Μόρια: Ο κύκλος του θανάτου στο κολαστήριο της Ευρώπης

Την έχουν χαρακτηρίσει «κολαστήριο», «αποθήκη ψυχών», «φαβέλα» και «ντροπή της Ευρώπης». Το ΚΥΤ της Μόριας, που άρχισε να στήνεται βιαστικά πριν από πέντε χρόνια προκειμένου να εξυπηρετήσει έκτακτες ανάγκες στην εποχή κορύφωσης της προσφυγικής – μεταναστευτικής κρίσης, είναι σήμερα μια παραγκούπολη άνω των 20.000 εξαθλιωμένων ανθρώπων, που δίνουν καθημερινά μάχες επιβίωσης σε συνθήκες απάνθρωπες και συχνά άκρως επικίνδυνες.

Η τραγωδία που εκτυλίχτηκε το μεσημέρι της Δευτέρας, με θύμα ένα 6χρονο παιδί,έπειτα από πυρκαγιά σε κοντέινερ είναι το τελευταίο από μια σειρά δραματικών γεγονότων που στοίχισαν ανθρώπινες ζωές στα σχεδόν πέντε χρόνια λειτουργίας του ΚΥΤ. Με παρόμοιο τρόπο είχε καεί ζωντανή μέσα σε κοντέινερ μια γυναίκα από το Αφγανιστάν τον περασμένο Σεπτέμβριο . Είχαν προηγηθεί θάνατοι ανθρώπων μέσα σε σκηνές και οικίσκους από εκρήξεις φιαλών υγραερίου στη διάρκεια μαγειρέματος ή από εισπνοή δηλητηριωδών αερίων στην προσπάθειά τους να ζεσταθούν με αυτοσχέδια μαγκάλια. Τον κύκλο των θανάτων στη Μόρια συμπληρώνουν δολοφονίες και αυτοκτονίες, ενώ πολλοί έχουν χάσει τη ζωή τους στα παραπήγματα από παθολογικά αίτια.

Η δομή, που στήθηκε με προδιαγραφές για την καταγραφή και προσωρινή φιλοξενία ως 3.000 ατόμων, σε μια περίοδο που τα σύνορα ήταν ανοιχτά και οι πρόσφυγες ήταν διερχόμενοι από το νησί, κλήθηκε μετά το Μάρτιο του 2016 και την υπογραφή της Κοινής Δήλωσης Ε.Ε. – Τουρκίας να στεγάσει χιλιάδες ανθρώπους που έκτοτε εγκλωβίζονται στο νησί. Σήμερα έχει πάνω από 5.000 συνωστισμένους μέσα στον περιφραγμένο χώρο του Κέντρου Υποδοχής και Ταυτοποίησης και άλλους 15.000 έξω απ΄ αυτόν, σε παράγκες και θερινές σκηνές στους ελαιώνες περιμετρικά. Εκεί αναλογεί μια τουαλέτα σε 100 και πλέον ανθρώπους.

Τοπικοί φορείς, κάτοικοι του νησιού και κυβέρνηση συμφωνούν στην ανάγκη κατάργησης της δομής, χωρίς ωστόσο να έχουν βρει το παραμικρό πεδίο συναίνεσης στην εξεύρεση εναλλακτικής λύσης.

Η επίταξη έκτασης στη θέση Καράβα Καβακλή του Δήμου Δυτικής Λέσβου, για την δημιουργία νέας δομής κλειστού τύπου συνάντησε την σθεναρή αντίδραση της τοπικής κοινωνίας, ενώ η άφιξη ισχυρότατων αστυνομικών δυνάμεων για την επιβολή της κυβερνητικής απόφασης πυροδότησε έναν τετραήμερο «πόλεμο» με την τοπική κοινωνία, που έληξε με την παρέμβαση του πρωθυπουργού για την απόσυρση των ΜΑΤ. Τα γεγονότα που ακολούθησαν με το άνοιγμα των συνόρων από την τουρκική ηγεσία «πάγωσαν» προς το παρόν τον διάλογο μεταξύ κυβέρνησης και τοπικών φορέων για την εξεύρεση καταλληλότερου χώρου.

 Ο κύκλος του θανάτου στη Μόρια

• Στις 29 Σεπτεμβρίου του 2019 η 49χρονη Faride Tajik από το Αφγανιστάν κάηκε ζωντανή μέσα στο κοντέινερ, όπου ζούσε με την 16χρονη κόρη της, πιθανότατα από βραχυκύκλωμα στα καλώδια οροφής. Αυτόπτες μάρτυρες την έβλεπαν να κουνάει απεγνωσμένα ένα λευκό χαρτί από το παράθυρο του οικίσκου, αλλά αδυνατούσαν να τη βοηθήσουν. Η τραγωδία τότε πυροδότησε εξέγερση εκατοντάδων αιτούντων άσυλο και γενικευμένες συγκρούσεις, που είχε ως αποτέλεσμα να μεταφερθούν στο νοσοκομείο συνολικά 17 άτομα.
• Το Νοέμβριο του 2016 βρήκαν το θάνατο μια 66χρονη γυναίκα και το 6χρονο εγγόνι της από έκρηξη φιάλης υγραερίου την ώρα που η γιαγιά μαγείρευε
• Τον Ιανουάριο του 2017 άλλοι τρεις άνθρωποι πέθαναν από δηλητηρίαση, σε διάστημα μιας εβδομάδας, εισπνέοντας μονοξείδιο του άνθρακα στην προσπάθειά τους να ζεσταθούν με αυτοσχέδιο μαγκάλι.

Τον περασμένο Ιανουάριο, μέσα σε λίγες μέρες έγιναν στη Μόρια δύο δολοφονίες μεταναστών, οι οποίοι δέχτηκαν μαχαιριές

• Ανήμερα την Πρωτοχρονιά, 20χρονος από το Κογκό, που είχε πάει στο ΚΥΤ Μόριας για να επισκεφθεί φίλους του, χτυπήθηκε με μαχαίρι από 27χρονο Αφγανό και κατέληξε δύο εβδομάδες αργότερα στο νοσοκομείο Μυτιλήνης. Ο δράστης του είχε επιτεθεί για να τον ληστέψει και το θύμα αντιστάθηκε.
• Στις 17 Ιανουαρίου δολοφονήθηκε με μαχαίρι ένας 27χρονος από την Υεμένη έπεσε νεκρός όταν χτυπήθηκε με μαχαίρι στη διάρκεια διαπληκτισμού του με ομάδα Αφγανών.
• Ενδιάμεσα, στις 6 Ιανουαρίου ένας Ιρανός 31 ετών βρέθηκε απαγχονισμένος στο Προαναχωρησιακό Κέντρο στη Μόρια όπου κρατούνταν