Στρογγυλό τραπέζι για τα σκουπίδια της Αττικής

Σύσκεψη µε θέµα τα σκουπίδια της Αττικής προγραµµατίζει µέσα στον Ιούλιο ο Κυριάκος Μητσοτάκης µε Γιώργο Πατούλη και Κώστα Μπακογιάννη. Θεωρώντας δεδοµένο το θετικό αποτέλεσµα των επικείµενων εθνικών εκλογών, ο πρόεδρος της Νέας ∆ηµοκρατίας επιλέγει τη «µάχη των σκουπιδιών» για να στείλει το µήνυµα ότι δεν υπάρχει χρόνος για χάσιµο και ότι «οι νέες διοικήσεις σηκώνουν τα µανίκια» για να λύσουν ένα πρόβληµα στο οποίο «οι απερχόµενοι απέτυχαν».

Ειδικά όµως στο θέµα των στερεών αποβλήτων, τα επιτελεία που εργάζονται στην Πειραιώς αλλά και γύρω από τους νεοεκλεγέντες περιφερειάρχη Αττικής Γ. Πατούλη και δήµαρχο Αθηναίων Κ. Μπακογιάννη βρίσκονται ήδη σε προχωρηµένες συνεννοήσεις. Σύµφωνα µε πληροφορίες εξετάζονται ήδη και διαφορετικά σενάρια ως προς το τι θα περιλαµβάνει το σχέδιο αντιµετώπισης, ποιες θα είναι οι πρώτες κινήσεις που θα δείχνουν ότι απαιτείται άµεση αντιµετώπιση και πώς θα ξεδιπλωθεί στη συνέχεια το όλο πρότζεκτ, είτε µε Σύµπραξη ∆ηµόσιου - Ιδιωτικού Τοµέα (Σ∆ΙΤ) είτε ως δηµόσιο έργο.

Στο όλο εγχείρηµα περιλαµβάνεται και σαφής συµβολισµός, καθώς όλοι θυµούνται ότι στα τέλη του 2014 η τότε περιφερειάρχης Αττικής Ρένα ∆ούρου ακύρωσε τα σχέδια των 4 Σ∆ΙΤ για ισάριθµα εργοστάσια επεξεργασίας απορριµµάτων που είχε ετοιµάσει ο πρώην περιφερειάρχης Γιάννης Σγουρός. Μάλιστα, η απόφαση ακύρωσης εκείνων των διαγωνισµών ελήφθη την ίδια µέρα που έπεσε η κυβέρνηση Σαµαρά επειδή δεν κατόρθωσε να εκλέξει Πρόεδρο της ∆ηµοκρατίας, σχεδόν έναν µήνα πριν από τις εκλογές που έφεραν στην εξουσία τον Αλέξη Τσίπρα. 

Ετσι, ένα από τα σενάρια που επικρατούν είναι να αναβιώσει το σχέδιο για Σ∆ΙΤ στην Αττική, ώστε να επιβεβαιωθεί πως αυτό που µεσολάβησε ήταν όντως µια «αριστερή παρένθεση», ακόµη και αν ήταν µεγάλης... διάρκειας. Μεταξύ των προσώπων που µετέχουν στις προπαρασκευαστικές συζητήσεις, η Σύµπραξη ∆ηµοσίου - Ιδιωτικού Τοµέα είναι εκείνη που κερδίζει έδαφος και όχι µόνο για λόγους συµβολικούς, καθώς:

• Το µοντέλο Σ∆ΙΤ ακολουθήθηκε παρά την ακύρωση στην Αττική και από την κυβέρνηση Τσίπρα για άλλα εργοστάσια απορριµµάτων σε Ηπειρο, Σέρρες, Στερεά Ελλάδα, Πελοπόννησο, Ηλεία.
• Είναι εκείνο το µοντέλο που επιτρέπει να ξεκινήσουν οι συζητήσεις βάσει µιας γενικής περιγραφής, ώστε να δοθεί χρόνος για νοµοθετικές πρωτοβουλίες που θα αλλάξουν το πλαίσιο πριν έρθει η ώρα της τελικής διαπραγµάτευσης 

Τα σημεία τριβής 

Ποιες είναι όµως οι αλλαγές που ζητούνται; Στα επιτελεία που διαµορφώνουν γύρω τους Γ. Πατούλης και Κ. Μπακογιάννης, αλλά ιδιαίτερα σε εκείνο που δραστηριοποιείται γύρω από τον πρόεδρο της Νέας ∆ηµοκρατίας, επικρατεί σαφώς η άποψη ότι πρέπει να µπει στο κάδρο της διαχείρισης των απορριµµάτων και η καύση τους. Οπως υποστηρίζουν, είναι λάθος να αναζητούµε χώρους για ταφή των επεξεργασµένων απορριµµάτων δηµιουργώντας αντιδράσεις στις τοπικές κοινωνίες, όταν µπορούν αυτά να καίγονται αφήνοντας ελάχιστο υπόλειµµα. Κάπου εδώ, όµως, ξεκινά µια µεγάλη συζήτηση που αφορά θέµατα σηµαντικά:

