Καιρός - Ηλεκτρικές καταιγίδες: Πού οφείλεται το φαινόμενο που χτυπά την Ελλάδα

Καιρός: Με μεγάλο ενδιαφέρον η επιστημονική κοινότητα παρακολουθεί τις τελευταίες ημέρες τον μεγάλο αριθμό ηλεκτρικών εκκενώσεων που καταγράφουν τα συστήματα παρατήρησης του Εθνικού Αστεροσκοπείου Αθηνών, όπου σε διάστημα ενός 24ώρου ο αριθμός αυτών ξεπέρασε ακόμη και τις 10000. Η μετακίνηση ψυχρότερων αερίων μαζών στη μέση και ανώτερη ατμόσφαιρα από την περιοχή των βορείων Βαλκανίων προς τη χώρα μας σε συνδυασμό με τις υψηλές θερμοκρασίες που επικράτησαν το τελευταίο χρονικό διάστημα στη χώρα μας είχαν σαν αποτέλεσμα την έντονη ατμοσφαιρική αστάθεια και άρα την δημιουργία καταιγιδοφόρων νεφών τα οποία οδηγούν στην εκδήλωση ηλεκτρικών εκκενώσεων (αστραπές – κεραυνοί). Αυτό, σύμφωνα με τον μετεωρολόγο του Open TV Κλέαρχο Μανουσάκη, επιστημονικά εξηγείται ως εξής:

«Καθώς η ηλιακή ακτινοβολία θερμαίνει την επιφάνεια του εδάφους, θερμαίνονται και οι αέριες μάζες που βρίσκονται σε επαφή ή γειτνιάζουν με αυτό. Ο θερμότερος αέρας ως αραιότερος αρχίζει να κινείται ανοδικά σε μεγαλύτερα ύψη μέσα στην ατμόσφαιρα και καθώς αυτός συναντά χαμηλότερες θερμοκρασίες έχει σαν αποτέλεσμα τον σχηματισμό νεφών κατακόρυφης ανάπτυξης γνωστά και σαν καταιγιδοφόρα νέφη. Τα καταιγιδοφόρα αυτά νέφη αποτελούνται τόσο από υδροσταγονίδια όσο και από παγοκρυστάλλια (σωματίδια πάγου). Καθώς τα τελευταία συγκρούονται μεταξύ τους μεταφέρονται ηλεκτρόνια από το ένα σωματίδιο στο άλλο κι έτσι οι παγοκρύσταλλοι που βρίσκονται μέσα στο καταιγιδοφόρο νέφος φορτίζονται είτε θετικά είτε αρνητικά. Συνήθως, οι παγοκρύσταλλοι που έχουν μεγαλύτερη μάζα αποκτούν αρνητικό φορτίο και αυτοί με την μικρότερη μάζα θετικό. Εξαιτίας της βαρύτητας οι μεγάλοι παγοκρύσταλλοι συσσωρεύονται στη βάση του καταιγιδοφόρου νέφους εξέλιξη η οποία οδηγεί την επιφάνεια της γης να αποκτήσει θετικό φορτίο. Έτσι λοιπόν δημιουργείται μια διαφορά δυναμικού μεταξύ της βάσης του νέφους και της επιφάνειας του εδάφους η οποία όταν ξεπεράσει κάποια τιμή οδηγεί στην εκδήλωση του κεραυνού».

Παρά το γεγονός ότι οι κεραυνοί που πέφτουν στην ξηρά είναι πολύ περισσότεροι από τους αντίστοιχους στη θάλασσα (περίπου δεκαπλάσιοι), δεν είναι λίγες οι φορές που έχουμε θρηνήσει ακόμη και θύματα. Ο βασικότερος λόγος αυτής της εξέλιξης είναι ότι δεν λαμβάνουμε όσο θα έπρεπε υπόψη μας τις αλλαγές του καιρού κατά την θερμή περίοδο μιας και αυτές μπορεί να κρατούν για μικρό χρονικό διάστημα είναι όμως δυνατό να έχουν μεγαλύτερη δυναμική από τις αντίστοιχες του Χειμώνα μιας και το θερμοκρασιακό προφίλ της ατμόσφαιρας εμφανίζει απότομες διακυμάνσεις ιδιαίτερα στα κατώτερα στρωματά της.

Κλείνοντας αξίζει να σημειώσουμε ότι ο μεγάλος αριθμός ηλεκτρικών εκκενώσεων δεν είναι κάτι το οποίο μπορεί να συγκριθεί με αντίστοιχα περιστατικά προηγούμενων ετών για να πούμε ότι αποτελεί ρεκόρ μιας και τα συστήματα ανίχνευσης ηλεκτρικών εκκενώσεων έχουν αναπτυχθεί τα τελευταία χρόνια και δεν υπάρχουν αξιοποιήσιμα δεδομένα για σύγκριση. Έτσι λοιπόν οι καταγραφές ηλεκτρικών εκκενώσεων αποτελούν πιο πολύ αντικείμενο για επιστημονική έρευνα με την οποία και ασχολούνται εξειδικευμένες επιστημονικές ομάδες τόσο σε Ελλάδα όσο και στο εξωτερικό. Πάντως σε κάθε περίπτωση οι πολίτες θα πρέπει να ακολουθούν τις οδηγίες της πολιτικής προστασίας σε ότι αφορά την προστασία από ακραία καιρικά φαινόμενα σε συνδυασμό και με τα δελτία πρόγνωσης του καιρού.