Κορονοϊός: «Αυτοψία» στην έρημη και μουδιασμένη Καστοριά

Το άλλοτε πολύβουο παραλίμνιο μέτωπο της Καστοριάς παρουσιάζει εικόνα ερήμωσης, όπως και η γραφική παλιά πόλη. Ο κόσμος, μουδιασμένος κι αμήχανος, φοβάται για την πανδημία και προβληματίζεται για την αρνητική δημοσιότητα. Η πόλη έχει στιγματιστεί ως το μικρό Μπέργκαμο της Ελλάδας. Ο νομός αποτελεί εστία υπερμετάδοσης του κορονοϊού, ο οποίος έχει προσβάλλει 1,2 άτομα ανά 1.000 κατοίκους –ποσοστό πολύ μεγαλύτερο από τον πανελλαδικό μέσο όρο- ενώ η θνητότητα με βάση τα διαγνωσμένα κρούσματα προσεγγίζει το 13%, έναντι 4% στην υπόλοιπη χώρα. Οι νεκροί έφτασαν τους 9, σε 70 επιβεβαιωμένα κρούσματα στο νομό.
Ένα αδυσώπητο blame game έχει ξεσπάσει στους δρόμους και στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης: στο στόχαστρο οι γουναράδες που επέστρεψαν από το Μιλάνο, οι προσκυνητές στα Ιεροσόλυμα, ακόμη και οι μαθητές που πήγαν στη Ρώμη. Ο αντίλογος δίνει άλλη εικόνα: Η εστία ίσως ήταν ένα μνημόσυνο στη Δαμασκηνιά Κοζάνης, ένα ιδιωτικό ιατρείο της Καστοριάς ή το τοπικό νοσοκομείο, που έχει «γονατίσει».

Την ίδια ώρα, μαρτυρίες, καταγγελίες και φήμες δίνουν και παίρνουν για την απουσία μέτρων, ακόμα κι απ΄ αυτούς που θα έπρεπε να δίνουν το παράδειγμα: Ένας γιατρός που νοσούσε και βρισκόταν σε καραντίνα εθεάθη να παίζει …τάβλι στην πλατεία, ενώ υψηλόβαθμοι τοπικοί παράγοντες φιλήθηκαν σταυρωτά για να χαιρετηθούν σε κοινή θέα.

Την περασμένη εβδομάδα ανακοινώθηκαν νέα, αυστηρότερα, μέτρα, με ολική καραντίνα στη Μεσοποταμιά και απαγόρευση κυκλοφορίας μετά τις 8 το βράδυ στους τρεις δήμους του νομού, με την ελπίδα να μπει φρένο στη διασπορά, αν και βρήκαν αντίθετο τον δήμαρχο Καστοριάς, Γιάννη Κορεντσίδη.

Μια απόκοσμη κηδεία και ένα μνημόσυνο

Στην Οινόη της Καστοριάς, τόπο καταγωγής του έκτου θύματος του κορονοϊού, μόλις 12 συγγενείς παραβρέθηκαν στην κηδεία του 56χρονου την περασμένη εβδομάδα, και έγιναν μάρτυρες πρωτοφανών εικόνων. Η σύζυγος και τα τέσσερα παιδιά του εκλιπόντος δεν ήταν εκεί, γιατί βρίσκονται σε καραντίνα. Σε κλίμα απόκοσμης σιωπής, έξι άτομα, φορώντας ολόσωμες λευκές στολές, μάσκες και γάντια μετέφεραν το κλειστό φέρετρο και δεν επιτράπηκε σε κανέναν από τους συγγενείς να πλησιάσει και να ρίξει λίγο χώμα, όπως περιγράφει στο ethnos.gr ένας από τους 12 που έδωσαν το παρόν.

