Οι ρακοσυλλέκτες που παρέδωσαν το ιστορικό κειμήλιο στη Βουλή μιλούν αποκλειστικά στο ethnos.gr

Όταν ο ήλιος ξεπροβάλλει πίσω από τον Υμηττό είναι η ώρα που το παζάρι στον ιστορικό Ελαιώνα παίρνει φωτιά. Σε μία παλιά αποθήκη στη οδό Ορφέως είναι απλωμένη η πραμάτεια δεκάδων ρακοσυλλεκτών. Είναι τα απομεινάρια γενεών και γενεών που με το πέρασμα των χρόνων πετάχτηκαν στα σκουπίδια και διασώθηκαν από το «ανώνυμο» χέρι κάποιου ρακοσυλλέκτη.

Μεταξύ αυτών ο Ερτσάν Χασάν και ο μπαμπάς του Ραΐφ Χασάν που είναι τα πρόσωπα των ημερών. Η απόφαση τους να δωρίσουν στη βιβλιοθήκη της Βουλής έναν πραγματικό θησαυρό που βρήκε ο Ερτσάν σε δρόμο του Παγκρατίου τους έδωσε δημοσιότητα και αναγνώριση αλλά και την ευκαιρία να προβληθεί το τεράστιο έργο τους. Ήταν ένας τόμος της Εφημερίδας της Κυβερνήσεως του 1864.

Ετσι βρήκα τον θησαυρό

«Είμαι οδηγός σε αποριματοφόρο του Δήμου Αθηναίων και κάποια στιγμή που σταματήσαμε μπροστά σε κάποιους κάδους σε δρόμο του Παγκρατίου είδα από τη καμπίνα του αυτοκινήτου μία σακούλα με ένα καλοδιατηρημένο βιβλιο. Αμέσως κατέβηκα και το άρπαξα πριν οι συνάδελφοι αδειάσουν τον κάδο στο αποριματοφόρο. Μόλις είδα πως είναι γνήσιο ένιωσα μεγάλη συγκίνηση. Ήξερα πως βρήκα έναν θησαυρό στα χέρια μου», είπε στο ethnos.gr o Ερτσάν Χασάν.

Πρόκειται για τον πρωτότοκο υιό της οικογένειας του Ραΐφ Χασάν που γεννήθηκε στην Κομοτηνή αλλά μεγάλωσε στην Αθήνα.

Λόγω της φτώχειας και της ανεργίας ο Ραΐφ το 1984 άφησε το μικρό σπίτι τους στο κέντρο της Κομοτηνής και πήρε την οικογένεια του για να εγκατασταθεί σε ένα παράπηγμα στον Κεραμικό...

«Έκανα πολλές δουλειές σε εργοστάσια, βιοτεχνίες, ήμουν οδηγός αλλά ποτέ δεν κατάφερα να αποκτήσω μία μόνιμη δουλειά. Όταν έμεινα άνεργος είχα να θρέψω τέσσερα παιδιά. Έτσι ξεκίνησα να μαζεύω πολύτιμα αντικείμενα από τα σκουπίδια για να μπορέσω να ζήσω την οικογένεια μου. Kάθε πρωί που άνοιγα την πόρτα του σπιτιού για να βγω έξω έλεγα από μέσα “Θεέ μου βοήθησε με να βρω κάτι στα σκουπίδια για να επιβιώσουμε”», μας λέει με συγκίνηση ο Ραΐφ Χασάν. Κάθετε σε μία γωνιά, παρακολουθεί αμίλητος την κίνηση στο παζάρι ενώ πίσω του υπάρχει μία τεράστια ελληνική σημαία.

Τον συγκίνησε ο δάσκαλος του!

Ο 37χρονος Ερτσάν δεν προλαβαίνει να απαντάει στις κλήσεις του τηλεφώνου. Δέχεται συγχαρητήρια από όλους τους γνωστούς του που διάβασαν στο διαδίκτυο την είδηση της παράδοση του θησαυρού στη Βουλή. Μία κλήση όμως τον συγκινεί ιδιαίτερα. Είναι του καθηγητή του Ευθύμη Κόλλια από το 3^ο ΕΠΑΛ Ταύρου. «Μπράβο Ερτσάν. Είμαι πολύ περήφανος που σε γνώρισα και σε έχω μαθητή μου», ακούστηκε να λέει ο καθηγητής, ενώ ο ίδιος μας λέει: «Κάνω ότι μπορώ για να αναπληρώσω αυτά που έχω χάσει. Θέλω να μαθαίνω συνέχεια πράγματα για στην γλώσσα, την ιστορία της Ελλάδας και να πάρω το απολυτήριο του Λυκείου».

