Καμπανάκι Κομισιόν στην Ελλάδα για το «προβληματικό» κράτος δικαίου

Προβλήματα στην απονομή δικαιοσύνης, τη δράση των λόμπυ, την αντιμετώπιση της διαφθοράς, τη διασφάλιση της πολυφωνίας των μέσων ενημέρωσης και τη διαφάνεια της ιδιοκτησίας των μέσων, αλλά και των επαγγελματικών προτύπων στην πρακτική της δημοσιογραφίας, εντοπίζει στην Ελλάδα η Κομισιόν. Συγκεκριμένα, σύμφωνα με το κεφάλαιο για την Ελλάδα στην πρώτη έκθεση για την κατάσταση του κράτους δικαίου στην Ε.Ε., η χώρα «έχει υιοθετήσει σημαντικό αριθμό μεταρρυθμίσεων στον τομέα της Δικαιοσύνης που ξεκίνησαν στο πλαίσιο των τριών προγραμμάτων οικονομικής προσαρμογής». Αναλυτικά, «οι δραστηριότητες μεταρρύθμισης περιλάμβαναν αλλαγές στην οργάνωση των δικαστηρίων, μέτρα για τη βελτίωση της διαχείρισης των δικαστηρίων, τη διεύρυνση της χρήσης εργαλείων τεχνολογίας πληροφοριών στα δικαστήρια και την προώθηση εναλλακτικών μηχανισμών επίλυσης διαφορών». Ωστόσο, όπως αναφέρει η Κομισιόν η εκτέλεση δείχνει «μικτά αποτελέσματα και το σύστημα Δικαιοσύνης συνεχίζει να αντιμετωπίζει προκλήσεις όσον αφορά στην ποιότητα και την αποτελεσματικότητά του». «Οι συνεχιζόμενες προσπάθειες για την εξασφάλιση της αποτελεσματικής εφαρμογής των πρόσφατων μεταρρυθμίσεων και περαιτέρω πρόοδος στην ψηφιοποίηση των συστημάτων Δικαιοσύνης είναι ιδιαίτερα σημαντικές για την επίτευξη συγκεκριμένων αποτελεσμάτων», τονίζεται. Σε σχέση με τη διαφθορά, όπως καταγράφεται, «η Ελλάδα ξεκίνησε ένα ευρύ φάσμα μεταρρυθμίσεων κατά της διαφθοράς τα τελευταία χρόνια και συνεχίζει να εφαρμόζει ένα ολοκληρωμένο εθνικό σχέδιο καταπολέμησης της διαφθοράς. Έχουν καταβληθεί προσπάθειες για τον εξορθολογισμό του θεσμικού πλαισίου και τη βελτίωση του συντονισμού διαφόρων οργανισμών και φορέων που είναι επιφορτισμένοι με την καταπολέμηση της διαφθοράς». Καταγράφεται ακόμη ότι «υπάρχει ένα σύγχρονο νομικό πλαίσιο για δηλώσεις περιουσιακών στοιχείων και χρηματοδότηση πολιτικών κομμάτων, αλλά η εφαρμογή εξακολουθεί να παρουσιάζει κάποια κενά». «Ορισμένα εμπόδια στη δίωξη διαφθοράς υψηλού επιπέδου εξαλείφθηκαν μέσω συνταγματικής αναθεώρησης το 2019, καθώς τροποποιήθηκαν οι διαδικασίες σχετικά με τα καθεστώτα ασυλίας και το καταστατικό περιορισμού. Μια αναθεώρηση της ποινικής νομοθεσίας τον Ιούνιο του 2019 έθεσε ορισμένες ανησυχίες, ιδίως όσον αφορά την ποινικοποίηση της δωροδοκίας, αναφέρεται. «Ενώ οι μεταγενέστερες αναθεωρήσεις αποκατέστησαν αυτήν την κατάσταση, οι τρέχουσες υποθέσεις παραμένουν επηρεασμένες. Τα λόμπυ στην Ελλάδα παραμένουν σε μεγάλο βαθμό ανεξέλεγκτα και το πλαίσιο προστασίας του καταγγέλλοντος είναι ελλιπές», σημειώνεται. Σε ό,τι αφορά τη ελευθερία της έκφρασης, «το Σύνταγμα προβλέπει την προστασία της ελευθερίας της έκφρασης και του δικαιώματος πρόσβασης σε δημόσιες πληροφορίες. Υπάρχουν δομές για τη διασφάλιση της πολυφωνίας των μέσων ενημέρωσης και των δικαιωμάτων του Τύπου». Ωστόσο, «υπάρχουν ορισμένα ερωτήματα σχετικά με την αποτελεσματικότητα των κανόνων που αποσκοπούν στη διασφάλιση της διαφάνειας της ιδιοκτησίας των μέσων». «Οι βασικές ανησυχίες αφορούν ανεπαρκείς μηχανισμούς για τη διασφάλιση του σεβασμού των επαγγελματικών προτύπων στην πρακτική της δημοσιογραφίας και των επισφαλών συνθηκών εργασίας για τους δημοσιογράφους που προκύπτουν, μεταξύ άλλων, από την οικονομική και χρηματοπιστωτική κρίση», αναφέρεται. Επιπλέον, το σύστημα ελέγχων και ισοζυγίων στην Ελλάδα «αντιμετώπισε ορισμένες προκλήσεις στην πράξη». «Συγκεκριμένα, η διαδικασία θέσπισης νόμων υφίσταται σημαντική πίεση τα τελευταία χρόνια, κυρίως λόγω των συνεπειών της οικονομικής και χρηματοπιστωτικής κρίσης. Οι αρχές της βελτίωσης της νομοθεσίας δεν τηρήθηκαν πλήρως, αλλά η πρόσφατη περιεκτική νομοθεσία σε αυτόν τον τομέα στοχεύει στην αντιμετώπιση αυτών των προκλήσεων και εφαρμόζεται σταδιακά». Τέλος, τα θεμελιώδη και συνταγματικά δικαιώματα «προστατεύονται μέσω των δικαστηρίων και των ανεξάρτητων αρχών». «Στην Ελλάδα δεν υπάρχει συγκεκριμένο πλαίσιο για την κοινωνία των πολιτών και υπάρχουν οργανώσεις της κοινωνίας των πολιτών που δραστηριοποιούνται στον τομέα της μετανάστευσης, οι οποίες έχουν εκφράσει ανησυχίες ότι ο χώρος των πολιτών για να λειτουργήσουν επί τόπου έχει μειωθεί», καταγράφουν.