Τοσίτσειο Σχολείο: Από τις αρσακειάδες στους πρόσφυγες

Ένα από τα πιο χαρακτηριστικά τοπόσημα των Πατησίων είναι το κτίριο της κατάληψης στη διασταύρωση των οδών Αχαρνών και Σουρμελή που εκκενώθηκε την Πέμπτη από την Αστυνομία. Πρόκειται για το κτίριο όπου στεγαζόταν επί δεκαετίες το Τοσίτσειο Σχολείο.

Το κτίριο σχεδιάστηκε από τον Ερνέστο Τσίλλερ και αποτελούσε για πολλά χρόνια κατοικία της οικογένειας του επιχειρηματία Γ. Αργυρόπουλου. Όλα ξεκίνησαν το 1933, όταν η Φιλεκπαιδευτική Εταιρεία μετέφερε τις εγκαταστάσεις του Αρσακείου από το κέντρο της Αθήνας στο Ψυχικό. Πολλές μαθήτριες δεν ακολούθησαν και συνέχισαν τα μαθήματά τους στο ιστορικό κτίριο της οδού Πανεπιστημίου.

Η Φιλεκπαιδευτική Εταιρεία επιθυμούσε να αφήσει το κτίριο για να το νοικιάσει στο υπουργείο Δικαιοσύνης και αμέσως ξεκίνησε την αναζήτηση του χώρου που θα στέγαζε τις μαθήτριες. Το κτίριο στην Αχαρνών ήταν αυτό που τελικά επιλέχτηκε, αν και δεν κρίθηκε απολύτως κατάλληλο. Ήταν, πάντως, καταλληλότερο από τα υπόλοιπα κτίρια που είδαν τα μέλη της Φιλεκπαιδευτικής Εταιρείας.

Τον Ιούνιο του 1935 το κτίριο αγοράστηκε από τους κληρονόμους του Γ. Αργυρόπουλου αντί 7,5 εκατ. δραχμών. Το σχολείο που θα στεγαζόταν εκεί ονομάστηκε Τοσίτσειο προς τιμήν της ευεργέτιδος Ελένης Τοσίτσα.

Τα επίσημα εγκαίνια έγιναν τον Οκτώβριο του 1937 και πρώτος γυμνασιάρχης ήταν ο Π. Λαλεχός. Ωστόσο, με την έναρξη του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου το σχολείο επιτάχτηκε για να στεγαστεί σε αυτό η Πυροσβεστική Υπηρεσία. Οι μαθήτριες μεταφέρθηκαν σε άλλα κτίρια στην οδό Ρεθύμνης και στη διασταύρωση των οδών Μαυρομιχάλη και Ακαδημίας. Το Τοσίτσειο επιστράφηκε στη Φιλεκπαιδευτική Εταιρεία μαζί με το Αρσάκειο Ψυχικού αμέσως μετά τη λήξη του Πολέμου.

Το Τοσίτσειο λειτούργησε κανονικά μέχρι το 1972. Τη δεκαετία του 1960 δημιουργήθηκε νέο κτίριο κατά μήκος της οδού Σουρμελή για να στεγάσει το Γυμνάσιο και το 1968 προστέθηκε άλλος ένας όροφος με τέσσερις αίθουσες, ο οποίος σχεδιάστηκε από τον Χ. Πολυχρονόπουλο.

Από ένα χρονικό σημείο και έπειτα οι επεκτάσεις δεν ήταν αρκετές για να καλύψουν τις ανάγκες των μαθητριών και η πυκνότητα των κτιρίων στην περιοχή δεν επέτρεπε να γίνουν περισσότερες. Σε συνδυασμό με τις κακές συνθήκες που άρχισαν να επικρατούν στο κέντρο της Αθήνας, το κτίριο έγινε ακατάλληλο για να στεγάσει το σχολείο. Για τον λόγο αυτό η Φιλεκπαιδευτική Εταιρεία αποφάσισε τη μετεγκατάστασή του στην περιοχή της Άνοιξης, όπου συστεγάζεται μέχρι σήμερα με το Αρσάκειο.

Το κτίριο της Αχαρνών νοικιάστηκε στο Δημόσιο και λειτούργησε ως σχολείο μέχρι το 2014. Το άδειο κτίριο καταλήφθηκε το 2016 και σε αυτό είχαν βρει καταφύγιο εκατοντάδες πρόσφυγες μέχρι τη στιγμή της εκκένωσής του.