Άνω των 40 ετών πάνω από το 70% των κτιρίων στην Ελλάδα: Η «ακτινογραφία» τους και η σημασία της αντισεισμικής ενίσχυσης

Δέσμη φορολογικών κινήτρων στους πολίτες προκειμένου να προχωρήσει η στατική ενίσχυση και η ενεργειακή αναβάθμιση του κτιριακού αποθέματος της χώρας, το οποίο είναι πλέον εξαιρετικά γηρασμένο με το 70% των κτιρίων να είναι άνω των 40 ετών, εισηγείται το Τεχνικό Επιμελητήριο Ελλάδας (ΤΕΕ).

Από το βήμα του 4ου συνεδρίου Green Deal που συνδιοργανώνει το Επιμελητήριο με το economix.gr, ο πρόεδρός του, Γιώργος Στασινός αναφέρθηκε στην ανάγκη να ενισχυθεί η ανθεκτικότητα των κτιρίων και των υποδομών της Ελλάδας, αλλά και να πρωτοστατήσει η χώρα στην Ευρωπαϊκή Ένωση, ώστε να δημιουργηθεί ένα ειδικό ταμείο για στατικό έλεγχο και ενίσχυση των κατασκευών.

Τα κτίρια στην Ελλάδα εξακολουθούν να γερνούν στην πλειονότητά τους χωρίς να συντηρούνται με το 80% έως 90% του συνόλου να έχουν κατασκευαστεί πριν το 2000, με μικρότερη ή μεγαλύτερη απόκλιση από τις σημερινά standards αντισεισμικής προστασίας.

Ο ίδιος ανέφερε ότι είναι ιδιαίτερα κρίσιμο σε εθνικό επίπεδο να ισχύσουν φορολογικά κίνητρα στους πολίτες, για στατική ενίσχυση σε κάθε κτίριο προ του 1985 και τη σύγχρονη διαχείριση των ομβρίων υδάτων σε παλαιές οικοδομές. Στο πλαίσιο αυτό πρότεινε:

• Την απαλλαγή από το ΦΠΑ των δαπανών στατικού ελέγχου.
• Την πλήρη φοροαπαλλαγή από το εισόδημα των δαπανών για στατικό έλεγχο και των δαπανών εργασιών και υλικών, που ο έλεγχος τεκμηριώνει ότι απαιτούνται για στατική ενίσχυση σε κάθε κτίριο προ του 1985.
• Την πλήρη φοροαπαλλαγή από το εισόδημα των μελετών, δαπανών και υλικών για τη σύγχρονη διαχείριση των ομβρίων υδάτων σε παλαιές οικοδομές.

Πρόσθετες πηγές χρηματοδότησης σε εθνικό επίπεδο που θα μπορούσαν να χρησιμοποιηθούν είναι μεταξύ άλλων, η χρήση των πόρων από τα πρόστιμα των αυθαιρέτων, ανέφερε ο κ. Στασινός προσθέτοντας ότι πρέπει να συνεχιστούν και να ενισχυθούν και τα προγράμματα «Εξοικονομώ» καθώς είναι επενδύσεις χαμηλού κόστους και υψηλής απόδοσης.

Ο πρόεδρος του ΤΕΕ δήλωσε την ετοιμότητα του Επιμελητηρίου να συνδράμει την Πολιτεία για την επακριβή διατύπωση, τονίζοντας ότι πρόκειται για μία πρόταση η οποία «δεν θα έχει εντέλει δημοσιονομικό κόστος, θα έχει δημοσιονομικό όφελος. Διότι αυτές οι εργασίες σήμερα είναι απειροελάχιστες. Αν τις προωθήσουμε αφενός θα δημιουργηθούν έσοδα μέσα από τον κύκλο εργασιών των σχετικών επαγγελμάτων και επιχειρήσεων και αφετέρου δεν θα υπάρχει απευθείας χρηματοδότηση από το κράτος».

Ο κ. Στασινός είπε ότι «μπορούμε να πείσουμε και την ΕΕ και να δώσουμε κίνητρα στους πολίτες ώστε να υπάρξει ένα ελληνικό κύμα ανακαίνισης με βάση τον αντισεισμικό έλεγχο».

Τόνισε μάλιστα ότι το ευρωπαϊκό οικοδόμημα συνολικά κινδυνεύει αν οι ηγεσίες δεν αποφασίσουν ότι οι επενδύσεις στη συντήρηση και την ανακατασκευή υποδομών πρέπει να γίνουν επιλέξιμες.

Οπως εξήγησε τέσσερα είναι τα βήματα για την ανθεκτικότητα κτιρίων και υποδομών. Το πρώτο αφορά την καταμέτρηση των υποδομών μέσω του Εθνικού Μητρώου Υποδομών, το δεύτερο αφορά τη συνεχή παρακολούθηση μέσα από έργα όπως οι Έξυπνες Γέφυρες, με αισθητήρες και συστήματα αναφοράς. Τρίτο βήμα είναι ο έλεγχος και τέταρτο η συντήρηση.

