Κτηματολόγιο: Κλιμακωτά πρόστιμα ανάλογα με την αξία του ακινήτου

Εντός του πρώτου εξαμήνου του 2020 θα ενεργοποιηθούν και θα ξεκινήσουν να επιβάλλονται τα πρόστιμα για τις εκπρόθεσμες δηλώσεις της ακίνητης περιουσίας στο Κτηματολόγιο.

Αυτό επεσήμανε κατά τη διάρκεια συνέντευξης τύπου ο υπουργός Περιβάλλοντος, Κωστής Χατζηδάκης προσθέτοντας ότι τα πρόστιμα θα είναι κλιμακωτά, ανάλογα με την αξία της ακίνητης περιουσίας και το χρόνο της καθυστέρησης.

Η αξία των ακινήτων θα υπολογιστεί με βάση τις αντικειμενικές αξίες και όχι τις εμπορικές, σημείωσε ο υπουργός διευκρινίζοντας, πάντως, ότι οι πολίτες δεν πρόκειται να αιφνιδιαστούν, αφού θα προσδιοριστεί κάποιο διάστημα στο οποίο θα προλάβουν να κάνουν δηλώσεις «Κάνουμε μια έγκαιρη προειδοποίηση. Θα υπάρχει χρόνος για ανταποκριθούν οι πολίτες» είπε ο κ. Χατζηδάκης και επανέλαβε ότι κανένας δεν πρόκειται να χάσει την περιουσία του.

Αναφερόμενος στα πρόστιμα ο ίδιος σημείωσε επεξηγηματικά πως «όποιος καθυστερήσει και έχει μεγαλύτερη περιουσία θα πληρώσει περισσότερο από αυτόν που έχει μικρότερη περιουσία. Και όποιος καθυστερήσει τρία χρόνια θα πληρώσει περισσότερα από αυτόν που καθυστέρησε τρία μήνες».

Σύμφωνα με την ισχύουσα νομοθεσία τα πρόστιμα δεν μπορούν να είναι μικρότερα των 50 ευρώ και υψηλότερα των 1.500 ευρώ. Αν και η ηγεσία του υπουργείου επέλεξε να μην ανακοινώσει σε αυτή τη φάση ούτε το πότε ακριβως θα ενεργοποιηθούν τα προστιμα ούτε και το ύψος τους, φαίνεται ότι και το εύρος τους αναμένεται να αλλάξει. Αυτή τη στιγμή εξετάζονται προτάσεις βασει των οποίων η «ποινή» θα ξεκινά από μικρότερα ποσά, ίσως και από 5 ευρώ ανά δικαίωμα για ελάχιστη καθυστέρηση της δήλωσης.

Να σημειωθεί, πάντως, ότι ο υφιστάμενος νόμος δεν προβλέπει κλιμακωτά πρόστιμα για όσους δεν είναι συνεπείς στις υποχρεώσεις τους και, για το λόγο αυτό, θα πρέπει να γίνουν αλλαγές στο πλαίσιο που ισχύει σήμερα. Σε κάθε περίπτωση ,το υπουργείο είναι αποφασισμένο να εφαρμόσει τα πρόστιμα, καθώς, όπως επεσήμανε ο κ. Χατζηδάκης «τα πρόστιμα θα ενεργοποιηθούν ως υποχρέωση που απορρέει από την εφαρμογή του νόμου. Οι νόμοι του κράτους πρέπει να εφαρμόζονται».

Ωστόσο δεσμεύτηκε ότι δε θα υπάρξει αιφνιδιασμός και ακαριαία εφαρμογη του νόμου συμπληρώνοντας πως επί του παρόντος οι πολίτες μπορούν να δηλώσουν τα ακίνητα τους ακόμη και εκπρόθεσμα χωρίς την επιβολή κανενός προστίμου, ενώ εκτίμησε ότι θα δοθεί τόσος χρόνος ώστε να μη χρειαστεί κανένας πολίτης να πληρώσει πρόστιμο προσθέτοντας πως όσοι δεν υποβάλλουν δηλώσεις θα ταλαιπωρούνται σε κάθε μεταβίβαση ή αλλαγή ιδιοκτησιακού καθεστώτος των ακινήτων τους.

