Στην τύχη του το μετρό της Αθήνας: Επικίνδυνες συνθήκες και ακραίος συνωστισμός - Αρμοδιότητες-«μπαλάκι» και καθυστερήσεις χωρίς «στοπ»

Το μετρό κινδυνεύει να μετατραπεί από πετράδι του στέμματος των συγκοινωνιών σε μέσο ταλαιπωρίας των επιβατών

🕛 χρόνος ανάγνωσης: 7 λεπτά ┋ 🗣️ Ανοικτό για σχολιασμό

Συνωστισμός στο μετρό (EUROKINISSI/ΤΑΤΙΑΝΑ ΜΠΟΛΑΡΗ)

Στην τύχη του από πλευράς ανανέωσης τροχαίου υλικού, εξοπλισμού και συστημάτων έχει αφεθεί το μετρό, το οποίο πλησιάζοντας τα 25α του γενέθλια κινδυνεύει να μετατραπεί από πετράδι του στέμματος των συγκοινωνιών σε μέσο ταλαιπωρίας των επιβατών. Το πρώτο «μπλακ άουτ» συνέβη στη Γραμμή 3 του μετρό το πρωί της Πέμπτης, το οποίο μπορεί να διήρκησε περί τα 20 λεπτά, αλλά ο χρόνος ήταν αρκετός χρόνος για να δημιουργηθούν συνθήκες ακραίου συνωστισμού και μεγάλης επικινδυνότητας στην αποβάθρα του Συντάγματος, αλλά και άλλων πιο περιφερειακών σταθμών.

Χρειάστηκε μόνο να βγουν εκτός προγραμματισμού δύο συρμοί για να επιβεβαιωθεί με τον πιο δύσκολο τρόπο το ότι τα τελευταία χρόνια και κυρίως μετά την επέκταση της γραμμής προς τον Πειραιά, το μετρό λειτουργούσε στα όριά του με μηδενικές εφεδρείες και με συρμούς ιδιαίτερα καταπονημένους, όπως έχει αναδείξει το «Έθνος» με αλλεπάλληλα ρεπορτάζ του.

Βαθύτερη αιτία του προβλήματος η έλλειψη τροχαίου υλικού

Βαθύτερη αιτία του προβλήματος είναι η έλλειψη τροχαίου υλικού. Ο αναμενόμενος διαγωνισμός για τους 15 νέος συρμούς δε λέει να προχωρήσει με τις καθυστερήσεις που σημειώνονται στην προκήρυξή του να έχουν ήδη εκτοξεύσει το κόστος που θα κληθεί να πληρώσει ο φορολογούμενος για το καινούριο τροχαίο υλικό σε περίπου 290 εκατομμύρια ευρώ, δηλαδή περί τα 70 εκ. περισσότερα συγκριτικά με τις τιμές που επικρατούσαν πριν από μία 3ετία. Επιπροσθέτως ακόμα και να υπογραφόταν σήμερα η σύμβαση, το σύνολο των συρμών θα παραδιδόταν σε περίπου τρία χρόνια.

Οι τελευταίοι συρμοί του μετρό αγοράστηκαν το 2012, ενώ οι παλαιότεροι μετρούν έως και 24 χρόνια ζωής αφού αποτελούν προμήθειες του 2000 (οι περίφημοι συρμοί χωρίς κλιματισμό) και του 2004. Από το 2012 και μετά δεν προστέθηκε ούτε ...βαγόνι στο δίκτυο, το οποίο συνεχώς μεγάλωνε.

Αποκορύφωμα ήταν η προσθήκη των έξι νέων σταθμών της επέκτασης προς Πειραιά, οι οποίοι ενσωματώθηκαν στο δίκτυο χωρίς η εταιρία να ενισχυθεί με νέους συρμούς. Οι χρονοαποστάσεις αυξήθηκαν και τότε «θυσιάστηκαν» και ορισμένα δρομολόγια προς το Αεροδρόμιο, τα οποία πλέον εκτελούνται ανά 36 αντί για 30 λεπτά.

