Το πλάνο της κυβέρνησης: Ο κύβος ερρίφθη για πλωτά φράγματα και λουκέτο στη Μόρια

Το σχέδιο της κυβέρνησης για τα πλωτά φράγματα στα θαλάσσια ελληνοτουρκικά σύνορα, τον έλεγχο των ΜΚΟ, τα κλειστά κέντρα κράτησης και το κλείσιμο του καταυλισμού της Μόριας αναλύει σε συνέντευξή του στο «Εθνος της Κυριακής» ο ειδικός γραμματέας Πρώτης Υποδοχής του υπουργείου Μετανάστευσης και Ασύλου, Μάνος Λογοθέτης.

To κυβερνητικό στέλεχος επιμένει στη χρησιμότητα των πλωτών φραγμάτων, καθώς, μεταξύ άλλων, θεωρεί ότι με τον τρόπο αυτό θα πιεστεί η τουρκική Ακτοφυλακή να κάνει τη δουλειά της: «Η σκοπιμότητα του φράγματος είναι να καθυστερεί την είσοδο των σκαφών που μεταφέρουν πρόσφυγες και μετανάστες. Οι λέμβοι θα αναγκάζονται να παρακάμψουν το φράγμα για να περάσουν και έτσι θα χρειάζονται περισσότερο χρόνο μέχρι να εισέλθουν στα ελληνικά χωρικά ύδατα. Εάν καταφέρουμε να κρατήσουμε αυτά τα σκάφη για ακόμη μία ώρα μέσα στη θάλασσα στην πλευρά της Τουρκίας, τότε δίνουμε τον χρόνο στην τουρκική Ακτοφυλακή να έρθει και να περισυλλέξει τη βάρκα».

Τα νησιά του Βορειοανατολικού Αιγαίου βρίσκονται στο «κόκκινο», με τον κ. Λογοθέτη να εξηγεί ότι «η πίεση που δεχόμαστε είναι ποσοτικά σχεδόν σαν το 2015 και ποιοτικά ακόμα χειρότερη. Ποσοτικά εννοώ ότι δεχόμαστε τους τελευταίους έξι μήνες πολύ αυξημένες ροές, όχι όμως επιπέδου 2015. Ωστόσο, λειτουργούν σωρευτικά, επειδή ακριβώς δεν υπάρχει η ελεύθερη κίνηση του 2015. Ποιοτικά είναι ακόμα χειρότερα, για τί έχουν κλείσει τα σύνορα. Δεν μπορούμε να διαχειριστούμε το 2015 με όρους 2020».

Μέσα σε αυτό το σκηνικό, η κυβέρνηση επιχειρεί να κατασκευάσει νέα κέντρα κράτησης στα νησιά, εν μέσω σφοδρών αντιδράσεων από τις τοπικές κοινωνίες. Οι κλειστές δομές, σύμφωνα με τον κ. Λογοθέτη, θα είναι έτοιμες μέσα στο καλοκαίρι. Την ίδια περίοδο αναμένεται να κλείσει οριστικά ο καταυλισμός της Μόριας, ο οποίος για ένα μικρό διάστημα αναμένεται να λειτουργήσει παράλληλα με το καινούργιο κέντρο: «Με την έναρξη λειτουργίας των καινούργιων κέντρων θα αρχίσει σταδιακά η αποσυμφόρηση. Αυτό θα οδηγήσει στο οριστικό κλείσιμο της Μόριας. Θα ξεκινήσει η λειτουργία του καινούργιου κέντρου και θα κλείσει το άλλο. Καταλαβαίνετε, όμως, ότι θα χρειαστεί ένα μικρό διάστημα ώστε να μεταφερθεί ο κόσμος από το ένα κέντρο στο άλλο. Αυτό το διάστημα δεν μπορεί να είναι μεγαλύτερο από 10 με 15 ημέρες».

Το υπουργείο Μετανάστευσης και Ασύλου ποντάρει πολλά και στην απόδοση του νέου νόμου για το άσυλο. Ο ειδικός γραμματέας υποστηρίζει ότι τα επεισόδια που σημειώθηκαν στη Μυτιλήνη μπορεί να συνδέονται με την εφαρμογή του: «Κάποιοι είπαν στους αιτούντες άσυλο στη Μόρια ότι υπάρχει σκοπιμότητα, προκειμένου να μπουν χρονικά πίσω στις εξετάσεις ασύλου, σε σχέση με τους νεοεισερχόμενους μετανάστες και πρόσφυγες. Τους οδήγησαν σε εξέγερση, με σκοπό να καταρρεύσει η εφαρμογή του καινούργιου νομοσχεδίου. Εμείς εφαρμόζουμε τον νέο νόμο για τις νέες αφίξεις και παράλληλα τρέχουμε τα παλιά αιτήματα που υποβλήθηκαν πριν από το 2020».

