Πανεπιστημιακό άσυλο: Τι ισχύει στην Ευρώπη – Πέντε καθηγητές αναλύουν

Εκτός ευρωπαϊκής ατζέντας είναι εδώ και δεκαετίες το άσυλο στα μεγαλύτερα δημόσια πανεπιστήμια της Γηραιάς Ηπείρου, την ώρα που η Ελλάδα ακόμη προσπαθεί να το ρυθμίσει. Με ιδιωτικούς σεκιούριτι, πανεπιστξμιακούς φύλακες, κλείσιμο των κτιρίων τα βράδια, φοιτητικές ταυτότητες, κάρτες εισόδου και διαρκή διάλογο κυλά η ζωή στα μεγαλύτερα πανεπιστήμια του εξωτερικού. Πέντε Έλληνες καθηγητές που διδάσκουν σε ανώτατα ιδρύματα της Γαλλίας, της Γερμανίας, του Ηνωμένου Βασιλείου και της Ισπανίας μιλούν στο ethnos.gr, καταθέτουν τις εμπειρίες τους και σχολιάζουν την κατάσταση στα ελληνικά ΑΕΙ λίγες μόλις μέρες πριν την ψήφιση του νομοσχεδίου για το πανεπιστημιακό άσυλο.  

Γιώργος Πρεβελάκης: Παρανοϊκό αυτό που συμβαίνει στην Ελλάδα

Λίγα λεπτά μετά τις 8 το βράδυ οι επιβλητικές βαριές πόρτες του ιστορικού πανεπιστημιακού συγκροτήματος της Σορβόννης στο Παρίσι σφραγίζουν και η πρόσβαση δεν επιτρέπεται σε κανέναν, όπως τονίζει στο ethnos.gr ο κορυφαίος πανεπιστημιακός, τακτικός καθηγητής Πολιτικής και Πολιτισμικής Γεωγραφίας στη Σορβόννη (Paris I) Γιώργος Πρεβελάκης. «Ακόμη και όταν τα μαθήματά μου τελείωναν αργά, φρόντιζα πάντα 20:05 να αδειάσει το αμφιθέατρο. Αυτό, όμως, δεν είχε να κάνει με την ασφάλεια των κτιρίων όσο με την προστασία των δικαιωμάτων των εργαζομένων. Στη Γαλλία δίνουν μεγάλη βαρύτητα στη προστασία των δικαιωμάτων».

Όλη την υπόλοιπη μέρα η ζωή στο κάμπους της Σορβόννης ελέγχεται από άνδρες και γυναίκες ιδιωτικών σεκιούριτι ενώ η πρόσβαση στα τμήματα και τις σχολές επιτρέπεται μόνο με την επίδειξη πανεπιστημιακής ταυτότητας και κάρτας.

«Όλοι περνάμε από έλεγχο κυρίως γιατί υπάρχει ο κίνδυνος ενός τρομοκρατικού χτυπήματος. Σε κάθε περίπτωση, όμως, στη Γαλλία αισθάνομαι μία κανονικότητα, δεν νιώθω στέρηση ελευθερίας», αναφέρει χαρακτηριστικά ο καθηγητής της Σορβόννης, χαρακτηρίζοντας αυτό που συμβαίνει με το πανεπιστημιακό άσυλο στην Ελλάδα παρανοϊκό.

Οι εταιρείες security που ελέγχουν τους χώρους των φοιτητικών κάμπους στη Γαλλία συνεργάζονται με την αστυνομία και κάθε φορά που κρίνουν ότι η κατάσταση τίθεται εκτός ελέγχου καλούν τις Αρχές για να επιβάλλουν την τάξη. «Ο τρόπος που λειτουργεί πολλές φορές το άσυλο στη χώρα μας οδηγεί το πανεπιστήμιο να είναι ένα φυτώριο για όλες τις παράνομες πράξεις και πολλές φορές διαμορφώνεται μια κατάσταση, όπου δεν μπορείς να εκφράσεις την άποψή σου. Αυτό δεν είναι άσυλο. Ακούω κατά καιρούς Έλληνες συναδέλφους καθηγητές, οι οποίοι έχουν δεχτεί επιθέσεις ή βρέθηκαν κλειδωμένοι στα γραφεία τους. Αυτό πρέπει κάποια στιγμή να σταματήσει. Και εκτιμώ ότι το νομοσχέδιο της κυβέρνησης κινείται προς τη σωστή κατεύθυνση».