1. Υπάρχει τεράστια απόσταση στα διάφορα µοντέλα. Στη µια άκρη βρίσκεται η καύση τους, έτσι όπως µαζεύονται σύµµεικτα από τους κάδους, και στην άλλη η καύση ενός µικρού µέρους τους, αφού προηγηθούν διαλογή στην πηγή, ανακύκλωση, κοµποστοποίηση οργανικών, επαναχρησιµοποίηση υλικών και επεξεργασία για αφαίρεση επικίνδυνου περιεχοµένου. Η καύση των σύµµεικτων υποστηρίζεται κυρίως από τεχνοκράτες της Πειραιώς, καθώς τη θεωρούν γρηγορότερη στην υλοποίηση.
2. Γύρω από το µοντέλο της καύσης των σύµµεικτων, πάντως, αναπτύσσονται διαφωνίες. Το πού θα εγκατασταθούν τα δύο φουγάρα που απαιτούνται είναι ένα καίριο ερώτηµα, όπως και το πώς θα καµφθούν οι αντιδράσεις των κατοίκων σε εκείνες τις περιοχές. Οι αντιδράσεις που αναπτύχθηκαν στο παρελθόν γύρω από τον ΧΥΤΑ Κερατέας και πιο πρόσφατα στο Γραµµατικό είναι αρκετές για να δείξουν την τύχη τέτοιων εγχειρηµάτων. 
3. Όπως αναφέραµε και παραπάνω, θα απαιτηθούν και νοµοθετικές αλλαγές. Η θερµική επεξεργασία των σκουπιδιών δεν προβλέπεται στο Εθνικό Σχέδιο ∆ιαχείρισης Απορριµµάτων (ΕΣ∆Α) που εγκρίθηκε από την κυβέρνηση Τσίπρα το 2015. Στον Περιφερειακό Σχεδιασµό της Αττικής (ΠΕΣ- ∆Α) υπάρχει µια αδιόρατη αναφορά κάτω από σειρά πολλών προϋποθέσεων για προηγούµενη ανακύκλωση και επεξεργασία. Θα χρειαστεί, λοιπόν, να εγκριθούν νέα ΕΣ∆Α και ΠΕΣ∆Α για την Αττική και στη συνέχεια να τεθούν στη βάσανο των ενστάσεων και των προσφυγών στο Συµβούλιο της Επικρατείας. 
4. Όσοι είναι υπέρ της επεξεργασίας πριν από την καύση θέτουν και το θέµα της ευρωπαϊκής χρηµατοδότησης που θα είναι δυσκολότερη µε τα σηµερινά δεδοµένα και τους ισχύοντες ευρωπαϊκούς κανονισµούς. Οι θιασώτες της απευθείας καύσης, από την άλλη, και ειδικά των µεθόδων που θεωρούνται πιο σύγχρονες, όπως η αεριοποίηση πλάσµατος (για την οποία µιλούσε το 2012 ως περιφερειακός σύµβουλος Αττικής µε τον ΛΑΟΣ ο νυν αντιπρόεδρος της Ν∆, Αδωνις Γεωργιάδης), θεωρούν το χρηµατοδοτικό ως υπόθεση που λύνεται εύκολα µέσω Σ∆ΙΤ. Το κρίσιµο ερώτηµα που αναζητά απάντηση και προφανώς θα απασχολήσει τη σύσκεψη µε τον Κυριάκο Μητσοτάκη είναι τι θα γίνει µε τα σκουπίδια µέχρι να αποφασιστεί και να οργανωθεί η οποιαδήποτε λύση, δηλαδή για διάστηµα τουλάχιστον τριών ετών. Η απάντηση περιλαµβάνει:

• Παράταση ζωής στον ΧΥΤΑ Φυλής. Αυτό σηµαίνει νέες βαθιές εκσκαφές και «πανωσηκώµατα» στα υπάρχοντα κύτταρα, αλλά ενδεχοµένως και επέκταση στην αποκαλούµενη Γ’ Φάση. Εδώ αναµένονται τοπικές αντιδράσεις και θα απαιτηθούν νέες νοµοθετικές ρυθµίσεις.
• Ενεργοποίηση των δήµων για να οργανώσουν επιτέλους αποτελεσµατικά ανακύκλωση-κοµποστοποίηση (έως τώρα έχουν ανταποκριθεί µόλις 4 στους 60 της ηπειρωτικής Αττικής).
• ∆ροµολόγηση λύσεων ειδικά από τον µεγάλο παραγωγό σκουπιδιών που ονοµάζεται ∆ήµος Αθηναίων, ο οποίος έως τώρα αντιδρούσε στην κατασκευή µονάδας επεξεργασίας στην επικράτειά του.