Αναφορικά με τα τελη κτηματογράφησης των παλαιότερων πιλοτικών προγραμμάτων που δεν έχουν πληρωθεί, η διοίκηση του Κτηματολογίου εξετάζει να μην αποσταλούν στους ιδιοκτήτες αλλά να καταβάλλονται στα Κτηματολογικά Γραφεία όταν προσέρχονται σε αυτά οι πολίτες προκειμένου να προβούν σε δικαιοπραξίες επί των ακινήτων τους, όπως επεσήμανε ο γενικός διευθυντής του φορέα, κ. Κοτσώλης.

Νέος «πονοκέφαλος» οι τράπεζες

Γεγονός είναι, πάντως, ότι τον τελευταίο καιρό η ανταπόκριση των πολιτών στην υποβολή δηλώσεων ξεπέρασε κάθε προηγούμενο. Ωστοσο ένας νέος «πονοκέφαλος» έχει προστεθεί στο παζλ του κτηματολογίου, καθώς έχει διαπιστωθεί ότι αν και οι τράπεζες εισπράττουν από τους πολίτες τα τέλη κτηματογράφησης ύψους 35 ευρώ για τα ενυπόθηκα δάνεια καθυστερούν να τα αποδώσουν στο Ελληνικό Κτηματολόγιο με το λογαριασμό να μεγαλώνει διαρκώς. Η διοίκηση του φορέα διερευνά ήδη το ποσό των οφειλών, ενώ και ο κ. Χατζηδάκης απήθυνε αυστηρή προειδοποίηση: «Εάν οι τράπεζες παρακρατούν χρήματα που δεν τους ανήκουν, παραβαίνουν το νόμο και οφείλουν να συμμορφωθούν. Θα έρθουμε σε επαφή για το θέμα αυτό και με την Ενωση Ελληνικών Τραπεζών» είπε χαρακτηριστικά. 

Με φρενήρεις ρυθμούς η κτηματογράφηση

Εντυπωσιακή ήταν η ανταπόκριση των πολιτών τους τελευταίους μήνες με τον αριθμό των δηλώσεων που έχουν υποβληθεί να ξεπερνά κάθε προηγούμενο. Σύμφωνα με τα επίσημα στοιχεία, τους τελευταίους δυο μήνες, το Ελληνικό Κτηματολόγιο ολοκληρώθηκαν οι προθεσμίες σε 21 Περιφερειακές Ενότητες της χώρας. Ο Σεπτέμβριος και ο Οκτώβριος υπήρξαν οι καλύτεροι μήνες για το Ελληνικό Κτηματολόγιο αναφορικά με τη συλλογή δηλώσεων για ολόκληρο το 2019. Ειδικά για τον Σεπτέμβριο, ο αριθμός των δηλώσεων που συγκεντρώθηκε ξεπέρασε τις 700.000. Το ποσοστό συλλογής δηλώσεων έχει φτάσει πλέον στο 70% των κατ’ εκτίμηση δηλώσεων για τις περιοχές που η προθεσμία έληξε τέλος Σεπτεμβρίου, ξεπερνώντας κατά πολύ τον συμβατικό στόχο του 55%. Τον Οκτώβριο, ο συνολικός αριθμός δηλώσεων που συλλέχθηκε ξεπέρασε τις 950.000. Πρόκειται για το μεγαλύτερο πλήθος δηλώσεων που συλλέχτηκαν από όλους τους μήνες του 2019. Το ποσοστό συλλογής έχει ξεπεράσει το 65% των κατ’ εκτίμηση δικαιωμάτων στις περιοχές που έληξαν οι προθεσμίες 31 Οκτωβρίου, ενώ συνεχίζεται και η υποβολή δηλώσεων. 

Να σημειωθεί, πάντως, ότι στο συνολικό ποσοστό συλλογής δηλώσεων, συμπεριλαμβάνονται και οι δηλώσεις «εμπρόθεσμης υποβολής», εκείνες δηλαδή που πήραν αριθμό πρωτοκόλλου και για τις οποίες οι πολίτες θα προσκομίσουν τα απαιτούμενα δικαιολογητικά σε μεταγενέστερο χρόνο. Η διαδικασία αυτή διευκολύνει όσους σπεύδουν να δηλώσουν την ακίνητη ιδιοκτησία τους λίγες μόνο μέρες πριν από τη λήξη της προθεσμίας.

