Ποινική νομοθεσία: Τι αλλάζει ύστερα από 70 χρόνια

Σχεδόν 70 χρόνια µετά τη δηµιουργία τους αναµένεται να αλλάξουν ο Ποινικός Κώδικας και ο Κώδικας Ποινικής Δικονοµίας, που χρονολογούνται από το 1950. Ανάµεσα στα δεκάδες άρθρα τους, ορισµένα εκ των οποίων καταργούνται, υπήρχαν αδικήµατα όπως το «έγκληµα απατηλής επίτευξης συνουσίας», το οποίο είχε θεσπιστεί στο πλαίσιο των κοινωνικών αναγκών του 19ου αιώνα, όταν οι σύζυγοι γνωρίζονταν ελάχιστα και οι άνδρες έλειπαν για µεγάλα χρoνικά διαστήµατα, ώστε να δικαιολογούνται η πιθανότητα πλάνης της συζύγου και η µέσω αυτής απατηλή επίτευξη συνουσίας!

Στα προς κατάργηση άρθρα συγκαταλέγονται και τα 202-206 του ΠΚ, που αφορούν εγκλήµατα που ανάγονται στη στρατιωτική υπηρεσία και την υποχρέωση στράτευσης, ενώ τα σχετικά µε τον Στρατό αδικήµατα ρυθµίζονται στον Στρατιωτικό Ποινικό Κώδικα. Την επιµέλεια των δύο Κωδίκων ανέλαβε µια νοµοπαρασκευαστική επιτροπή που ξεκίνησε επί υπουργίας Καστανίδη, συνεχίστηκε επί Παπαϊωάννου, Αθανασίου, Κοντονή και Καλογήρου, ενώ σε αυτή συµµετείχαν δικαστές, εισαγγελικοί λειτουργοί, καθηγητές πανεπιστηµίου και έγκριτοι δικηγόροι.

Αυστηρότερο πλαίσιο ποινής προβλέπεται για τους διευθύνοντες εγκληµατικές οργανώσεις, οι οποίοι πλέον απειλούνται µε κάθειρξη από 5 έως 15 έτη, αντί της κάθειρξης έως 10 έτη που ήταν µέχρι σήµερα

Η δίµηνη δηµόσια διαβούλευση µε τη συµµετοχή θεσµικών παραγόντων οδήγησε σε διορθώσεις στις επιχειρούµενες αλλαγές, που δέχθηκαν αρχικά επικρίσεις για υπερβολική επιείκεια σε συγκεκριµένα αδικήµατα.

Η Χρυσή Αυγή

Στις βελτιώσεις των υπό ψήφιση νοµοθετηµάτων εντάσσεται, µεταξύ άλλων, η ποινή της κάθειρξης που προβλέπεται για τη δωροδοκία πολιτικών προσώπων, ενώ µε το άρθρο 235 παρ. 4 του ΠΚ ιδρύεται η ευθύνη του προϊσταµένου του υπαλλήλου που δωροδοκήθηκε, καθώς κρίθηκε ότι «ο προϊστάµενος έχει υπηρεσιακό καθήκον να µεριµνά ώστε να αποτρέπει πράξεις δωροληψίας από υπαλλήλους του».

Αυστηρότερο πλαίσιο ποινής θα φέρει και η δεύτερη παράγραφος του άρθρου 187 ΠΚ για τους διευθύνοντες εγκληµατικές οργανώσεις, οι οποίοι πλέον απειλούνται µε κάθειρξη από 5 έως 15 έτη, αντί της κάθειρξης έως 10 ετών που προβλέπεται µέχρι σήµερα, διάταξη που αφορά και στη δίκη της Χρυσής Αυγής. Αντίστοιχα, θεσπίστηκε ειδική διάταξη για αυστηρή τιµώρηση των δραστών ρατσιστικών εγκληµάτων.

Αλλαγές έρχονται και στο άρθρο 272 του ΠΚ για την κατασκευή και την κατοχή εκρηκτικών υλών, αφού «περιορίζει το αξιόποινο µόνο σε αυτές τις εκρηκτικές ύλες ή βόµβες από τις οποίες µπορεί να προκληθεί κίνδυνος για άνθρωπο, στοιχείο που πρέπει να θεµελιώνεται ανά περίσταση». Μάλιστα, προβλέπεται και ατιµωρησία του δράστη αν δείξει έµπρακτη µετάνοια και παραδώσει στις Αρχές τη... βόµβα του ή µε άλλο τρόπο αποτρέψει τη χρήση της.