Αρκετά περιθωριοποιημένες, τα τελευταία χρόνια, είναι και οι φοιτητικές παρατάξεις στην Σορβόννη  αν και ο Μάης του ΄68 «γεννήθηκε» μέσα στο γαλλικό πανεπιστήμιο

Κώστας Δουζίνας: Δεν γίνεται για κάθε πρόβλημα στα πανεπιστήμια η λύση να είναι η αστυνομία

Η απότομη αύξηση πρόσφατα των διδάκτρων στα αγγλικά πανεπιστήμια βρήκε απέναντι την ακαδημαϊκή κοινότητα. Φοιτητές και καθηγητές διαμαρτυρήθηκαν ενώ σε πολλά ιδρύματα προχώρησαν και σε καταλήψεις. «Το συγκεκριμένο ζήτημα όπως και άλλα πιο τοπικά θέματα λύθηκαν μέσα από διεξοδικό διάλογο όλων των εμπλεκόμενων φορέων. Δεν γίνεται για κάθε πρόβλημα που προκύπτει στα πανεπιστήμια η λύση να είναι η αστυνομία. Ούτε γίνεται να την καλούμε για το παραμικρό», σημειώνει στο ethnos.gr το μέλος της Πρυτανείας του Πανεπιστημίου του Λονδίνου και ο άνθρωπος που έστησε τη Σχολή Νομικών Επιστημών του Birkbeck College (University of London), Κώστας Δουζίνας.

Οι βιβλιοθήκες στα βρετανικά πανεπιστήμια λειτουργούν όλο το 24ωρο και σύσσωμη η ακαδημαϊκή κοινότητα έχει πρόσβαση με την επίδειξη της φοιτητικής κάρτας. Το ίδιο ισχύει και για την παρακολούθηση των διαλέξεων. Φοιτητές σκανάρουν το barcode της κάρτας τους και οι πόρτες ανοίγουν ενώ οι επισκέπτες δηλώνουν ονοματεπώνυμο, email, τηλέφωνο και κολέγιο που σπουδάζουν στο βιβλίο επισκεπτών και παίρνουν μία προσωρινή ταυτότητα με την οποία μπορούν να κυκλοφορούν ελεύθερα στους ακαδημαϊκούς χώρους. 

Πολιτικές παρατάξεις δεν συναντάς στο αγγλοσαξωνικό σύστημα Παιδείας και οι φοιτητές εκφράζονται μέσα από τις φοιτητικές ενώσεις, όπου καταθέτουν τα παράπονα και τις προτάσεις τους. 

«Στη Μεγάλη Βρετανία ενδιαφέρονται να εξασφαλίσουν την ηρεμία, προκειμένου να υπηρετηθούν οι βασικές αρχές του πανεπιστημίου, που είναι η μετάδοση της έρευνας και της γνώσης. Τόσο ο Καντ όσο και ο Ντεριντά έθεταν ως απροϋπόθετο για τα πανεπιστήμια την αποκάλυψη της αλήθειας. Αυτό δεν είναι πάντα επιτεύξιμο όταν υπάρχουν εξωγενείς παρεμβάσεις. Η αστυνομία ενδέχεται να υποσκάψει την αμοιβαία εμπιστοσύνη καθηγητών και φοιτητών η οποία θα πρέπει να εξασφαλίζεται με κάθε τρόπο», σημειώνει ο καθηγητής Νομικής του Πανεπιστημίου του Λονδίνου Κώστας Δουζίνας. 

