Ο διασώστης του ΕΚΑΒ που έμαθε σε 42.000 πολίτες πώς θα σώζουν ζωές

Το Σάββατο, 10 Αυγούστου, ένας 30χρονος αθλητής υπέστη καρδιακή ανακοπή και κατέρρευσε στο γήπεδο του χωριού Κέφαλος της Κω, ενώ έπαιζε σε τοπικό τουρνουά μπάσκετ 3x3. Έξι μέρες μετά, την Παρασκευή 16 Αυγούστου, ένας 19χρονος σωριάστηκε από την ίδια αιτία σε παρόμοιο περιστατικό σε γήπεδο μπάσκετ στο Καρλόβασι της Σάμου. Ο πρώτος σώθηκε γιατί βρισκόταν εκεί ένας πολίτης, εκπαιδευμένος στην καρδιοπνευμονική αναζωογόνηση και εξοπλισμένος με απινιδωτή, ο οποίος επενέβη άμεσα και τον επανέφερε στη ζωή. Ο δεύτερος, δυστυχώς, δεν είχε την ίδια τύχη και απεβίωσε, καθώς η βοήθεια έφτασε όταν είχαν παρέλθει τα πρώτα κρίσιμα λεπτά για τη ζωή του.

«Τα δύο περιστατικά αντιπροσωπεύουν τις δύο Ελλάδες. Δυστυχώς, η τραγική περίπτωση της Σάμου είναι πιο κοντά στη συνήθη ελληνική πραγματικότητα», λέει στο «Έθνος της Κυριακής» ο Αναστάσης Στεφανάκης, διασώστης του ΕΚΑΒ και ταυτόχρονα ιδρυτής και πρόεδρος της ανθρωπιστικής οργάνωσης Kids Save Lives. Μέσω αυτής, ο διασώστης έχει βάλει στόχο ζωής να ανατρέψει την εικόνα, δημιουργώντας σε κάθε γωνιά της χώρας ένα άτυπο σώμα εκπαιδευμένων εθελοντών, που θα επεμβαίνουν σωτήρια στα κρίσιμα πρώτα λεπτά μετά το σταμάτημα της καρδιάς, μέχρι την άφιξη του ασθενοφόρου. Μόνο αν εφαρμοστεί ΚΑΡΠΑ και απινίδωση σε διάστημα 3 ως 5 λεπτών το θύμα έχει πιθανότητες επιβίωσης και τον ρόλο αυτό πρέπει να τον αναλάβουν πολίτες.

Λιγότερο από τρία χρόνια μετά την ίδρυση της οργάνωσης, έχουν εκπαιδευτεί ως τώρα 42.000 παιδιά και ενήλικες πολίτες σε κάθε γωνιά της χώρας σε τεχνικές ανάνηψης θυμάτων καρδιακής ανακοπής, ενώ έχουν εξοπλιστεί με εκατοντάδες απινιδωτές σχολεία και κοινότητες χωριών. Ιδιώτες που έχουν εκπαιδευτεί σε ΚΑΡΠΑ και απινίδωση έχουν σώσει μέχρι σήμερα 18 ανθρώπινες ζωές. Μεταξύ του και δύο ανήλικες μαθήτριες: Μια 14χρονη από τις Αφίδνες που επανέφερε στη ζωή την 10χρονη αδελφή της μετά από πνιγμό στην πισίνα, και μια 15χρονη στην Πελοπόννησο που διέσωσε μια ηλικιωμένη γυναίκα, η οποία είχε καταρρεύσει από ανακοπή σε πάρκο της γειτονιάς της.

Τελευταίοι στην Ευρώπη

Αν πάθει κανείς καρδιακή ανακοπή στην Ελλάδα, έχει πιθανότητες επιβίωσης μόνο αν το ασθενοφόρο βρίσκεται στο ίδιο οικοδομικό τετράγωνο και φτάσει στο περιστατικό μέσα στο πρώτο πεντάλεπτο.

«Η Ελλάδα είναι τελευταία στην Ευρώπη στην έναρξη ΚΑΡΠΑ και προτελευταία στην επιβίωση θυμάτων εξωνοσοκομειακής καρδιακής ανακοπής», επεσήμανε ο κ.Στεφανάκης και πρόσθεσε: «δεν αρκεί να καταγγέλλουμε τις ελλείψεις με αφορμή τον τραγικό χαμό ενός 19χρονου παιδιού ενώ έπαιζε μπάσκετ. Είναι πιο χρήσιμο να δράσουμε για να σωθεί το επόμενο παιδί που θα πάθει το ίδιο».

