Δρόμοι και πλατείες γίνονται ξανά οικόπεδα

Με ολοένα αυξανόµενους ρυθµούς επιστρέφουν στους ιδιοκτήτες τους τα τελευταία χρόνια απαλλοτριωµένα οικόπεδα, τα οποία προορίζονταν να µετατραπούν σε κοινόχρηστους χώρους, πάρκα, παιδικές χαρές, πλατείες ή δρόµους.

Αιτία, η αδυναµία των δήµων να αποζηµιώσουν τους ιδιοκτήτες τους, οι οποίοι προσφεύγουν ο ένας µετά τον άλλον στη ∆ικαιοσύνη απαιτώντας άρση των απαλλοτριώσεων, µειώνοντας περαιτέρω τους δηµόσιους χώρους. Και αυτό γιατί το κόστος των απαλλοτριώσεων αποτελεί δυσβάστακτο βάρος για τους ΟΤΑ, που είδαν τα οικονοµικά τους να συρρικνώνονται τα τελευταία χρόνια.

Σύµφωνα µε τους υπολογισµούς του υπουργείου Περιβάλλοντος, καθηµερινά συντάσσονται έως και 50 νέες αγωγές για άρσεις απαλλοτριώσεων. Βασικό επιχείρηµα είναι πως συνιστά κατά το δίκαιο υπέρµετρη και καταχρηστική δέσµευση της ιδιοκτησίας.

Ανησυχητικές διαστάσεις

Το φαινόµενο έχει λάβει ανησυχητικές διαστάσεις, καθώς η αδυναµία συντέλεσης των απαλλοτριώσεων έχει ως αποτέλεσµα τη ραγδαία εξελισσόµενη αυτοδίκαιη άρση τους και τη συνακόλουθη µετατροπή των προβλεπόµενων κοινόχρηστων χώρων σε οικοδοµήσιµους. Συχνά, µάλιστα, οι χώροι αυτοί αντιστοιχούν ακόµα και σε… τµήµατα οδικών αρτηριών, γεγονός το οποίο οδηγεί τελικά στην αδυναµία εφαρµογής των σχεδίων πόλης.

Οπως αναφέρεται στην εισηγητική έκθεση του σχεδίου νόµου του υπουργείου Περιβάλλοντος, το οποίο δεν πρόλαβε να κατατεθεί πριν από το κλείσιµο της Βουλής, κινδυνεύουν µε άρση απαλλοτρίωσης ακόµα και οι ήδη εγκεκριµένοι κοινόχρηστοι χώροι προς απαλλοτρίωση. Από τα στοιχεία της ηλεκτρονικής βάσης καταγραφής του υπουργείου, στην οποία είχαν υποβάλει στοιχεία έως τον περασµένο ∆εκέµβριο µόλις οι 50 από τους 325 δήµους, τα οποία αφορούν σε συνολική έκταση 2.228 στρεµµάτων, προκύπτει ότι:

- Για το 77% αυτών των στρεµµάτων εκκρεµεί η συντέλεση της απαλλοτρίωσης.

- Το 4,5% βρίσκεται ήδη σε διαδικασία άρσης της απαλλοτρίωσης (έχει συνταχθεί φάκελος τροποποίησης και είναι υπό έγκριση).

- Σε ποσοστό 2,5% τα στρέµµατα έχουν ήδη µετατραπεί σε οικοδοµήσιµους χώρους, ύστερα από άρση της ρυµοτοµικής απαλλοτρίωσης ή δέσµευσης. Ωστόσο, η ολοκλήρωση αυτών των απαλλοτριώσεων είναι πρακτικά αδύνατη για πολλούς δήµους, καθώς για το 81,5% της συνολικής έκτασης, δηλαδή για περίπου 1.815 στρέµµατα, το απαιτούµενο κόστος υπολογίζεται σε 525 εκατοµµύρια ευρώ. Να σηµειωθεί ότι παλαιότερες εκτιµήσεις για το σύνολο των αποζηµιώσεων από απαλλοτριώσεις σε όλη την ελληνική επικράτεια ανέβαζαν το ποσό σε πάνω από 5,5 δισεκατοµµύρια ευρώ!

Πολλές από τις υποθέσεις απαλλοτριώσεων φτάνουν τελικώς και στον Συνήγορο του Πολίτη, ο οποίος καλείται να µεσολαβήσει, ειδικά σε περιπτώσεις που οι δήµοι ακολουθούν παρελκυστική τακτική. Την ίδια στιγµή, οι δήµοι συχνά δεν ενηµερώνονται εγκαίρως για την έναρξη κίνησης δικαστικής διαδικασίας άρσης απαλλοτρίωσης ώστε να επισπεύσουν την υλοποίησή της, εφόσον υπάρχουν οι πόροι και ο χρόνος. Και αυτό γιατί σε πολλές περιπτώσεις οι συγκεκριµένες αιτήσεις απευθύνονται αποκλειστικά στην κεντρική διοίκηση, δεδοµένου ότι οι αγωγές δεν απευθύνονται στους δήµους, οι οποίοι ως εκ τούτου δεν θεωρούνται διάδικοι και δεν ενηµερώνονται