Σέιχ Σου: Πώς σώζεται το δάσος από την καταστροφή που προκαλεί το έντομο-φονιάς

Με ικανοποιητικούς ρυθμούς εξελίσσεται η διαδικασία κοπής των προσβεβλημένων από το φλοιοκτόνο έντομο δέντρων, αλλά και των γύρω από αυτό, στο Σέιχ Σου. Από Δευτέρα θα προστεθούν στους υπάρχοντες υλοτόμους άλλοι 15, ώστε να ενισχυθεί η δύναμη, ενώ μέχρι το τέλος της εβδομάδας φορτηγά θα ξεκινήσουν να μεταφέρουν τους κομμένους κορμούς και τα κλαδιά. Σήμερα στο Σέιχ Σου επιχειρούν 69 υλοτόμοι από τον Δασικό Συνεταιρισμό Σταυρού με 90 μουλάρια.

Τα παραπάνω ανέφερε στο ethnos.gr ο διευθυντής Συντήρησης και Επιθεώρησης Δασών της Αποκεντρωμένης Διοίκησης Μακεδονίας – Θράκης, Παναγιώτης Κυριακίδης, ο οποίος εξέφρασε την εκτίμηση ότι υπάρχει σοβαρό ενδεχόμενο μέχρι τα μέσα ή το τέλος Ιουλίου να ολοκληρωθεί η διαδικασία κοπής και απομάκρυνσης των κορμών.

Ωστόσο, κατά τον ίδιο, για κάθε ενδεχόμενο οι υλοτόμοι θα παραμείνουν στο δάσος και μετά την ολοκλήρωση της διαδικασίας. «Οι υλοτόμοι έχουν ολοκληρώσει το έργο τους σε δύο δύσκολα τμήματα του δάσους και από αύριο θα κατέβουν στις περιοχές κάτω από την Περιφερειακή Οδό, όπου η διαδικασία θα είναι πιο εύκολη. Η διαδικασία εξελίσσεται ομαλά. Από εδώ και πέρα θα επικεντρωθούμε στο τι θα γίνει, όπως, για παράδειγμα, στην αποκατάσταση του δάσους, στην αντιμετώπιση των αντιπλημμυρικών φαινομένων κ.λπ. Σε κάθε βήμα μας θα λάβουμε και τη γνώμη επιστημόνων» αναφέρει ο κ. Κυριακίδης.

Το γεγονός ότι η αντιμετώπιση του φαινόμενου εξελίσσεται με ικανοποιητικούς ρυθμούς, παραδέχονται από την πλευρά τους, έπειτα από αυτοψίες που πραγματοποίησαν και επιστήμονες του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης (ΑΠΘ) και του Ινστιτούτου Δασικών Ερευνών. Ωστόσο, εκείνο που τονίζουν είναι ότι από εδώ και πέρα και προκειμένου το Σέιχ Σου να μην αντιμετωπίσει ξανά στο μέλλον ανάλογη καταστροφή θα πρέπει να τοποθετηθούν συσκευές παρακολούθησης και καταγραφής του πληθυσμού των εντόμων που πλήττουν τα δέντρα και να γίνουν τα απαραίτητα δασοκομικά έργα.

Δασοκομικά έργα για ένα υγιές δάσος

Σύμφωνα με τον πρόεδρο του Τμήματος Δασολογίας και Φυσικού Περιβάλλοντος του ΑΠΘ, καθηγητή Θεοχάρη Ζάγκα, στα απαραίτητα έργα δασοκομίας, προκειμένου το Σέιχ Σου να αποτελεί στο εξής ένα υγιές δάσος, περιλαμβάνονται η αραίωση των δέντρων και ο επανασχεδιασμός της μορφής του. Αυτός περιλαμβάνει τη φύτευση σε περιοχές που θα αποψιλωθούν από την κοπή των άρρωστων δέντρων, πλατύφυλλων ειδών, όπως είναι οι χνοώδεις δρύες, οι μελικοκιές και οι κουτσουπιές, οι οποίες είναι γνωστές ως δέντρα του Ιούδα.

«Η φύση μάς στέλνει μηνύματα για τις παραλείψεις μας και πολλές φορές με δραματικό τρόπο. Μετά την καταστροφική πυρκαγιά του 1997 είχα πει ότι πρέπει να επανασχεδιάσουμε τη μορφή του δάσους και ότι ήταν μια πολύ καλή ευκαιρία να φυτέψουμε πλατύφυλλα, που ταιριάζουν στην περιοχή μας. Δεν χρειάζονται πολύ νερό και είναι περισσότερο ανθεκτικά στην προσβολή των εντόμων. Σε σημεία που θα κοπούν τα δέντρα, για να είναι υγιές το δάσος, θα πρέπει να φυτεύσουμε πλατύφυλλα σε διάκενα με εμβαδόν πάνω από ένα στρέμμα» τονίζει ο κ. Ζάγκας. 