Ένα από τα μεγαλύτερα προβλήματα των κατασκευών είναι το γεγονός ότι οι ευρωπαϊκοί κανονισμοί μέχρι σήμερα δεν προβλέπουν χρηματοδοτήσεις για συντήρηση υποδομών ούτε ανακατασκευή. Για το λόγο αυτό ο ίδιος εστίασε στη συζήτηση που ξεκινάει για το αν ο Μηχανισμός Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας θα παραταθεί ή αν θα υπάρξει ένα νέο εργαλείο και τι θα περιέχει αυτό και πώς θα χρηματοδοτηθεί την επόμενη προγραμματική περίοδο.

Η «ακτινογραφία» των κτιρίων στην Ελλάδα

Στο μεταξύ προχωρά ο προσεισμικός έλεγχος των δημοσίων κτιρίων που έχει ξεκινήσει σε συνεργασία του ΤΕΕ με τον ΟΑΣΠ. Σύμφωνα με τον κ. Στασινό, οι έλεγχοι ξεκίνησαν το καλοκαίρι και αναμένεται να ολοκληρωθούν σε λίγους μήνες. Έως σήμερα έχουν ελεγχθεί εκατοντάδες κτίρια με τον ΟΑΣΠ να συγκεντρώνει αυτήν την περίοδο τα στοιχεία.

Βάσει του προγράμματος, προτεραιότητα επρόκειτο να δοθεί σε σχολεία και νοσοκομεία, ο αριθμός των οποίων έφτανε περί τα 20.000 κτίρια. Ωστόσο, στο πλάνο μπήκαν και πυροσβεστικοί σταθμοί, ενώ πιθανότατα θα ακολουθήσουν και αθλητικά κέντρα, όπως ανέφερε ο κ. Στασινός.

Το σύνολο της επιστημονικής κοινότητας, πάντως, ομοφωνεί στην αναγκαιότητα για συνδυασμένη ενεργειακή και αντισεισμική αναβάθμιση αναφέρθηκε ο  Άγγελος Πρωτοψάλτης, SeniorConsultant της SALFO & ASSOCIATES σημειώνοντας ότι τα τελευταία πενήντα χρόνια η Ευρώπη θρήνησε από σεισμούς περίπου 40.000 ανθρώπους, ενώ περί το 1,3 εκ. πολίτες έμειναν άστεγοι με τις συνολικές ζημίες να ξεπερνούν τα 220 δισεκατομμύρια δολάρια.

Στην Ελλάδα ο πρώτος αντισεισμικός κανονισμός θεσπίστηκε το 1959, αναθεωρήθηκε το 1984 και η ενσωμάτωση των ευρωπαικών κωδίκων και των σύγχρονων κανόνων έγινε το 2000 με εφαρμογή από το 2001. Οσο για την κατάσταση των κτιρίων της χώρας:

• Εως το 1960 είχαν ανεγερθεί 1,5 εκ. κτίρια, δηλαδή το 25% του συνολικού αποθέματος.
• Από το 1960 έως το 1985 είχαν ανεγερθεί 1.746.000 κτίρια ή το 42,5%.
• Από το 1986 εως το 2000 είχαν κατασκευαστεί 831.000 κτίρια που αντιστοιχούν στο 20% του αποθέματος και
• Από το 2001 έως το 2011 είχαν κατασκευαστεί 476.000 κτίρια που αντιστοιχούν στο 11,6% του κτιριακού αποθέματος της χώρας.

«Πρακτικά περίπου 80 – 90% των κτιρίων είναι κατασκευασμένα πριν το 2000 με μικρότερη ή μεγαλύτερη απόκλιση από αυτά που θεωρούμε σήμερα αναγκαία στάνταρ αντισεισμικής προστασίας», ανέφερε ο κ. Πρωτοψάλτης προσθέτοντας ότι κάνοντας ενεργειακή αναβάθμιση σε ένα κτίριο που δεν έχει ενισχυθεί αντισεισμικά υπάρχει ο κίνδυνος να χαθεί το κτίριο σε κάποιον σεισμό και μαζί του και οι επενδύσεις αναβάθμισης, κάτι το οποίο έγινε αντιληπτό στους σεισμούς του 2012 στην Εμίλια Ρομάνα στην Ιταλία όταν ισοπεδώθηκαν αναβαθμισμένα κτίρια.

«Για τα παλιά κτίρια η πιο ριζική λύση είναι η ενεργειακή και αντισεισμική αναβάθμιση και έτσι μπορούμε να παρατείνουμε τον χρόνο ζωής τους και να δώσουμε στο κτίριο μία δεύτερη ευκαιρία» σημείωσε συμπληρώνοντας ότι «μέχρι πρόσφατα η σεισμική αναβάθμιση απαιτούσε να φύγουν οι κάτοικοι από τα σπίτια τους. Τώρα όμως υπάρχουν πολλές λύσεις εξωτερικής ενίσχυσης που δεν αναγκάζουν τον κάτοικο να μετακομίσει για να γίνει ενεργειακή και αντισεισμική αναβάθμιση. Υπάρχουν επίσης πολλά νέα υλικά όψεων ώστε με τη συνδυασμένη αναβάθμιση να δίνουν νέα μορφή και ποιότητα στο κτίριο».

