Το μεγαλεπήβολο σχέδιο της Περιφέρειας για τα σκουπίδια της Αττικής

Σε πλήρη εξέλιξη βρίσκεται η επικοινωνιακή καταιγίδα με αντικείμενο τη διαχείριση των σκουπιδιών. Μετά τις ανακοινώσεις του  Υπουργείου Περιβάλλοντος, ο Περιφερειάρχης Αττικής Γιώργος Πατούλης κάλεσε σε συζήτηση όλους τους δημάρχους της περιοχής, έθεσε στόχους και άξονες δράσης για να σταματήσει το θάψιμο των σκουπιδιών, εξήγγειλε καμπάνιες παντού για την ενίσχυση της ανακύκλωσης και άφησε ορθάνοιχτα παράθυρα για άλλους τρόπους μείωσης του όγκου, όπως η καύση-«ενεργειακή αξιοποίηση».

Πατώντας πάνω στη δεδομένη καθυστέρηση της χώρας, αλλά και της Αττικής ειδικότερα όπου παράγονται σχεδόν 2 εκατομμύρια τόνοι σκουπιδιών εκ των οποίων θάβεται στο ΧΥΤΑ Φυλής απευθείας ή κατόπιν επεξεργασίας το 90%, ο κ. Πατούλης κάλεσε τους 66 δημάρχους της Αττικής για να τους περιγράψει το σχέδιό του. Σημειωτέον ότι, σε πρόσφατο Περιφερειακό Συμβούλιο πολλές παρατάξεις της Αντιπολίτευσης ζήτησαν από τον κ. Πατούλη να γίνει συζήτηση για το σχέδιο διαχείρισης των απορριμμάτων αλλά εκείνος, αντί απάντησης, τους ζήτησε να υποβάλουν εντός 10 ημερών τις δικές τους προτάσεις.

Οι δεσμεύσεις Πατούλη

Στο κάλεσμα της Πέμπτης (26/9), πάντως, ανταποκρίθηκαν 52 δήμοι εκ των οποίων 29 δια των δημάρχων τους και 23 μέσω άλλων στελεχών, αρκετοί εκ των οποίων έθεσαν πρακτικά προβλήματα και ζήτησαν απαντήσεις. Προηγουμένως, ο κ. Πατούλης έθεσε βραχυπρόθεσμους και μακροπρόθεσμους στόχους λέγοντας:

• «Έως το τέλος Οκτωβρίου θα έχουμε δημιουργήσει ένα help desk που θα απαντά στις απορίες και θα δίνει κατευθύνσεις σχετικά με την προσαρμογή των Τοπικών Σχεδίων στις νέες Οδηγίες». Οι περισσότεροι δήμοι έχουν εκπονήσει εδώ και χρόνια Τοπικά Σχέδια περιγράφοντας τι θα κάνουν για να ενισχύσουν την ανακύκλωση αλλά σχεδόν τίποτε δεν έχει υλοποιηθεί.
• «Έως τον Φεβρουάριο θα έχουμε δημιουργήσει μια δομή εκπόνησης υποστηρικτικών μελετών για δράσεις (πράσινα σημεία, γωνιές ανακύκλωσης, οργάνωση συλλογής βιοαποβλήτων, ΜΕΒΑ, εκθέσεις Υπηρεσιών Γενικού Οικονομικού Συμφέροντος (ΥΓΟΣ), Τεχνικά Δελτία ΕΣΠΑ, κ.α.) για τους δήμους που δεν διαθέτουν μελέτες, ή και στελεχωμένες υπηρεσίες και επιθυμούν για λόγους ταχύτητας να προσφύγουν σε αυτή».
• «Θα εξασφαλίσουμε σε συνεργασία με το ΥΜΕΠΠΕΡΑΑ και το ΠΕΠ Αττικής την χρηματοδότηση των δράσεων που απαιτούνται για την επίτευξη των στόχων μας. Αυτές οι δράσεις θα χρηματοδοτηθούν κατά απόλυτη προτεραιότητα».
• «Θα επιταχύνουμε την ένταξη των δράσεων που θα αποτελούν μέρος του κοινά συμφωνηθέντος προγράμματος».
• «Θα επιλύσουμε σε συνεργασία με την κεντρική κυβέρνηση τυχόν θεσμικά προβλήματα στη χωροθέτηση των Πράσινων Σημείων, κλπ». Πολλοί δήμοι έχουν χωροθετήσει Πράσινα Σημεία για συλλογή ανακυκλώσιμων υλικών, σε περιοχές που έχουν άλλη χρήση γης (π.χ. δασική).
• «Θα εξετάσουμε τη δυνατότητα συμφωνίας με μεγάλους παραγωγούς αποβλήτων (ξενοδοχεία, εστιατόρια, κλπ) για την χωριστή συλλογή των εμπορικών αποβλήτων, προκειμένου να μην επιβαρύνονται οι Δήμοι». Η συγκεκριμένη πρόβλεψη οδηγεί στην ενεργοποίηση ιδιωτικών επιχειρήσεων.
• «Θα επιδιώξουμε την δημιουργία κυκλικής οικονομίας στα προϊόντα που θα προκύπτουν από τη διαλογή στην πηγή και ειδικά για το κομπόστ από τον καφέ κάδο (σε συνεργασία με τους αγροτικούς συνεταιρισμού)». Στους καφέ κάδους θα τοποθετούνται τα βιοαπόβλητα όπως εκείνα από κουζίνες και κήπους.
• «Θα βοηθήσουμε εφόσον απαιτηθεί τους δήμους στην οργάνωση κεντρικών Χώρων Διαχείρισης και Διάθεσης των Ανακυκλώσιμων».
• «Θα προχωρήσουμε στην δημιουργία των απαραίτητων υποδομών για τη διαχείριση των διαφορετικών ρευμάτων από τη αποκομιδή με διαλογή στην πηγή». Αυτό περιλαμβάνει τη μηχανική διαλογή για ανάκτηση περισσότερων και καθαρότερων υλικών από τον μπλε κάδο, τη δημιουργία ΜΕΒΑ, μία μονάδα για επεξεργασία των βιοαποβλήτων και παραγωγή λιπάσματος, καθώς επίσης και μονάδες επεξεργασίας υπολειμματικών σύμμεικτων και υπολειμμάτων μπλε και καφέ κάδου για προετοιμασία για ενεργειακή αξιοποίηση.