Ο ίδιος υποστηρίζει ακόμα ότι στα απαραίτητα δασοκομικά έργα, για ένα υγιές Σέιχ Σου περιλαμβάνεται και η αραίωσή του. «Στη φροντίδα ενός δάσους θα πρέπει να είμαστε πολύ επιμελείς. Ανάλογα με την ηλικία του, θα πρέπει να γίνονται εργασίες αραίωσής του, ώστε τα δέντρα να μη στρεσάρονται και να είναι έτσι λιγότερο ευάλωτα στην προβολή από έντομα. Το μεγαλύτερο μέρος του Σέιχ Σου είναι ηλικίας 60-70 ετών. Για να είναι υγιές, δεν θα πρέπει να υπάρχουν περισσότερα από 25-30 δέντρα ανά στρέμμα και ο κορμός του ενός δέντρου από το άλλο να μην απέχει λιγότερο από 6-7 μέτρα» αναφέρει ο κ. Ζάγκας.

Συσκευές παρακολούθησης

Με τα δασοκομικά μέτρα φροντίδας του Σέιχ Σου που προτείνει ο κ. Ζάγκας συμφωνεί και ο εντεταλμένος ερευνητής του Ινστιτούτου Δασικών Ερευνών, με αντικείμενο τη Δασική Εντομολογία, Δημήτρης Αβτζής. Ο ίδιος υποστηρίζει ακόμα ότι απαραίτητη είναι και η τοποθέτηση συσκευών παρακολούθησης του πληθυσμού των εντόμων με παγίδες, ώστε να γνωρίζουμε ανά πάσα στιγμή, ποια προβλήματα δημιουργούνται.

«Το ενδιαφέρον όλων μας για το δάσος δεν πρέπει να είναι παροδικό, μόνο ύστερα από μία καταστροφή. Ένας δάσος χρειάζεται πάντοτε διαχείριση, ώστε να τα έχουμε όλα υπό έλεγχο. Δυστυχώς, στην Ελλάδα δεν έχουμε συστηματική καταγραφή των προβλημάτων. Η παρακολούθηση ενός δάσους και των πληθυσμών των εντόμων που δημιουργούν προβλήματα, θα έπρεπε να είχε από χρόνια απασχολήσει την Πολιτεία. Τα έντομα υπήρχαν από πάντα στην περιοχή μας. Όταν βλέπουμε ότι αυξάνεται ο πληθυσμός τους, θα πρέπει να επεμβαίνουμε. Θα πρέπει, ωστόσο, να υπάρχουν και τα απαραίτητα κονδύλια, διότι η διαχείριση ενός δάσους κοστίζει» τονίζει ο κ. Αβτζής.

Πώς φτάσαμε εδώ

Σειρά παραγόντων οδήγησε στην ανάπτυξη μεγάλων πληθυσμών του φλοιοκτόνου εντόμου και κατά συνέπεια στην καταστροφή μέρους του Σέιχ Σου.
«Ένας πολύ σημαντικός παράγοντας για την έξαρση του φαινομένου είναι οι κλιματολογικές συνθήκες. Οι υψηλές θερμοκρασίες και οι σχετικά λίγες βροχές εξασθένισαν τα δέντρα και συνετέλεσαν στην αύξηση του πληθυσμού των εντόμων. Επίσης, το δάσος του Σέιχ Σου είναι γερασμένο, αφού η ηλικία του είναι πάνω από 60 έτη. Γι’ αυτό βλέπουμε ότι σε περιοχές με νεότερα δέντρα, που αναπτύχθηκαν μετά την πυρκαγιά του 1997, η προσβολή από το έντομο είναι μικρότερη», υποστηρίζει ο κ. Αβτζής.

Κατά τον κ. Ζάγκα, σημαντικό ρόλο έπαιξε και το γεγονός ότι υποτιμήθηκε αρχικά, εδώ και ένα ή δύο χρόνια, η δράση του εντόμου. «Η πρώτη προσβολή έγινε πέρυσι ή πρόπερσι. Άρα θα πρέπει να αποκτήσουμε περισσότερο αυτοματοποιημένα αντανακλαστικά. Δυστυχώς, δεν υπάρχει συνεργασία και επικοινωνία μεταξύ του δασαρχείου και των αρμόδιων τμημάτων του πανεπιστημίου», σημειώνει ο πρόεδρος του Τμήματος Δασολογίας και Φυσικού Περιβάλλοντος του ΑΠΘ.