Το κουβάρι των αρμοδιοτήτων δεν έχει ξετυλιχτεί ακόμα

Φαίνεται όμως ότι αυτά δεν είναι τα μοναδικά προβλήματα. Οι επτά αεροδρομιακοί συρμοί, οι οποίοι είναι ειδικού τύπου προκειμένου να κινούνται εκτός από το υπόγειο, και στο υπέργειο δίκτυο από τη Δουκίσσης Πλακεντίας έως το Αεροδρόμιο μετρούν ο καθένας από 3 εκατομμύρια χιλιόμετρα, ενώ το σύνολο των συρμών θεωρείται ήδη αρκετά ταλαιπωρημένο με αποτέλεσμα να εμφανίζει όλο και συχνότερα βλάβες.

Την ίδια στιγμή στο συγκοινωνιακό σύστημα εξακολουθεί να ισχύει η θεσμοθετημένη παραδοξότητα, όπως τη χαρακτηρίζουν συγκοινωνιακές πηγές, που δίνει την αρμοδιότητα προμήθειας τροχαίου υλικού στην «Ελληνικό Μετρό» που είναι η εταιρία υποδομής και αρμόδια για την κατασκευή του μετρό και όχι στη ΣΤΑΣΥ, η οποία λειτουργεί το μετρό και γνωρίζει από πρώτο χέρι τις ανάγκες και τις απαιτήσεις του δικτύου έχοντας άμεση επίγνωση της κατάσταση των συρμών.

Κατά συνέπεια η προκήρυξη του διαγωνισμού για την προμήθεια των 15 νέων συρμών, δηλαδή 7 διρευματικών που θα φτάνουν έως το Αεροδρόμιο και 8 συμβατικών αποκλειστικά για το υπόγειο τμήμα του μετρό, πρέπει να γίνει από την Αττικό Μετρό, κάτι το οποίο δεν προχωρήσει ακόμα.

Το κουβάρι των αρμοδιοτήτων όμως δεν έχει ξετυλιχτεί εντελώς ακόμα. Η «Ελληνικό Μετρό» έχει καταλήξει στις προδιαγραφές για τους συμβατικούς συρμούς, αλλά για τους 7 διρευματικούς δεν έχει βγει ακόμα λευκός καπνός καθώς δεδομένων των διαφορετικών συστημάτων σηματοδότησης, κλπ οι τεχνικές προδιαγραφές θα πρέπει να βγουν από τον ΟΣΕ καθώς οι συρμοί θα «πατάνε» και στο δίκτυό του και θα πρέπει να πληρούνται οι κανονισμοί διαλειτουργικότητας και να εγκριθούν από τη Ρυθμιστική Αρχή Σιδηροδρόμων (ΡΑΣ). Στο θέμα των συγκεκριμένων προδιαγραφών φαίνεται να έχει σκαλώσει η διαδικασία εδώ και τουλάχιστον ένα χρόνο με τη ΣΤΑΣΥ και τον ΟΑΣΑ να προσπαθούν να εξοικονομήσουν χρόνους και δρομολόγια με εμβαλωματικές κινήσεις, οι οποίες ομως είναι αδύνατο να ... πολλαπλασιάσουν τους συρμούς και άρα να επιλύσουν το πρόβλημα.

Όσο πάντως το ζήτημα συζητείται, όχι μόνο μειώνεται το επίπεδο εξυπηρέτησης του ολοένα αυξανόμενου επιβατικού κοινού της Αθήνας, αλλά όπως επισημαίνουν πηγές κοντά στην υπόθεση, ανεβαίνει δραματικά και ο προϋπολογισμός της προμήθειας, ο οποίος εκτιμάται ότι έχει φτάσει πλέον τα 280 – 290 εκατ. ευρώ, από 220 που είχε εκτιμηθεί παλαιότερα.