Ενεργοποίηση μητρώου

Στην ίδρυση Ειδικής Γραμματείας που θα ασχολείται αποκλειστικά με τις ΜΚΟ προχωρά η κυβέρνηση, η οποία θεωρεί άναρχο το τοπίο γύρω από τη λειτουργία τους. Ο κ. Λογοθέτης υπογραμμίζει ότι από τις συνολικά 420 ΜΚΟ που δραστηριοποιούνται στην Ελλάδα στον ευαίσθητο τομέα του Προσφυγικού, μόλις 80 έχουν λάβει τη σχετική βεβαίωση που χορηγεί το κράτος: «Οι υπόλοιπες ΜΚΟ που δεν έχουν λάβει τη βεβαίωση έχουν υποβάλει τη σχετική αίτηση, αλλά δεν έχουν λάβει απάντηση. Δεν είναι ούτε επίσημες ούτε ανεπίσημες». Ο ειδικός γραμματέας υπηρετούσε ως γιατρός στη Σάμο, όπου υποδεχόταν πρόσφυγες και μετανάστες, οι οποίοι έφταναν από τα τουρκικά παράλια. Θυμάται ακόμα, όπως λέει, ότι όταν κάποια στιγμή αποφάσισαν οι γιατροί και οι εθελοντές να καταγραφούν από το κράτος με δική τους πρωτοβουλία, προκειμένου να ξέρει ο καθένας ποιος είναι ο ρόλος του άλλου, τότε από τα 30 άτομα που πήγαιναν καθημερινά, τα τρία περιέργως εξαφανίστηκαν.

«Στόχος με την Ειδική Γραμματεία που θα ιδρυθεί είναι να υπάρχει γραμματέας που θα είναι πολιτικά υπεύθυνος για όλα αυτά τα θέματα. Η νέα Γραμματεία για τις ΜΚΟ θα εφαρμόσει τα εξής: Θα ενεργοποιήσει με καινούργια χαρακτηριστικά το μητρώο για τις ΜΚΟ, ώστε να λειτουργεί γρήγορα και να συλλέγει τα απαραίτητα στοιχεία. Δεύτερον, θα ολοκληρώσει τις διαδικασίες που πρέπει να υπάρχουν για να ελέγχονται οι ΜΚΟ επί του πεδίου. Δηλαδή εάν μου ανακοινώσει μία ΜΚΟ ότι αύριο θα κάνει μια δράση, το κράτος πρέπει να ελέγξει εάν έγινε πράγματι αυτή η δράση. Να δει τι αποτέλεσμα είχε αυτή η δράση. Και, τρίτον, η Γραμματεία θα ελέγχει τη στελέχωση των ΜΚΟ σε επίπεδο προσωπικού και εθελοντών».

Ο ρόλος της Τουρκίας

Το Λιμενικό έχει ενισχύσει την παρουσία του στα νησιά του Βορειοανατολικού Αιγαίου, σε μια προσπάθεια να στείλει μήνυμα προς τα κυκλώματα δουλεμπόρων ότι η φύλαξη των συνόρων έχει ενταθεί. Ποιος είναι, όμως, ο ρόλος της τουρκικής Ακτοφυλακής; Συνεργάζεται με τις ελληνικές Αρχές; Ο κ. Λογοθέτης επισημαίνει ότι «το τελευταίο διάστημα έχουμε λάβει μέτρα για να έχουμε καλύτερη συνεργασία. Οσο μεγαλύτερη παρουσία έχουμε εμείς στα σύνορά μας, τόσο μεγαλύτερη παρουσία έχουν και οι Τούρκοι, σε επίπεδο Ακτοφυλακής. Οσο περισσότερο λοιπόν τους πιέζουμε να έχουν έντονη παρουσία, τόσο πιο αποτελεσματικοί αναγκάζονται να γίνονται στην περισυλλογή λέμβων που προσπαθούν να περάσουν στα ελληνικά χωρικά ύδατα. Δεν πρέπει να τους δίνεις τη δικαιολογία να μη συνεργάζονται. Πρέπει να είσαι εκεί στην αναγνώριση των σκαφών που έρχονται και πρέπει να είσαι εκεί για να παρακολουθείς ότι θα εμφανιστεί η τουρκική Ακτοφυλακή για να πάρει τη βάρκα που έχει ξεκινήσει από τα τουρκικά παράλια».