Σχολιάζοντας τις προτάσεις για το άσυλο που κατέθεσε προς διαβούλευση η νέα υπουργός Παιδείας, Νίκη Κεραμέως, τόνισε ότι «είναι περισσότερο επικοινωνιακό κόλπο. Γίνεται πολύ φασαρία και στο τέλος δεν θα γίνει τίποτα. Δεν μπορεί να λυθεί έτσι το θέμα. Η διακίνηση δεν είναι ένα πρόβλημα πανεπιστημιακό αλλά ένα ζήτημα ολόκληρης της κοινωνίας. Όλα αυτά τα προβλήματα δεν λύνονται με την καταστολή και με το να καταλάβει η αστυνομία τους πανεπιστημιακούς χώρους. Χρειάζεται να σχεδιαστεί μία γενικότερη κοινωνική πολιτική για να αντιμετωπιστεί το θέμα. Και η επιτροπή Παρασκευόπουλου ήταν ένα πολύ θετικό βήμα».

Μόσχος Μορφακίδης: Οι Ισπανοί θεωρούν αδιανόητο αυτό που συμβαίνει στην Ελλάδα

Εικόνες με φοιτητικά τραπεζάκια να εξαφανίζονται από τους διαδρόμους των ελληνικών ιδρυμάτων και υπαλλήλους με βούρτσες να βάφουν τους τοίχους των ΑΕΙ που ήταν σκεπασμένοι από συνθήματα, μπογιές και αφίσες συναντούσε κάθε φορά που επισκέπτονταν τα ανώτατα ιδρύματα της χώρας μας για να τα αξιολογήσει ως μέλος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής  ο υπεύθυνος Bυζαντινών και Νεοελληνικών Σπουδών καθηγητής του πανεπιστημίου της Γρανάδας, Μόσχος Μορφακίδης. 

«Φοβούνταν μην βγει η αξιολόγηση στο τέλος αρνητική. Αυτά είναι τραγελαφικά πράγματα και πρέπει να σταματήσουν. Και είναι σημαντικό να μπει μία τάξη», ανέφερε στο ethnos.gr o κ. Μορφακίδης, ο οποίος διδάσκει από το 1981 στο πανεπιστήμιο της Γρανάδας. 

«Υπάρχει πιο λογικό πράγμα από το να μπει στο campus η αστυνομία όταν υπάρχει μία πρόσκληση από το πανεπιστήμιο; Όσες φορές και αν το έχω συζητήσει με συναδέλφους του εξωτερικού δεν μπορούσαν να το συλλάβουν γιατί δεν μπορεί να γίνει αυτό στην Ελλάδα. Τους φαίνεται κάτι αδιανόητο. Η Ισπανία δεν αντιμετώπισε ποτέ τέτοια προβλήματα. Ούτε υπάρχει αφισσορύπανση στα ιδρύματα» πρόσθεσε ο κ. Μορφακίδης  

Τόσο στο πανεπιστήμιο της Γρανάδας όσο και στα περισσότερα πανεπιστήμια της Ισπανίας οι πόρτες όλων των Σχολών αλλά και του κάμπους κλείνουν 21:00 με 21:30. «Και αυτό γιατί παλαιότερα έμπαιναν μέσα με μπουκάλια νεαροί, έπιναν και αναστάτωσαν την περιοχή. Ενδεικτικό είναι ότι όταν κάνουμε μία εκδήλωση και χρειάζεται να μείνει ανοιχτό το κάμπους μία ώρα αργότερα, αυτό δεν γίνεται γιατί πρέπει να ακολουθηθεί ειδική διαδικασία και θα πρέπει να προσληφθεί έξτρα προσωπικό για την παραπάνω ώρα».  

Οι Ισπανοί φοιτητές μπαίνουν στα κτίρια των ΑΕΙ χωρίς κάρτες εκτός από λίγες εξαιρέσεις. Σεκιούριτι επιτηρούν όλους τους χώρους και κάθε φορά που πέφτει στην αντίληψή τους κάτι ύποπτο ενημερώνουν την αστυνομία για να επέμβει.