Με την αναφορά στην «ενεργειακή αξιοποίηση», ο κ. Πατούλης άνοιξε ένα θέμα που αποτελούσε ταμπού όχι μόνον για λόγους περιβαλλοντικούς, αλλά και με βάση τραγικά αποτυχημένα πειράματα του παρελθόντος (π.χ. Ζάκυνθος). Διευκρίνισε πάντως ότι αυτό θα γίνει αφού προηγουμένως οργανωθεί η ανακύκλωση.

Άλλο θέμα ταμπού είναι η λειτουργία του ΧΥΤΑ Φυλής όπου θάβονται σκουπίδια εδώ και 50 χρόνια και πολύ εντατικότερα την τελευταία 30ετία. Όπως ανέφερε ο Περιφερειάρχης, με τις δράσεις που προαναφέρθηκαν, «όπως θα συμφωνηθούν, θα δώσουμε τέλος στην ταφή ανεπεξέργαστων απορριμμάτων στο ΧΥΤΑ Φυλής». Πρόεσθεσε όμως ότι «μέχρι την εφαρμογή τους θα κρατήσουμε ανοιχτό το ΧΥΤΑ Φυλής για να μην πνιγούμε στα σκουπίδια».

Μπλόκο στο ΧΥΤΑ Φυλής

Το ερώτημα είναι για πόσο χρόνο θα χρειαστεί να μείνει ανοικτός ο ΧΥΤΑ Φυλής. Επί του θέματος δεν έθεσε ερώτημα ο δήμαρχος Φυλής Χρήστος Παππούς που ήταν παρών στην εκδήλωση. Πάντως, οι ειδικοί συμφωνούν ότι για να εξελιχθεί όλο το σχέδιο Πατούλη και ειδικά να λειτουργήσουν μονάδες επεξεργασίας αποβλήτων και καύσης, θα απαιτηθούν τουλάχιστον τέσσερα χρόνια, αφού πρέπει να ορισθεί ο χώρος κατασκευής, να καμφθούν οι όποιες αντιδράσεις, να επιλεγεί ανάδοχος, να γίνει η κατασκευή, να δοθεί άδεια λειτουργίας και να οργανωθούν όλα τα συστήματα.

Σημειωτέον ότι αυτή τη στιγμή βρίσκεται στον αέρα διαγωνισμός προϋπολογισμού 40 εκατομμυρίων ευρώ προκειμένου να εξασφαλισθούν χώροι για 5.000.000 κυβικά μέτρα απορριμμάτων στον ΧΥΤΑ Φυλής. Τον προκήρυξε η απελθούσα διοίκηση Δούρου, τον συνεχίζει ο Γ. Πατούλης, ενώ το πού και πώς θα εξασφαλισθούν τέτοιοι χώροι σε έναν υποτίθεται κορεσμένο ΧΥΤΑ, θα το υποδείξει ο εργολάβος που θα αναλάβει το έργο. Όμως, ο διαγωνισμός μπλόκαρε για έναν μήνα μετά από ένσταση που κατέθεσε η εταιρεία Ιντρακατ στην Αρχή Εξέτασης Προδικαστικών Προσφυγών (ΑΕΠΠ).

Πέντε στόχοι

Ως στόχους, ο κ.Πατουλης περιέγραψε τα εξής:

• Εντός του 2020 θα έχει ξεκινήσει η υλοποίηση του 50% των δράσεων οι οποίες θα ολοκληρωθούν έως το τέλος του 2021
• Έως το τέλος της θητείας (2023) θα μειωθεί το άχρηστο υπόλειμμα του μπλε κάδου από 40-50% σήμερα στο 20%.
• Θα επιτευχθεί η οργάνωση δικτύων συλλογής βιοαποβλήτων (κουζίνα-κήπος) σε όλους τους Δήμους
• Θα  δρομολογηθούν  έως το τέλος της θητείας όλες οι δράσεις ώστε να σταματήσει η ταφή ανεπεξέργαστων απορριμμάτων σε ΧΥΤΑ
• Τα οικονομικά οφέλη από την αύξηση του ποσοστού ανακύκλωσης να αξιοποιηθούν για τη δημιουργία πολλών  μικρών δράσεων και «πράσινων» θέσεων εργασίας.