Η σημασία της συνδυασμένης αναβάθμισης αρχίζει να γίνεται ήδη αντιληπτή με τις ανάλογες εργασίας για το 2022 στην Ευρώπη να αποτιμώνται σε τζίρο 100 δισεκατομμυρίων ευρώ αλλά και απασχόληση 1 εκατομμυρίου εργαζομένων.

Ο κτιριακός τομέας άλλωστε ευθύνεται για το 66% των εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα και το 40% της κατανάλωσης ενέργειας. Την ίδια στιγμή ο ΟΗΕ έχει υπολογίσει ότι για κάθε δολάριο που δαπανάται σε πρόληψη από φυσικές καταστροφές, εξοικονομούνται 7 από την ανθρωπιστική βοήθεια που θα πρέπει να δοθεί μετά από αυτήν.

Οι υποδομές

Αντίστοιχο πρόβλημα έχουν και οι υποδομές της χώρας πολλές εκ των οποίων δεν έχουν συντηρηθεί ποτέ με τον πρόεδρο του ΤΕΕ να επισημαίνει ότι στα έργα συντήρησης δεν κόβονται κορδέλες και άρα δεν προτεραιοποιούνται. Ωστόσο, εξήγησε ότι «οι κοινωνίες δεν μπορούν να καταλάβουν πως οι πολιτικοί εγκαινιάζουν μια νέα γέφυρα αλλά αφήνουν την επόμενη, που είναι παλιά, να κινδυνεύει» υπογραμμίζοντας ότι η γραφειοκρατία των Βρυξελλών μπορεί να πιστεύει ότι οι εθνικοί προϋπολογισμοί αρκούν για τα έργα συντήρησης, όμως η αλήθεια είναι διαφορετική.

Για τον λόγο αυτό, κάλεσε την Ελληνική Κυβέρνηση «να βρεθεί στην πρωτοπορία αυτής της ευρωπαϊκής συζήτησης.Το ΤΕΕ μπορεί να βοηθήσει και να τεκμηριώσει τις ανάγκες, να σχεδιάσει εργαλεία, να δώσει τεχνικές κατευθύνσεις και να συμβάλλουμε να αλλάξει νοοτροπία και η χώρα και η ΕΕ».

Επανέλαβε μάλιστα την πρότασή του για επέκταση των υφιστάμενων συμβάσεων με την υποχρέωση εκ μέρους των ιδιωτών αναδόχων να αναλαμβάνουν και τη συντήρηση ορισμένων έργων, τα οποία δεν αποφέρουν κέρδη. Με αυτόν τον τρόπο, όπως τόνισε, θα βρεθούν πόροι γι΄αυτήν την κρίσιμη διαδικασία.

Πρότεινε επίσης στην ελληνική κυβέρνηση να ζητήσει πρόσθετους πόρους από το Πράσινο Ταμείο. Σύμφωνα με τον κ. Στασινό, αυτή τη στιγμή «έχουμε πάνω από 3 δισ. ευρώ που κάθονται στο Πράσινο Ταμείο διότι τα έχουμε δεσμεύσει ως εγγύηση για το χρέος και χρησιμοποιούμε μόνο το 5%. Πρέπει ο Πρωθυπουργός να ζητήσει την αποδέσμευση περισσότερων πόρων, ίσως του 15% που θα διατεθούν για πράσινα έργα γύρω από την ανθεκτικότητα».

Ο υφυπουργός Υποδομών, Νίκος Ταχιάος, πάντως, αν και αναγνώρισε την ανάγκη συντήρησης των υποδομών, δε φάνηκε να ενστερνίζεται την ιδέα περί λύσης με τη χρονική επέκταση των παραχωρήσεων: «Τα πράγματα δεν είναι όσο απλά τα συζητάμε εδώ. Προφανώς, πρέπει να χρησιμοποιήσουμε τις παραχωρήσεις για να τις συνδέσουμε με έργα όπως η λεωφόρος Κύμης με την Αττική Οδό, αλλά αυτό μόνο με το χρόνο δεν ξέρω αν βγαίνει στο μοντέλο. Πιθανώς να χρειαστεί να μπουν διόδια, αλλά ποιος αντέχει άλλα διόδια;» ανέφερε χαρακτηριστικά.

Διαβάστε ακόμη

Ποια ονόματα ακούγονται για την Προεδρία της Δημοκρατίας - Τι θα μετρήσει στην απόφαση του Μαξίμου

Μαγδεμβουργο: Στη φυλακή ο δράστης της επίθεσης – Οι ακροδεξιές θεωρίες και οι προειδοποιήσεις

Πρύτανης του Ελληνικού Ανοικτού Πανεπιστήμιου: Νέα προπτυχιακά προγράμματα μέσα στο 2025

Η Σημασία των Μιτοχονδρίων στην Αναγεννητική Ιατρική: Ιστορία και Σύγχρονες Θεραπείες