Ο ίδιος αποφάσισε να αναλάβει δράση το 2007, όταν διορίστηκε διασώστης στο ΕΚΑΒ της Κασσάνδρειας Χαλκιδικής, το οποίο έχει ως περιοχή ευθύνης ολόκληρο το πρώτο «πόδι», με δεκάδες χωριά, μεγάλο οδικό δίκτυο, αλλά και εκατοντάδες χιλιάδες επισκέπτες κατά τους θερινούς μήνες. «Κάναμε συζητήσεις τότε με την συνάδελφο Κατερίνα Κακάνη, και διαπιστώσαμε πως είχαμε τη δυνατότητα να δράσουμε αποτελεσματικά σε περιστατικά ανακοπής μόλις στα 3 κοντινότερα χωριά προς τη βάση μας», είπε στο «ΕτΚ». Το 2009 οι δυο τους κατέβηκαν στην Αθήνα, έγιναν εκπαιδευτές στο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο Αναζωογόνησης και το 2010 ξεκίνησαν μαζί έναν αγώνα δρόμου, ταξιδεύοντας από χωριό σε χωριό, με στόχο την εκπαίδευση των κατοίκων τους σε τεχνικές πρώτων βοηθειών.  Η ανταπόκριση ήταν αρχικά περιορισμένη και κυρίως εκδηλώθηκε από νέα παιδιά, που είναι πιο δεκτικά στην εκπαίδευση. Με την προσθήκη κι άλλων εθελοντών στην πορεία, η πρωτοβουλία ωρίμασε και οδήγησε το 2015 στην ίδρυση του Kids Save Lives, με στόχο να προσανατολιστεί το πρόγραμμα στα σχολεία.

Ένα χρόνο μετά, σε συνεργασία με την Ελληνική Εταιρεία Επείγουσας Προνοσοκομειακής Φροντίδας, κατατέθηκε αίτηση στο Υπουργείο Παιδείας και μετά την έγκρισή της ξεκίνησε το πιλοτικό πρόγραμμα. Την πρώτη χρονιά έγιναν σεμινάρια σε μαθητές, γονείς και εκπαιδευτικούς 35 σχολείων, τη δεύτερη χρονιά σε 157 και την τρίτη σε 278 σχολεία, από τον Έβρο ως την Κάσο. Το εκπαιδευτικό εργαλείο που ένωσε την εκπαίδευση με την πράξη είναι το «No, No, Go!» (Το θύμα αντιδρά; όχι. Αναπνέει; όχι. Ξεκίνα!).

Συνολικά τα μαθήματα παρακολούθησαν μέχρι σήμερα 42.000 άτομα σε όλη τη χώρα, στην πλειονότητά τους παιδιά, ενώ οι 7-8 εθελοντές διασώστες και εκπαιδευτές που ξεκίνησαν την προσπάθεια έχουν ξεπεράσει πια τους 600. Σε σχολεία και κοινοτικά γραφεία 130 περιοχών έχουν εγκατασταθεί απινιδωτές χειρός, καθώς και λίστες με τα ονόματα και τα τηλέφωνα των εθελοντών που έχουν εκπαιδευτεί στην χρήση τους, ενώ στην ιστοσελίδα της οργάνωσης μπορεί κανείς να βρεί τον χάρτη απινιδωτών. Μεγάλος στόχος της πρωτοβουλίας είναι οι λίστες με τα ονόματα των εθελοντών να τεθούν στη διάσωση και του ΕΚΑΒ, με το σχετικό αίτημα να έχει ήδη υποβληθεί από την οργάνωση στο Επιστημονικό του Συμβούλιο και την απάντηση να αναμένεται. Έτσι, θα μπορεί ο τηλεφωνητής να καλεί τον κοντινότερο εκπαιδευμένο εθελοντή για να επέμβει στο περιστατικό μέχρι να φτάσει το ασθενοφόρο. «Αν το καταφέρουμε, αυτό θα αλλάξει την Ελλάδα», υποστηρίζει ο Αναστάσης Στεφανάκης, ο οποίος μιλά για το πρόγραμμα με τον ίδιο ενθουσιασμό που είχε στο ξεκίνημα της προσπάθειας. «Οι εκπαιδευτές μας ξυπνούν στις 4 το πρωί για να πάνε σε κάποιο απομακρυσμένο χωριό και επιστρέφουν το βράδυ κατάκοποι αλλά με χαμόγελο. Η καρδιά μας γεμίζει με αυτό που κάνουμε», λέει και απαριθμεί συγκινητικές ιστορίες διάσωσης.