Επιχείρηση «συναίνεση» για τα κλειστά κέντρα

«Μασάζ» στους παράγοντες της Τοπικής Αυτοδιοίκησης σε Λέσβο, Σάμο, Χίο, Λέρο και Κω κάνουν στελέχη της κυβέρνησης, προκειμένου να «λειάνουν» τις σφοδρές αντιδράσεις απέναντι στην κατασκευή νέων κλειστών κέντρων κράτησης. Το αδιέξοδο των διαπραγματεύσεων της περασμένης εβδομάδας ανάμεσα στον υπουργό Μετανάστευσης και Ασύλου, Νότη Μηταράκη, και τον περιφερειάρχη Βορείου Αιγαίου, Κώστα Μουτζούρη, προκάλεσε νέο πονοκέφαλο στην κυβέρνηση, η οποία, ωστόσο, αθόρυβα δεν εγκαταλείπει την προσπάθεια για να βρεθούν συναινετικές λύσεις.

Ο κ. Μουτζούρης δεν αποδέχθηκε την πρόταση του αρμόδιου υπουργού να υποδείξουν οι τοπικές κοινωνίες χώρους όπου θα μπορούσαν να κατασκευαστούν οι νέες δομές και έτσι οι διαπραγματεύσεις κατέληξαν σε αδιέξοδο. Κυβερνητικά στελέχη, ωστόσο, συνεχίζουν τις συνομιλίες με παράγοντες της Τοπικής Αυτοδιοίκησης. Στο πλαίσιο αυτό, έρχονται σε επαφή με δημάρχους που εμφανίζονται πιο συγκαταβατικοί, με βασικό επιχείρημα ότι η αποσυμφόρηση των νησιών, μέσω των μαζικών μετακινήσεων μεταναστών προς την ενδοχώρα, δεν μπορεί να λειτουργήσει χωρίς τη δημιουργία νέων χώρων. Ο περιφερειάρχης Βορείου Αιγαίου ζητά από την κυβέρνηση να «παγώσουν» οι επιτάξεις εκτάσεων και να ξεκινήσει νέος διάλογος από μηδενική βάση. Ετσι, δεν αποκλείεται μέσα στο επόμενο διάστημα να υπάρξουν νέες κινητοποιήσεις κατοίκων.

Οι τοπικές κοινωνίες θεωρούν ότι τα στελέχη της κυβέρνησης αθέτησαν τις προεκλογικές τους υποσχέσεις για αποσυμφόρηση των «κόκκινων» νησιών. Το υπουργείο Μετανάστευσης και Ασύλου θεωρεί ευκολότερα διαχειρίσιμη την κατάσταση σε Κω και Λέρο και σαφώς πιο δύσκολη σε Λέσβο, Σάμο και Χίο. Στο χωριό της Μόριας έχουν εμφανιστεί οργανωμένες ομάδες κατοίκων, οι οποίες προχωρούν σε μπλόκα και «face control» σε μετανάστες και μέλη ΜΚΟ. Ο φόβος των Αρχών είναι μήπως εκδηλωθούν επεισόδια ανάμεσα σε ακροδεξιούς και οργανωμένες ομάδες μεταναστών από τον καταυλισμό της Μόριας. Η Ασφάλεια Μυτιλήνης πραγματοποιεί έρευνα για τα «μπλόκα» στη Μόρια, ύστερα από την καταγγελία που έκανε στο «Εθνος της Κυριακής» ο Χαράλαμπος Ζαχαριάδης, μέλος αναγνωρισμένης ΜΚΟ, ο οποίος μαζί με την κοπέλα του έπεσαν θύματα προπηλακισμού. Ο κ. Ζαχαριάδης κατέφυγε στο αστυνομικό τμήμα και ζήτησε την ποινική δίωξη των δραστών. Στη Λέσβο η ΕΛ.ΑΣ. διαθέτει δύο διμοιρίες των ΜΑΤ και ομάδες ΟΠΚΕ, ενώ μόνιμη παρουσία ειδικών μονάδων της Αστυνομίας υπάρχει και σε Σάμο και Χίο.