Για αυτό παρέδωσα τον θησαυρό στην Βουλή...

Όσο για την απόφαση του να παραδώσει τον θησαυρό στη Βιβλιοθήκη της Βουλής προήλθε από το αίσθημα ευθύνης αλλά από τις αρχές του ίδιου και της οικογένειας του. Τα λόγια του Ερτσάν συγκλονίζουν και αποτελούν μάθημα ηθικής και πατριωτισμού:

«Μεγαλώσαμε πολύ φτωχικά αλλά με μεγάλη αγάπη, σεβασμό και αρχές. Εμαθα να αγαπάω την πατρίδα μου. Είμαστε Δημότες Αθηναίων και είμαστε πολύ περήφανοι για την ιστορία της πατρίδας μας. Ήξερα πως αυτό το κειμήλιο είναι ένα κομμάτι της ιστορίας μας. Δε σκέφτηκα να το δώσω σε κάποιο πλειστηριασμό ή να το πουλήσω σε κάποιο συλλέκτη. Ενημέρωσα το μπαμπά μου και ειδοποιήσαμε την Βιβλιοθήκη της Βουλής για να πάμε να το παραδώσουμε. Ένιωσα μεγάλη υπερηφάνεια και συγκίνηση. Μου αρέσει που ο κόσμος αναγνωρίζει την πράξη μας. Νιώθω πολύ όμορφα και θα ξανακάνω το ίδιο με την πρώτη ευκαιρία. Είναι το ελάχιστο που μπορώ να κάνω για τους Δημοτικούς Συμβούλους και όλο τον κόσμο που μας έχει βοηθήσει και που μας έχει συμπαρασταθεί όλα αυτά τα χρόνια».

«Δεν είναι εύκολο να ψάχνεις τα σκουπίδια»

O Eρτσάν τόνισε πως είναι δύσκολο για κάποιον να ψάχνει τα σκουπίδια αλλά η ανάγκη και εν τέλει η δύναμη της επιβίωσης σε βάζει σε μία αλλόκοτη διαδικασία να γίνεις «ανασκαφέας» σκουπιδιών: «Μη νομίζεις πως είναι εύκολο να πλησιάσεις τον κάδο και να ψάχνεις. Σε κοιτούν περίεργα. Αλλοι σε λυπούνται, αλλά εσύ πρέπει να είσαι αφοσιωμένος. Εγώ αφιερώνω πολύ χρόνο πέρα από το χρόνο που εργάζομαι ως οδηγός».

«Ονειρευόμαστε ένα παζάρι που είναι το καμάρι της Αθήνας»

Ο Ερτσάν και ο Ραΐφ μαζί με τον Ιμπο Ιμπραχήμογλου που είναι επίσης από την Κομοτηνή ηγούνται του συλλόγου ρακοσυλλεκτών «Η Πρόοδος» που έχει στόχο την αναβάθμιση του ρόλου των ρακοσυλλεκτών. «Βασικό μας αίτημα προς κάθε Δημοτική αρχή και κάθε κυβέρνηση είναι η δημιουργία ενός πολιτισμένου πλαισίου για να λειτουργήσει το παζάρι μας. Ετσι όπως εξελίσσεται η κατάσταση με το παζάρι στον Ελαιώνα θα ξεφύγει ο έλεγχος. Υπάρχει άναρχη κατάσταση, δεν υπάρχει έλεγχος, πρόγραμμα και η περιοχή έχει υποβαθμιστεί από τον τρόπο που λειτουργεί το παζάρι. Ονειρευόμαστε ένα παζάρι που θα είναι το καμάρι της Αθήνας, θα είναι αξιοθέατο και μία ωραία και ασφαλή αγορά που θα είναι προσβάσιμη στις οικογένειες και στους τουρίστες. Αυτό θα ήθελα να ακούσουν οι υπεύθυνοι. Όλη η πραμάτεια μας είναι η ιστορία της πατρίδας μας, με μικρή ή μεγάλη αξία που πρέπει να την φυλάσσουμε και να την αξιοποιούμε».

«Ελληνες πολίτες τα μέλη της Προόδου»

Όπως μας εξήγησε ο Ερτσάν τα ευρήματα των ρακοσυλλεκτών βάση νόμου δεν υπόκειται σε ΦΠΑ ή άλλους φόρους και ο σύλλογος «Η Πρόοδος» αποτελείται μόνο από Έλληνες: «Το παζάρι μας δεν ανταγωνίζεται τους εμπόρους και την οργανωμένη αγορά που υπόκειται σε φόρους. Δεν υπάρχουν πράγματα που μπορείς να βρεις στα καταστήματα αλλά πράγματα που έχουν πεταχτεί στα σκουπίδια και έχουν βρεθεί αποκλειστικά από ρακοσυλλέκτες μέλη μας. Ολοι εδώ στην Πρόοδο είμαστε Ελληνες πολίτες».

