«Φώς» στο Ολοκαύτωμα του Χορτιάτη 75 χρόνια μετά

Σε επίγεια κόλαση μετατράπηκε ο Χορτιάτης Θεσσαλονίκης το πρωί της 2ας Σεπτεμβρίου 1944, όταν οι Γερμανοί κατακτητές κατέσφαξαν 149 κατοίκους, ανάμεσά τους πολλά μικρά παιδιά. Τα τάγματα ασφαλείας των κατακτητών προχώρησαν σε αντίποινα για το χτύπημα μιας διμοιρίας του ΕΛΑΣ, νωρίτερα το πρωί, σε δύο αυτοκίνητα που κατευθύνονταν στο χωριό.

Λίγες ώρες αργότερα 20 φορτηγά με Γερμανούς στρατιώτες έφτασαν στο Χορτιάτη και περικύκλωσαν το χωριό, ενώ συγκέντρωσαν στην πλατεία τους κατοίκους και άρχισαν να πυρπολούν και να λεηλατούν τα σπίτια. Συνολικά 149 άτομα σκοτώθηκαν, ανάμεσά τους 109 γυναίκες και παιδιά και περίπου 300 σπίτια παραδόθηκαν στις φλόγες.

Ακριβώς 75 χρόνια μετά, το Διεθνές Πανεπιστήμιο Ελλάδας διοργανώνει μια μεγάλη εκδήλωση για να βγάλει το Ολοκαύτωμα του Χορτιάτη από την αφάνεια. Στην εκδήλωση που θα γίνει την Τετάρτη 30 Οκτωβρίου στους χώρους του Πανεπιστημίου, με τίτλο «Ολοκαύτωμα Χορτιάτη:75 χρόνια μετά», θα αναλυθεί σε βάθος το συγκεκριμένο γεγονός, ενώ θα γίνουν αναφορές και στις σημερινές διεκδικήσεις.

«Στο εμφυλιακό κλίμα, που διέλυσε ό,τι είχε απομείνει όρθιο στο συναίσθημα και στη νόηση των Ελλήνων, μετά την γερμανική κατοχή και οι συνέπειες του οποίου διήρκεσαν πολύ περισσότερο από ό,τι αυτές της ίδιας της κατοχής, η απόδοση ευθυνών για το Ολοκαύτωμα του Χορτιάτη έγινε συχνά αδιάκριτα και δυσανάλογα. Σε κάποιες περιπτώσεις Έλληνες κατηγορήθηκαν, όσο και οι Γερμανοί, ουσιαστικά μόνο επειδή ανήκαν σε μια συγκεκριμένη πλευρά, την ηττημένη του εμφυλίου, ενώ οι πράξεις άλλων Ελλήνων που συνέδραμαν τους Γερμανούς σχεδόν αποσιωπήθηκαν. Μολονότι ειδικά στη σφαγή του Χορτιάτη, ήταν η δράση αυτών των Ελλήνων που προκάλεσε τις περισσότερες φρικαλεότητες», λέει στο ethnos.gr, ο αναπληρωτής καθηγητής Κλασικής Αρχαιολογίας, του Διεθνούς Πανεπιστημίου Ελλάδας, Μανόλης Μανωλεδάκης, που έχει τον συντονισμό της εκδήλωσης.

Θα μιλήσουν επίσης ο επίκουρος καθηγητής Νεότερης Ιστορίας στο Πανεπιστήμιο Μακεδονίας Στράτος Δορδανάς, ο Αριστομένης Συγγελάκης συγγραματέας του Εθνικού Συμβουλίου Διεκδίκησης των Οφειλών της Γερμανίας προς την Ελλάδα, και ο πρώην βουλευτής και πρόεδρος της διακομματικής επιτροπής για την διεκδίκηση των γερμανικών οφειλών, Τριαντάφυλλος Μηταφίδης.

Η δεύτερη ενότητα της εκδήλωσης έχει ως θέμα «Τα Ολοκαυτώματα και η ιστορική μνήμη στην τέχνη και στην εκπαίδευση» και τον συντονισμό έχει ο Μπάμπης Νανακούδης από την Κίνηση Πολιτών Χορτιάτη. Ομιλητές θα είναι ο συγγραφέας και εκπαιδευτικός Ισίδωρος Ζουργός, ο σκηνοθέτης Τάσος Ψαρράς που κατάγεται από τον Χορτιάτη, η φιλόλογος Δάφνη Θεοχάρη και η σκηνοθέτης Χρύσα Τζελέπη που μαζί με τον Άκη Κερσανίδη έχουν γυρίσει το ντοκιμαντέρ «Το χρονικό μιας καταστροφής» που αναφέρεται στο Ολοκαύτωμα του Χορτιάτη.

«Άλλοτε η συζήτηση και μόνο για το Ολοκαύτωμα προκαλούσε αμηχανία, με μοναδικό αποτέλεσμα την αποφυγή της και τελικά την προτίμηση της Λήθης από την Μνήμη, σαν να επρόκειτο έτσι να γυρίσει ο χρόνος πίσω και να σβήσει το γεγονός. Και ασφαλώς δεν μπορεί  κανείς παρά να εκπλήσσεται από την αδιανόητη απουσία του Ολοκαυτώματος του Χορτιάτη, αλλά και όλων των Ολοκαυτωμάτων από την εκπαιδευτική ύλη της χώρας μέχρι και πριν από λίγα χρόνια», λέει ο κ. Μανωλεδάκης και προσθέτει: «κατά συνέπεια οι Έλληνες επί χρόνια στερήθηκαν την απαραίτητη προϋπόθεση ενός λαού να πετύχει ακόμη και τα αυτονόητα: την ενότητα».