Παναγιώτης Σπυρίδης: Το άσυλο ιδεών έχει καταλήξει σε άσυλο άνομων πράξεων 

Όπως θα αντιμετώπιζε ένα νοσοκομείο, μια υπηρεσία ή μια εταιρεία ένα περιστατικό βίας και ανομίας με τον ίδιο τρόπο και ακολουθώντας τους ίδιους κανόνες αντιμετωπίζονται οι παραβατικές συμπεριφορές και στα ανώτατα ακαδημαϊκά ιδρύματα της Γερμανίας εξήγησε στο ethnos.gr o καθηγητής του Πολυτεχνείου του Ντόρτμουντ Παναγιώτης Σπυρίδης, προσθέτοντας, ωστόσο, ότι σπανίζουν φαινόμενα βίας στα γερμανικά ιδρύματα. 

«Δεν γίνεται συζήτηση περί ασύλου στα γερμανικά ΑΕΙ. Η δημοκρατία στηρίζει τις πολλές φωνές. Πολλές φορές, όμως, στην Ελλάδα αντί για τις πολλές φωνές στηρίζονται οι πιο δυνατές. Και αυτό έχει περάσει και εντός του ακαδημαϊκού χώρου. Το άσυλο ιδεών έχει καταλήξει συχνά να μετατρέπεται σε άσυλο άνομων πράξεων», ανέφερε χαρακτηριστικά ο κ. Σπυρίδης. 

Στα γερμανικά πανεπιστήμια συνήθως τα κτίρια κλειδώνουν στις 20:00. Κλειδιά των κτιρίων έχουν μόνο καθηγητές και ερευνητές ενώ όποιος θέλει να αποκτήσει πρόσβαση αργά το βράδυ θα πρέπει να ζητήσει ειδική άδεια από τους φύλακες. Οι έλεγχοι σε περιφερειακά ιδρύματα της Γερμανίας είναι χαλαροί με εξαίρεση όσες Σχολές βρίσκονται σε κέντρο του αστικού ιστού. Υπάρχει 24ωρη ιδιωτική φύλαξη ενώ σε κάθε περιστατικό ειδοποιείται ο επιστάτης και εκείνος αποφασίζει πως θα χειριστεί το θέμα και αν απαιτείται η παρέμβαση της αστυνομίας.

«Οι Γερμανοί φοιτητές σέβονται το δημόσιο χώρο. Και αυτό γίνεται αντιληπτό σε όλους τους χώρους του πανεπιστημίου», ανέφερε ο κ. Σπυρίδης προσθέτοντας ότι η ουσία του ασύλου στηρίζεται στη δυνατότητα να ασχολείσαι ελεύθερα με την επιστήμη σου για να προάγεις την ίδια την κοινωνία. Όσο αυτό δεν υπηρετείται ή υπηρετείται μερικώς, πρέπει να γίνουν αλλαγές».  

Δημήτρης Γουνόπουλος: Παγκόσμια πρωτοτυπία το ελληνικό άσυλο 

Πριν χρόνια στο πανεπιστήμιο του Surrey στην Αγγλία ένα Κινέζος φοιτητής βούτηξε μέσα σε μία μικρή λίμνη του φοιτητικού κάμπους, άρπαξε μία πάπια και την θανάτωσε. Η επέμβαση της ασφάλειας ήταν άμεση και τα επόμενα λεπτά ο φοιτητής αποβλήθηκε δια παντός από το πανεπιστημιακό ίδρυμα», περιέγραψε στο ethnos.gr o καθηγητής Οικονομικών του πανεπιστημίου του Bath της Μεγάλης Βρετανίας, Δημήτρης Γουνόπουλος, όπου εκείνη την περίοδο δίδασκε στο Surrey. 

Λίγα χρόνια αργότερα ξεναγώντας Βρετανούς φοιτητές και καθηγητές σε ελληνικό ίδρυμα αυτοί αναρωτιούνταν γιατί οι τοίχοι είναι «κρυμμένοι» από συνθήματα και αφίσες. «Δεν μπορούσαν να το καταλάβουν. Στην Ελλάδα αυτό που συμβαίνει είναι μια παγκόσμια πρωτοτυπία και θα πρέπει να μπει ένα τέλος. Και η πρόταση της Κεραμέως κινείται προς την σωστή κατεύθυνση»