• Η 14χρονη Νεφέλη, μαθήτρια ης Γ Γυμνασίου εκπαιδεύτηκε στην ΚΑΡΠΑ και στη χρήση απινιδωτή από τους ανθρώπους της οργάνωσης στο πλαίσιο σεμιναρίου στο σχολείο της. Δεν φανταζόταν πως θα χρειαζόταν να εφαρμόσει όσα έμαθε, μέχρι που ένα απόγευμα ενώ διάβαζε στο δωμάτιό της άκουσε φωνές στην πισίνα. Εκεί βρήκε τη μητέρα της να βρίσκεται πάνω από την 10χρονη αδελφή της, Δανάη, που δεν είχε τις αισθήσεις της. «Παραμέρισα τη μητέρα μου και όταν είδα ότι η αδελφή μου δεν ανέπνεε, εφάρμοσα εμφύσηση και συνέχισα με ΚΑΡΠΑ για 2 λεπτά. Ξαφνικά η αδελφή μου άρχισε να κινείται. Ελεγξα την αναπνοή και την έθεσα σε θέση ασφαλείας. Το ασθενοφόρο έφτασε σε 30 λεπτά», διηγήθηκε η ίδια, προσθέτοντας πως όταν ενηλικιωθεί να γίνει εθελόντρια στο πρόγραμμα.
• Ένα άλλο κορίτσι, η 15χρονη Φανουρία από το Βέλο Κορινθίας, δραστηριοποιήθηκε όταν άκουσε τη λέξει βοήθεια σε έναν κήπο και έσπευσε να βοηθήσει. Βρήκε έναν νοσηλευτή να κάνει ΚΑΡΠΑ σε μια κυρία που είχε υποστεί ανακοπή και προσφέρθηκε να τον ξεκουράσει. Η παρέμβασή της ήταν καταλυτική και σωτήρια. «Δεν είχαν απινιδωτή, αλλά με αυτό που έκαναν την κράτησαν σε απινιδώσιμο ρυθμό καρδιάς και όταν έφτασε το ΕΚΑΒ ο απινιδωτής έδωσε ρεύμα και την επανέφερε», εξήγησε ο διασώστης.
• Τον Αύγουστο του 2018 στην Ασπροβάλτα Θεσσαλονίκης, ο μεσήλικας κύριος Νίκος κατέρρευσε από ανακοπή ενώ βρισκόταν σε καφενείο και παρακολουθούσε αγώνα της αγαπημένης του ομάδας, του ΠΑΟΚ. Ο δημοτικός υπάλληλος του Δήμου Βόλβης Χρήστος Τατλιάκας, που έχει εκπαιδευτεί από το πρόγραμμα τον επανέφερε στη ζωή με 9 απινιδώσεις και 45 λεπτά ΚΑΡΠΑ. Ο ίδιος εθελοντής, λίγες μέρες αργότερα, επανέφερε στη ζωή και έναν Σέρβο τουρίστα.
• Δύο φορές έχει διασώσει ανθρώπινες ζωές ο Θέμης Ιερισσιώτης, ιδιοκτήτης ταβέρνας στη Φούρκα Χαλκιδικής, ο οποίος επανέφερε στη ζωή έναν ηλικιωμένο και ένα παιδί 2 ετών, ενώ έχει βοηθήσει σε δεκάδες περιστατικά στην Κασσάνδρα.
• Τον περασμένο Ιούνιο οι εθελοντές Αλεξάνδρα Ντότσιου, Γιώργος Δασκαλόπουλος και Θανάσης Αδάμ, επανέφεραν στη ζωή έναν 64χρονονο Γερμανό τουρίστα που υπέστη ανακοπή στην αίθουσα πρωινού του ξενοδοχείου όπου διέμενε στο Πολύχρονο Χαλκιδικής.