Ένα μήνα νωρίτερα, στο χωριό Δαμασκηνιά της Κοζάνης, στη διάρκεια ενός μνημόσυνου για έναν 41 ετών άνδρα που πέθανε από άλλη αιτία στο Άργος Ορεστικό, η εικόνα ήταν διαφορετική. Τότε δεν υπήρχε ούτε υποψία πανδημίας και οι δεκάδες καλεσμένοι –ντόπιοι, από το Άργος Ορεστικό, από την Καστοριά και από τη Θεσσαλονίκη- βρέθηκαν στο καφενείο για να τιμήσουν τη μνήμη του νεκρού. Σύμφωνα με κάποιες εκτιμήσεις, αυτή η κοινωνική εκδήλωση αποτέλεσε μια από τις εστίες μετάδοσης του ιού στην ευρύτερη περιοχή της Δυτικής Μακεδονίας, που μετρά μέχρι σήμερα 19 νεκρούς. Δυο εβδομάδες μετά, τα χωριά Δαμασκηνιά και Δραγασιά θα έμπαιναν σε καραντίνα τριών εβδομάδων, που έληξε την περασμένη Δευτέρα.

Οι γουναράδες, οι προσκυνητές και οι άλλοι

Περισσότερο στο παρελθόν και λιγότερο σήμερα, η τάξη των γουναράδων θεωρείται η οικονομική ελίτ της Καστοριάς, μιας πόλης που χάρη στην γουνοποιία ήταν κάποτε στις πέντε πιο ανεπτυγμένες της χώρας. Σήμερα, παρά την ύφεση, ορισμένοι εξακολουθούν να αντιμετωπίζουν με ένα είδος προκατάληψης και καχυποψίας τους επιχειρηματίες του κλάδου. Η παρουσία άνω των 200 ατόμων στο Μιλάνο για τη διεθνή έκθεση γούνας στα τέλη Φεβρουαρίου, τους έβαλε αυτομάτως στο στόχαστρο, καθώς η κρίση κορονοϊού τους βρήκε στην πρωτεύουσα της Λομβαρδίας.

«Όταν πήγαμε στο Μιλάνο δεν υπήρχε ούτε υποψία κρούσματος. Ξέσπασε μια μέρα πριν επιστρέψουμε. Είχε προηγηθεί μεγάλη έκθεση στην Κίνα και δεν ήμασταν εκεί, λόγω κορονοϊού. Δεν είμαστε ανεύθυνοι», είπε στο ethnos.gr ο πρόεδρος του Συνδέσμου Γουνοποιών Καστοριάς, Απόστολος Τσούκας, ο οποίος δηλώνει απογοητευμένος από τον πόλεμο που έχει εξαπολυθεί εναντίον των γουνοποιών. «Η πόλη έχει χωριστεί σε γουναράδες και μη. Δεν υπάρχει Καστοριανός που δεν μας βρίζει μέσα από τα κοινωνικά δίκτυα», παρατήρησε.

Ο ίδιος επιστρέφοντας από το Μιλάνο ζήτησε να εξεταστεί προληπτικά, αλλά δεν τον δέχτηκαν στο νοσοκομείο. «Πριν ακόμη πάω στο σπίτι και στα παιδιά μου τηλεφώνησα στο νοσοκομείο, είπα ποιος είμαι και ζήτησα να εξεταστώ. Η απάντηση ήταν «όχι, αν δεν νοσήσετε» και μάλιστα σε κοφτό και αυστηρό ύφος. Επειδή είχα ψυλλιαστεί για αυτό που θα ερχόταν ζήτησα να καταγραφεί ότι τηλεφώνησα και δεν έγινα δεκτός», υπογράμμισε ο κ.Τσούκας και υποστήριξε πως δεν ήταν οι γουναράδες αυτοί που έφεραν την επιμόλυνση στην πόλη. «Ο πρώτος γουνέμπορος νόσησε στις 15 Μαρτίου, δηλαδή 20 μέρες μετά την επιστροφή από το Μιλάνο, ενώ η περίοδος της καραντίνας είναι 14 μέρες», ανέφερε.

Αντίστοιχη «γραμμή άμυνας» κρατούν οι 22 προσκυνητές που επέστρεψαν τις ίδιες μέρες από τα Ιεροσόλυμα. «Δεν έχει νοσήσει κανείς από όσους ήταν στο ταξίδι», υποστήριξε στο ethnos.gr ο Αντώνης Φουρκιώτης, ιδιοκτήτης του ταξιδιωτικού πρακτορείου που το οργάνωσε.

