνουν μάλιστα ότι οι νέες γυναίκες εγκαταλείπουν το σπίτι των γονιών τους δύο χρόνια νωρίτερα σε σχέση με τα αγόρια. Ο κοινωνιολόγος Κονιέτζκα εξηγεί: «Οι γυναίκες γενικά περνούν στην ενηλικίωση δύο έως τρία χρόνια νωρίτερα από τους άνδρες», σημειώνει. Τα πρότυπα σχέσεων διαδραμάτισαν επίσης κάποιο ρόλο. Οι γυναίκες στην Ευρώπη τείνουν να συνεργάζονται μεταξύ τους σε νεαρότερη ηλικία από τους άνδρες - και είναι πιο εύκολο να μετακινηθούν σε ένα κοινό διαμέρισμα με κάποια φίλη τους. Και αυτό αντικατοπτρίζεται και στα στατιστικά στοιχεία της Eurostat.