Συνολικά για τη χώρα, μέχρι σήμερα από τα εκτιμώμενα από τους ειδικούς 39,1 εκατομμύρια δικαιώματα:

• Έχουν ήδη ολοκληρωθεί τα 13 εκατομμύρια (33%). Πρόκειται για περιοχές στις οποίες έχει ολοκληρωθεί η κτηματογράφηση, κυρίως σε αστικές περιοχές, και στις οποίες λειτουργεί κανονικά το κτηματολόγιο. 
• Είναι σε προχωρημένη επεξεργασία 7,5 εκατομμύρια (19%). Αφορούν περιοχές υπό κτηματογράφηση, που όμως έχει ολοκληρωθεί η περίοδος συλλογής δηλώσεων και η διαδικασία έχει προχωρήσει σε επόμενα στάδια. 
• Είναι σε εξέλιξη συλλογή δηλώσεων για 15 εκατομμύρια δικαιώματα (39%). Πρόκειται για τις 34 συμβάσεις που «τρέχουν» σήμερα και στις οποίες συλλέγονται δηλώσεις. 
• Εκκρεμούν 2,7 εκατομμύρια δικαιώματα (7%) σε μελέτες που δεν έχουν ανατεθεί ως σήμερα, είναι για τις συγκεκριμένες πέντε περιφερειακές ενότητες. 
• 800.000 δικαιώματα (2%) αφορούν την μετάβαση από το παλαιού τύπου Κτηματολόγιο, το οποίο είναι από τον καιρό της Ιταλοκρατίας, στα νησιά Ρόδος, Κως και Λέρος στο νέο Κτηματολόγιο. 
• Υπενθυμίζεται ότι τον Νοέμβριο λήγουν οι προθεσμίες σε 10 Περιφερειακές ενότητες και συγκεκριμένα στις:

Υπενθυμίζεται ότι το Νοέμβριο λήγουν οι προθεσμίες σε 10 περιφερειακές ενότητες. Πρόκειται για τις ενότητες Καστοριάς/Φλώρινας, υπόλοιπο Μαγνησίας και Σποράδων, Ευβοίας, Αχαΐας, Μεσσηνίας, Λακωνίας, Αργολίδας/Κορινθίας, Δυτικής Αττικής/ Νησιών Αττικής, Σάμου/Χίου/Ικαρίας και Αιγίου. Τον Δεκέμβριο λήγουν οι προθεσμίες στη Ζάκυνθο, στην Κεφαλονιά και στην Ιθάκη.

Η επόμενη μέρα του Κτηματολογίου

Σε δέσμη μέτρων για την ψηφιοποίηση του Κτηματολογίου και τις ηλεκτρονικές συναλλαγές με τον πολίτη προχωρεί το υπουργείο Περιβάλλοντος μέσω νομοθετικών βελτιώσεων, οι οποίες δε θα αλλάζουν το νομικό καθεστώς του φορέα αλλά θα είναι μεγάλου εύρους σημειακές αλλαγές. Σύμφωνα με τον υφυπουργό Περιβάλλοντος, Δημήτρη Οικονόμου, τρεις είναι οι βασικές δέσμες μέτρων:

1. Η πρώτη αφορά στις νομοθετικές και οργανωτικές παρεμβάσεις για την αποτελεσματικότερη λειτουργία του Κτηματολογίου. Η σημαντικότερη νομοθετική παρέμβαση αφορά στην παράταση της μετεξέλιξης των υποθηκοφυλακείων σε κτηματολογικά γραφεία κατά δύο χρόνια, έως το 2022. Κι αυτό γιατί η μετεξέλιξη των 292 υποθηκοφυλακείων σε 17 κεντρικά κτηματολογικά γραφεία και 75 υποκαταστήματα, υπό τη διαχείριση του Κτηματολογίου, προβελπόταν να έχει ολοκληρωθεί μέχρι τον Ιανουάριο του 2020. Ομως μέχρι τώρα έχει ανοίξει ένα κτηματολογικό γραφείο και δύο υποκαταστήματα. Παράλληλα, δρομολογούνται ενέργειες για την άμεση στελέχωση του Κτηματολογίου με πρώτη την επαναφορά στο φορέα των περίπου 40 δικηγόρων που απομακρύνθηκαν μέσω της αναβίωσης της έμμισθης εντολής που είχαν. Επιπλέον μέσω ΑΣΕΠ και σε συνεννόηση με τα υπουργεία Οικονομικών και Εσωτερικών, δρομολογείται η πρόσληψη υπαλλήλων για την στελέχωση των κατά τόπους κτηματολογικών γραφείων του Φορέα, όπως προβλέπεται άλλωστε και από τον νόμο του 2018 που αφορά τη λειτουργία του Κτηματολογίου. Επιπλέον δρομολογείται η δημιουργία μίας task force με την πρόσληψη 50 ατόμων που θα υλοποιήσουν τη μετεξέλιξη των υποθηκοφυλακείων. Οι 50 προσλήψεις θα χρηματοδοτηθούν από πόρους του Κτηματολογίου χωρίς καμία επιβάρυνση του κρατικού προϋπολογισμού.
2. Η δεύτερη δέσμη μέτρων αφορά στις νέες ψηφιακές υπηρεσίες που πρόκειται να εισαχθούν στην καθημερινότητα του Κτηματολογίου με στόχο τη μείωση του κόστους αλλά και της ταλαιπωρίας του πολίτη. Στην κατεύθυνση αυτή το πρώτο δίμηνο του 2020 θα προχωρήσει η ηλεκτρονική παραγγελία, πληρωμή και χορήγηση πιστοποιητικών από τα Κτηματολογικά Γραφεία του Φορέα. Σήμερα αυτά γίνονται μόνο στα κατά τόπους Γραφεία. Επιπλέον από το πρώτο τετράμηνο του 2020 η υποβολή συμβολαίων στα Γραφεία του Φορέα από τον συμβολαιογράφο, θα γίνεται πλέον ηλεκτρονικά και χωρίς εμπλοκή του πολίτη. Ηλεκτρονική υποβολή θα προβλέπεται και για τις λοιπές πράξεις, όπως οι δικαστικές αποφάσεις στα Γραφεία του Φορέα από τον δικηγόρο ή δικαστικό επιμελητή, χωρίς εμπλοκή του πολίτη. Σήμερα η εν λόγω διαδικασία γίνεται μόνο στα Γραφεία και με αυτοπρόσωπη παρουσία του πολίτη, κάτι που πλέον δεν θα χρειάζεται. Ο χρόνος υλοποίησης προσδιορίζεται για το πρώτο τετράμηνο 2020. Επίσης δρομολογείται η ηλεκτρονική- εξ αποστάσεως έρευνα στα κτηματολογικά στοιχεία για όλες τις περιοχές που έχει ολοκληρωθεί η κτηματογράφηση, κάτι το οποίο σήμερα συμβαίνει μόνο στα Κτηματολογικά Γραφεία και με φυσική παρουσία. Ως χρόνος υλοποίησης ορίζεται το πρώτο εξάμηνο του επόμενου έτους. Παράλληλα με αυτά, ο προδικαστικός έλεγχος θα γίνεται ηλεκτρονικά, καθώς θα δίνει πλέον τη δυνατότητα απευθείας σύνδεσης της εργασίας του μηχανικού με τη λειτουργούσα βάση του Κτηματολογίου. Με αυτόν τον τρόπο, σύμφωνα με τον κ. Οικονόμου, εξασφαλίζεται άμεση πληροφόρηση, κάτι που στο παρελθόν ήθελε μήνες, καθυστερώντας την υλοποίηση δικαστικών αποφάσεων σε περιπτώσεις αγωγών που αφορούσαν χωρικές μεταβολές. 
3. Η τρίτη δέσμη μέτρων αφορά την ενίσχυση της συνεργασίας του Ελληνικού Κτηματολογίου με επαγγελματίες που είναι απαραίτητοι για την επιτυχή ολοκλήρωση του. Στο πλαίσιο αυτό δημιουργείται Μητρώο διαπιστευμένων μηχανικών για τη στήριξη του μετασχηματισμού του Κτηματολογίου. Σχεδιάζεται σε συνεργασία με το ΤΕΕ η υλοποίηση του θεσμού του διαπιστευμένου μηχανικού για το Κτηματολόγιο, που ισχύει στις περισσότερες ευρωπαϊκές χώρες και έχει ήδη προβλεφθεί νομοθετικά, χωρίς όμως να έχει υλοποιηθεί ως σήμερα. Παράλληλα, το Ελληνικό Κτηματολόγιο θα προχωρήσει σε Προγραμματικές συμβάσεις με τους κατά τόπους Δικηγορικούς Συλλόγους για τη στήριξη του μετασχηματισμού του Κτηματολογίου, ανάλογα με τις τοπικές ανάγκες λειτουργίας των Κτηματολογικών Γραφείων. Σήμερα, στα Γραφεία υπάρχουν καθυστερήσεις λόγω υποστελέχωσης από δικηγόρους και δεν υπάρχει μηχανισμός υποστήριξης από την κεντρική υπηρεσία. Η υλοποίηση των προγραμματικών συμβάσεων δρομολογείται για το πρώτο τρίμηνο του 2020.