Ο Ερτσάν Χασάν μας ξεναγεί στο παζάρι και μένουμε κυριολεκτικά άφωνοι. Σπάνια αποκόμματα αθλητικών εφημερίδων από παλιό πρακτορείο ΟΠΑΠ, παλιά νομίσματα, σπάνιες κούκλες, επιτραπέζια παιχνίδια που άφησαν εποχή όπως ο «Φωτεινός Παντογνώστης» το «Στρατέγκο», μαχαιροπήρουνα, παλιές φωτογραφίες από τη Σμύρνη αλλά και την παραλία του Σχινιά, παλιά ένσημα του ΙΚΑ, μία σπάνια ασπρόμαυρη φωτογραφία ιατροδικαστή μπροστά σε μία ανθρώπινη σωρό, πορτρέτο του Σάκη Ρουβά, κιθάρες, λαούτα, πορσελάνινα κομμάτια από σερβίτσια και ότι άλλο μπορεί να φανταστεί ο νους του ανθρώπου.

«Το παζάρι είναι ο πολιτισμός μας»

«Οι καλύτεροι μας πελάτες είναι οι συλλέκτες, οι άνθρωποι του θεάτρου που θέλουν πράγματα για τα σκηνικά τους, μορφωμένοι άνθρωποι που γνωρίζουν την αξία ορισμένων πραγμάτων που ακόμα και εμείς οι ίδιοι αγνοούμε. Το παζάρι μας είναι ένα σημείο συνάντησης διαφορετικών ανθρώπων, διαφορετικών τάξεων από κάθε γωνιά της γης αλλά κυρίως είναι το προφίλ του ελληνικού πολιτισμού και εμείς παλεύουμε για να το κρατήσουμε ζωντανό».

Ο άνθρωπος που βρήκε τα χειρόγραφα του Καβάφη

Την κουβέντα μας διακόπτει ο Σπύρος Μαγαλιός, μία από τις πιο εμβληματικές μορφές στην κοινότητα των ρακοσυλλεκτών με μόρφωση που θα ζήλευε και καθηγητής πανεπιστημίου. Την Παρασκευή 25/10 έκλεισε τα 79 του χρόνια.

Όλοι τον γνωρίζουν για την ανακάλυψη των χειρογράφων του Καβάφη: «Βρισκόμουν σε έναν χώρο ανακύκλωσης χαρτιού και έψαχνα για κάτι πολύτιμο. Το μάτι μου έπεσε σε κάποια χειρόγραφα που όπως αποδείχτηκε και βεβαιώθηκε από ειδικούς ήταν μονόφυλλες και δίφυλλες σημειώσεις του Καβάφη. Οι ρακοσυλλέκτες είναι κάτι σαν τους χρυσωρύχους και αν υπήρχε καλύτερη οργάνωση θα μπορούσαν να είχαν προσφέρει ακόμα μεγαλύτερο έργο».

«Πετούν τα πράγματα των προγόνων τους»

Οι παλιές γειτονιές της Αθήνας με σπίτια που έμειναν για χρόνια κλειστά ύστερα από το θάνατο των ιδιοκτητών τους είναι οι καλύτερες πηγές για να βρεθεί κάποιος θησαυρός. «Τα ανίψια και οι μακρινοί συγγενείς ενδιαφέρονται μόνο για τα ακίνητα. Πολλές φορές πετούν τα πράγματα των προγόνων τους βιαστικά αγνοώντας την αξία που κρύβουν. Ο καλός ρακοσυλλέκτης πρέπει να έχει γενική μόρφωση ώστε να μπορεί να αξιολογήσει με την πρώτη ματιά τα πολύτιμα αντικείμενα», λένε οι Μαγαλιός και Ερτσάν και συμπληρώνουν:

«Δυστυχώς αρκετοί δεν έχουν τη μόρφωση που πρέπει με αποτέλεσμα να περνούν μπροστά τους θησαυροί και να μη μπορούν να τους αξιολογήσουν. Για αυτό έρχονται στο παζάρι ιστορικοί, πανεπιστημιακοί, συλλέκτες ελπίζοντας να βρουν μία μεγάλη ευκαιρία. Αν οργανωθεί το παζάρι θα είναι μία μεγάλη ατραξιόν για την Αθήνα και μια πηγή πλούτου της ελληνικής ιστορίας».