Επόμενη στάση Άρειος Πάγος: Συνεχίζεται η µάχη για τα κοµµένα δώρα

Μπορεί η Ολοµέλεια του ΣτΕ να «είπε και να ελάλησε» για το θέµα της συνταγµατικότητας των περικοπών των δώρων των δηµοσίων υπαλλήλων (σ.σ. όπως προκύπτει από τις πληροφορίες που διέρρευσαν, καθώς το σκεπτικό της απόφασης δεν έχει ακόµη δηµοσιευθεί), ωστόσο το ζήτηµα των καταργηµένων δώρων δεν έχει κλείσει οριστικά, όπως φαίνεται, για τη Δικαιοσύνη.

Χιλιάδες εργαζόµενοι ιδιωτικού δικαίου αορίστου χρόνου που απασχολούνται κυρίως στους δήµους έχουν δικαιωθεί από τα κατά τόπους Ειρηνοδικεία, τα οποία µε τις αποφάσεις τους κρίνουν ότι πρέπει να τους επιστραφούν τα δώρα Χριστουγέννων, Πάσχα και αδείας για δύο χρόνια (2017-2018), ενώ οι καταβολές των αναδροµικών έχουν ήδη αρχίσει, αφού το Δηµόσιο, σε πολλές περιπτώσεις, δεν ασκεί εφέσεις στις επίµαχες αποφάσεις.

Μάλιστα, σύµφωνα µε νοµικούς, το ∆ηµόσιο έχει δειλά-δειλά από το 2015 αποδεχθεί σιωπηρά ότι τα χρήµατα αυτά πρέπει να δίνονται, µε τους δήµους να µην ασκούν ένδικα µέσα έπειτα από αποφάσεις των οικονοµικών επιτροπών που συστήνουν οι ίδιοι.

Το σκεπτικό

Χαρακτηριστικά παραδείγµατα αποφάσεων που έχουν κρίνει αντισυνταγµατική την κατάργηση των επιδοµάτων εορτών και αδείας για τους εργαζόµενους µε σχέση εργασίας αορίστου χρόνου ιδιωτικού δικαίου στον δηµόσιο τοµέα είναι αυτές των Ειρ. Αµαρ. 21/2017, Ειρ. Λευκ. 128/2017, ΕιρΚαλαµ. 7/2016, Ειρ. Πατρών 258/2016, Ειρ. Λαµίας 467/2016.

Οπως αναφέρεται στο σκεπτικό των αποφάσεων αυτών, «η εν όλω περικοπή αποδοχών δεν συνιστά απλό περιορισµό ιδιοκτησιακού δικαιώµατος, ο οποίος δύναται να χωρήσει προς εξυπηρέτηση δηµοσίου συµφέροντος και να δικαιολογηθεί, καθόσον ελλείπει η συνδροµή των προϋποθέσεων νόµιµου περιορισµού των επίµαχων ιδιοκτησιακών δικαιωµάτων στα οποία είχαν καλόπιστα προβλέψει οι θιγόµενοι. Με το εν λόγω νοµοθέτηµα παραβιάζεται επιπλέον και η υποχρέωση του σεβασµού της αξίας του ανθρώπου και το απορρέον δικαίωµα αξιοπρεπούς διαβίωσης ή ενός ελαχίστου εισοδήµατος.

Η προσβολή του δικαιώµατος επέρχεται ήδη σε αφηρηµένο επίπεδο, καθότι στις επίµαχες ρυθµίσεις για περικοπές αποδοχών δεν προσδιορίζεται ένα ελάχιστο ποσό αποδοχών που να εξασφαλίζει ένα αξιοπρεπές επίπεδο διαβίωσης, το οποίο να εξαιρείται των περικοπών». Η απόφαση της Ολοµέλειας του ΣτΕ που έβαλε ταφόπλακα στο θέµα «δώρα» για το Δηµόσιο δεν επηρεάζει τους εργαζόµενους ιδιωτικού δικαίου ορισµένου ή αορίστου χρόνου, τουναντίον χαράσσει τον δρόµο για περαιτέρω δικαστική κρίση.

Και αυτό γιατί έτσι όπως ήρθαν τα πράγµατα µε εργαζόµενους δύο ταχυτήτων -όσον αφορά επιδόµατα και δώρα- θεωρείται βέβαιο ότι το θέµα θα οδηγηθεί για οριστική κρίση στον Αρειο Πάγο (καθώς οι άλλες κατηγορίες έχουν προσφύγει στα πολιτικά δικαστήρια), και εάν αυτός έχει διαφορετική άποψη, ότι δηλαδή είναι αντισυνταγµατικές οι περικοπές, τότε η τελική κρίση θα ανήκει στο Ανώτατο Ειδικό Δικαστήριο (ΑΕΔ), όπου οδηγούνται οι υποθέσεις όταν υπάρχουν διαφορετικές κρίσεις από ανώτατα δικαστήρια. Αξίζει να σηµειωθεί ότι σε παρόµοιες περιπτώσεις διεκδικήσεων επιδοµάτων που κρίθηκαν τελικά ενώπιον του ΑΕΔ η κρίση ήταν θετική υπέρ των προσφευγόντων. Χαρακτηριστική τέτοια περίπτωση ήταν η αντισυνταγµατικότητα στο πλαφόν του ύψους του εφάπαξ βοηθήµατος των συνταξιούχων των τραπεζών, γνωστή και ως ασφαλιστικός νόµος Σιούφα. Τότε, µε αρνητική απόφαση του ΣτΕ και θετική απόφαση του Αρείου Πάγου η υπόθεση παραπέµφθηκε στο Ανώτατο Ειδικό Δικαστήριο, το οποίο µε τις αποφάσεις 3,4,5 του 2007 έκρινε αµετάκλητα υπέρ των συνταξιούχων – ήτοι ότι το πλαφόν στη λήψη του εφάπαξ βοηθήµατος ήταν ενάντια σε θεµελιώδεις αρχές του Συντάγµατος.

Δικαστικές μάχες

Στο ερώτηµα εάν οι εργαζόµενοι που έχουν πάρει αναδροµικά οφείλουν να τα επιστρέψουν, η εργατολόγος Μαρία Τσίπρα, η οποία εκπροσωπεί δεκάδες εργαζόµενους σε δήµους, λέει στο «Εθνος της Κυριακής» ότι δεν τίθεται θέµα επιστροφής, αφού οι αποφάσεις του ΣτΕ δεν επηρεάζουν τις αποφάσεις των πολιτικών δικαστηρίων. Προβλέπει, µάλιστα, ότι το ∆ηµόσιο δεν θα αργήσει να ασκήσει αναίρεση σε µια απόφαση Ειρηνοδικείου, ώστε να φθάσει το θέµα στον Αρειο Πάγο και να κριθεί σε ανώτατο επίπεδο. Εάν οι ανώτατοι δικαστές διατυπώσουν την ίδια άποψη µε το Συµβούλιο της Επικρατείας, τότε η προσφυγή στο Ευρωπαϊκό ∆ικαστήριο είναι µονόδροµος, µε βασικό ερώτηµα το ζήτηµα της αξιοπρεπούς διαβίωσης.

Των Σοφίας Σπίγγου, Σοφίας Φασουλάκη