Ο βουλευτής Καστοριάς της ΝΔ, γιατρός πνευμονολόγος στο επάγγελμα, Ζήσης Τζηκαλάγιας, είναι αποδέκτης εκατοντάδων μηνυμάτων καθημερινά και έχει σχηματισμένη τη μεγάλη εικόνα, την οποία μεταφέρει στα αρμόδια κυβερνητικά κλιμάκια. Ο ίδιος έχει βοηθήσει εθελοντικά κάνοντας βάρδιες στο νοσοκομείο της πόλης.

«Μου τηλεφώνησε κλαίγοντας μια κοπέλα που ήταν στα Ιεροσόλυμα και μου είπε πως δεν αντέχει αυτή την κοινωνική πίεση. Εξετάστηκε, δεν αρρώστησε και παρόλα αυτά την κατηγορούν. Δεν έχει αξία να ψάχνουμε ποιος έφερε τον ιό. Μπορεί κάποιοι που επέστρεψαν από το εξωτερικό να το πέρασαν στο πόδι ή να νόσησαν συγγενείς τους. Το θέμα είναι τώρα να σταματήσουμε την διασπορά», μας είπε.

Ο ίδιος ευελπιστεί να δει τις επόμενες μέρες τα κρούσματα να μειώνονται. «Ίσως η Καστοριά είναι 15 μέρες μπροστά χρονικά από την υπόλοιπη Ελλάδα. Ελπίζω τα μέτρα να αποδώσουν και να δούμε σύντομα μια ύφεση εδώ».

Η εικόνα στο νοσοκομείο

Το νοσοκομείο της Καστοριάς προσπαθεί να συνέλθει έπειτα από μια περίοδο χάους. Ο αριθμός των 13 υγειονομικών που νόσησαν –μεταξύ τους 3 γιατροί- σε ένα σύνολο 300 εργαζομένων, είναι πολλαπλάσιος της μεγάλης διασποράς στην τοπική κοινωνία. Εδώ εμφανίστηκε και το πρώτο κρούσμα στην πόλη, στον άτυχο 53χρονο παρασκευαστή του μικροβιολογικού εργαστηρίου, ο οποίος έφυγε από τη ζωή στην εντατική  του ΑΧΕΠΑ. Είναι ο μοναδικός επαγγελματίας υγείας μέχρι σήμερα που έφυγε από τη ζωή σε ολόκληρη τη χώρα.

Εργαζόμενοι επιστρέφουν σταδιακά από την καραντίνα, ενώ το προσωπικό ενισχύεται με γιατρούς και προσωπικό από τα Κέντρα Υγείας της περιοχής και τις ένοπλες δυνάμεις. Σήμερα το νοσοκομείο υποδέχεται μόνο κρούσματα κορονοϊού και νοσηλεύει τα ελαφριά περιστατικά στην πτέρυγα της πρώην Παιδιατρικής. Τα βαριά παραπέμπονται στη Θεσσαλονίκη, ενώ όλα τα άλλα περιστατικά σε άλλα νοσοκομεία της Δυτικής Μακεδονίας. Η αντιμετώπιση σ΄ αυτά κρύβει συχνά δυσάρεστες εκπλήξεις: Στο νοσοκομείο Γρεβενών ζητούν από ασθενείς να προσκομίσουν αρνητικό τεστ για κορονοϊό προκειμένου να δεχτούν κάποιον ασθενή από την Καστοριά. Αυτό, ωστόσο, δεν μπορεί να συμβεί π.χ. στην περίπτωση μιας ετοιμόγενης που πάει εκεί για να φέρει στον κόσμο το παιδί της.

«Ο Καστοριανός έχει στιγματιστεί και παρατηρούνται φαινόμενα κοινωνικού αυτοματισμού σε άλλες περιοχές. Τον βλέπουν σαν μίασμα», παρατήρησε ο βιοπαθολόγος Θέμις Βάρνης, ο οποίος διατηρεί μικροβιολογικό εργαστήριο στην Καστοριά και δέχεται καθημερινά κλήσεις από συμπολίτες του που ρωτούν αν μπορούν να κάνουν τεστ COVID.