Στον αντίποδα, εξειδικεύτηκε η διάταξη που αφορά στο αδίκηµα του βιασµού, καθώς διασαφηνίζεται σε σηµαντικό βαθµό το περιεχόµενο της απειλής, η οποία πρέπει να είναι σοβαρού και άµεσου κινδύνου για τη ζωή ή τη σωµατική ακεραιότητα, ενώ δεν απαιτείται µόνο ασελγής πράξη, αλλά αρκεί η ανοχή της γενετήσιας πράξης.

Επιπλέον, συµπληρώθηκαν οι διατάξεις για την ενίσχυση της προστασίας των ανηλίκων για αδικήµατα που σχετίζονται µε τη γενετήσια εκµετάλλευσή τους.

Μετά τη διαβούλευση των νοµοσχεδίων και τις αντιδράσεις για την κατάργηση της αυτεπάγγελτης δίωξης σε σειρά αδικηµάτων, η αυτεπάγγελτη δίωξη παραµένει σε αδικήµατα όπως η κλοπή και η φθορά, προκειµένου να µπορεί να λειτουργήσει και η αυτόφωρη διαδικασία, αφού οι Αρχές δεν θα µπορούσαν να συλλάβουν επ’ αυτοφώρω τους δράστες, παρά µόνο µετά από έγκληση του θύµατος.

Αναστολή για πληµµελήµατα, πότε θα εκτίονται οι ποινές

Στις σηµαντικές αλλαγές του νέου συστήµατος που προωθείται είναι η κατάργηση των πταισµάτων κυρίως υγειονοµικών παραβάσεων και ωραρίου καταστηµάτων, τα οποία µετατρέπονται σε διοικητικά πρόστιµα. Τα πληµµελήµατα θα χωρίζονται σε ελαφρά πληµµελήµατα που θα τιµωρούνται µε ποινές έως τρία χρόνια φυλάκιση και σε βαριά µε ποινές από 3-5 έτη.

Οι ποινές για ελαφρά πληµµελήµατα θα αναστέλλονται πάντα, εκτός αν υπάρξει υποτροπή του κατηγορούµενου, όποτε και θα κριθεί από το δικαστήριο.

Οµως, µπορεί να δοθεί και αναστολή στην εκτέλεση της ποινής µε όρους (για παράδειγµα, αποζηµίωση του παθόντος ή απαγόρευση εξόδου ή υποχρέωση να εµφανίζεται στο αστυνοµικό τµήµα της περιοχής). Στα βαριά πληµµελήµατα που τιµωρούνται από τρία έως πέντε χρόνια οι ποινές θα εκτίονται.

Καταργούνται τα πταίσµατα υγειονοµικών παραβάσεων και ωραρίου καταστηµάτων, τα οποία µετατρέπονται σε πρόστιµα

Μάλιστα, οι ποινές θα είναι πραγµατικές. Λόγου χάρη, δεν θα µετρά διπλή ηµέρα σε περίπτωση που ο κρατούµενος εργάζεται στη φυλακή. Ακόµη µία αλλαγή που θα φέρουν οι νέοι Κώδικες είναι η θεσµοθέτηση της κοινωφελούς εργασίας µε ασφαλιστικές δικλίδες.

Αυτό σηµαίνει ότι θα υπάρχει επόπτης εισαγγελέας, αλλά και ότι δεν θα επιλέγει ο κατηγορούµενος τον δήµο όπου θα παράσχει κοινωφελή εργασία, αφού, για παράδειγµα, ο δήµαρχος µπορεί να είναι γνωστός του και να µην την παράσχει ποτέ.

«Αυτό γίνεται για να περιοριστεί ο εγκλεισµός στις φυλακές που αποκοινωνικοποιεί τον άνθρωπο» είχε σχολιάσει ο πρόεδρος της νοµοπαρασκευαστικής επιτροπής, ο ποινικολόγος Χριστόφορος Αργυρόπουλος.