Γεγονός είναι επίσης ότι εάν είχε ανανεωθεί εγκαίρως ο στόλος της ΣΤΑΣΥ και υπήρχαν εφεδρικοί συρμοί, αυτό που συνέβη χθες το πρωί θα μπορούσε να ήταν μια υπόθεση ρουτίνας. Ο συνωστισμός προκλήθηκε από βλάβες σε δύο διαδοχικούς συρμούς που κινούνταν εκείνη την ώρα από τον Πειραιά προς τη Δουκίσσης Πλακέντιας. Ο πρώτος συρμός χρειάστηκε να εκκενωθεί, ενώ ο δεύτερος, που βρισκόταν στο Μοναστηράκι εμφάνισε βλάβη στις πόρτες εξαιτίας του πλήθους που είχε ήδη συγκεντρωθεί και προσπαθούσε να επιβιβαστεί.

Τα περιστατικά συνέβησαν στις ώρες πρωινής αιχμής προκαλώντας ακραίο συνωστισμό με την εταιρία να αναγκάζεται να εφαρμόσει το πρωτόκολλο γι' αυτές τις περιπτώσεις σταματώντας τη λειτουργία των κυλιόμενων κλιμάκων στον κεντρικό σταθμο του Συντάγματος προκειμένου ουσιαστικά να μην πατηθεί ο κόσμος. Θα πρέπει μάλιστα να σημειωθεί ότι η αποβάθρα του Συντάγματος παρά τη μεγάλη επιβατική κίνηση που δέχεται, είναι εκ του σχεδιασμού της από τις πιο μικρές αν όχι η μικρότερη του συνόλου του δικτύου.

Η κινητοποίηση ήταν μεγάλη και το πρόβλημα αποκαταστάθηκε σε περίπου 20 λεπτά με την κυκλοφορία να εξομαλύνεται από συρμούς που περνούσαν κάθε 1,5 λεπτό. Ωστόσο, έδειξε την οριακή κατάσταση, στην οποία λειτουργεί εδώ και πολύ καιρό το μετρό της Αθήνας.

Καθυστερεί και η αναβάθμιση συρμών της Γραμμής 1

Σήμερα στις γραμμές 2 και 3 δρομολογούνται συνολικά 50 συρμοί, 30 στην 3 και 20 στη 2, αριθμός ο οποίος σαφώς δεν αρκεί για βελτίωση των χρονοαποστάσεων. Ακόμα πιο δύσκολη είναι η κατάσταση στη Γραμμή 1, τον πρώην ηλεκτρικό σιδηρόδρομο. Λειτουργικοί είναι 20 με 21 συρμοί συμπεριλαμβανομένων των 4 δανεικών από το μετρό. Για να διατηρηθεί η 6λεπτη χρονοαπόσταση απαιτείται η καθημερινή δρομολόγηση 19, κάτι το οποίο ωστόσο δεν είναι πάντα εφικτό καθώς οι συρμοί είναι ακόμα παλαιότεροι και εμφανίζουν βλάβες πολύ συχνότερα.

Στο μεταξύ έχει ήδη καθυστερήσει σημαντικά και η μετασκευή των 14 παλαιών συρμών της Γραμμής 1 προκειμένου να ξανατεθούν σε κυκλοφορία. Πρόκειται για συρμούς που είχαν πρωτομπεί στην κυκλοφορία το 1986 και αποφασίστηκε η αναβάθμισή τους, αντί για την προμήθεια καινούριων. Η εταιρία αναμένει ότι το πρώτο πιλοτικό βαγόνι θα παραδοθεί από την ανάδοχο, στην οποία να σημειωθεί ότι έχουν ήδη επιβληθεί ρήτρες καθυστέρησης, τον Δεκέμβριο. Εκτιμάται ότι εντός του 2025 θα παραδοθούν 5 συρμοί παρόλο που βάσει της σύμβασης θα έπρεπε να παραδοθεί το σύνολο των 14.

Επίσης, η ΣΤΑΣΥ επιχειρεί να ανατάξει και άλλους 15 συρμούς, οι οποίοι είχαν εμφανίσει προβλήματα σε μια ηλεκτρική μονάδα και έχουν παροπλιστεί την τελευταία δεκαετία. Είναι νεότεροι συρμοί, οι πρώτοι εκ των οποίων έχουν αποσταλεί στη Siemens για επιδιόρθωση. Ήδη έχουν παραληφθεί δύο και τώρα γίνεται προσπάθεια να επισκευαστούν άλλοι δύο.