Εθελοντές για θεραπεία κορονοϊού: Μήνυμα ανθρωπιάς από δότες αντισωμάτων

Πέρασαν τον εφιάλτη του κορονοϊού αλλά στάθηκαν όρθιοι. Κατόρθωσαν να πολεμήσουν τον ιό αναπτύσσοντας μάλιστα τα πολύτιμα αντισώματα. Σήμερα αρκετές ημέρες μετά τη νόσησή τους από covid-19 είναι μάλλον οι τυχεροί της χώρας μας, καθώς έχουν ανοσία και δεν μπορούν να ξαναπροσβληθούν από τον ιό ή να τον μεταδώσουν σε άλλους, με βάση και τα πιο πρόσφατα επιστημονικά δεδομένα. Γι' αυτό και προσφέρουν εθελοντικά τα αντισώματά τους για την έρευνα ώστε να διαπιστωθεί εάν μπορούν να συμβάλουν στη θεραπεία των νοσούντων από κορονοϊό.

Η μελέτη για την αποτελεσματικότητα των αντισωμάτων πραγματοποιείται υπό την επίβλεψη του Πρύτανη του ΕΚΠΑ Θάνου Δημόπουλου, ενώ διεξάγεται σε τέσσερα νοσοκομεία: Στο Αττικόν, τον Ευαγγελισμό, το Σωτηρία και στο Πανεπιστημιακό Γενικό Νοσοκομείο Πατρών (Ρίο).

Ο πρόεδρος της Ιατρικής Σχολής

Ο πρόεδρος της Ιατρικής Σχολής του Πανεπιστημίου Αθηνών καθηγητής Πέτρος Σφηκάκης, υποδέχεται τους επισκέπτες στο γραφείο του στην Ιατρική Σχολή με χαμόγελο. Πως θα μπορούσε άλλωστε να ήταν αλλιώς, αφού ο ίδιος έχει πια ανοσία απέναντι στον ιό. Παρότι νιώθει τυχερός μέσα στην ατυχία του, τηρεί τις αποστάσεις σύμφωνα με τις γενικές οδηγίες, αλλά και για να μην ανησυχούν οι άλλοι.

Ο κ.Σφηκάκης υποβλήθηκε στη διαδικασία της πλασμαφαίρεσης και περιγράφει στο «Εθνος της Κυριακής» όλη τη διαδικασία, ενώ προτρέπει και όσους έχουν περάσει την ίδια περιπέτεια με τον κορονοϊό να γίνουν δότες πλάσματος ώστε να βοηθήσουν τους συνανθρώπους μας που έχουν ανάγκη και μπορεί να γιατρευτούν.

«Φυσικά και δεν το σκέφτηκα ούτε λεπτό. Έχει να κάνει με την προσφορά στον συνάνθρωπο. Άλλωστε ο ίδιος όταν έχεις αναπτύξει αντισώματα νιώθεις χαρούμενος και φοβάσαι λιγότερο. Και αυτό σχετίζεται κυρίως με τους άλλους γιατί πια ξέρεις ότι δεν μπορείς να τους μεταδώσεις τον ιό. Η εθελοντική προσφορά πλάσματος είναι ο πυρήνας της ανθρωπιάς. Κάποιος που έχει περάσει τη νόσο και δεν φοβάται, δεν θα πρέπει να φοβάται ούτε να προσφέρει πλάσμα. Είναι κάτι τελείως ακίνδυνο, σαν να δίνεις αίμα και μία διαδικασία που δεν διαρκεί πάνω από μία ώρα. Όμως μπορεί να σώσει ζωές».

Ο καθηγητής με τη συντάκτρια του Εθνους Δήμητρα Ευθυμιάδου - (Φωτογραφία: Σπύρος Μπακαλης)

Κατά τον καθηγητή Πέτρο Σφηκάκη η χορήγηση των αντισωμάτων που περιέχονται στο πλάσμα από ιαθέντες είναι ίσως η πιο ενθαρρυντική θεραπευτική προσέγγιση και στην νόσο από τον νέο κορωνοϊό όπως έγινε ήδη εδώ και έναν αιώνα με την Ισπανική γρίπη το 1918 οπότε και δοκιμάστηκε για πρώτη φορά. Ακολούθησε η χορήγηση στις νόσους από τους ιούς SARS-1, MERS και ΕΒΟLΑ.

«Ένας με δυο στους τρεις ασθενείς που πληρούν τα απαραίτητα κριτήρια ίσως μπορεί να σωθούν με τη χορήγηση πλάσματος. Πιθανώς θα σωθούν ζωές όπως έγινε και σε άλλες περιπτώσεις. Σχετικά με την πλασμαφαίρεση, πριν μου πάρουν το πλάσμα, απέδειξαν επιστημονικά με την απαραίτητη διεργασία, ότι τα αντισώματα έναντι του ιού όντως υπάρχουν. Είναι πάντως μια απολύτως ακίνδυνη διαδικασία, φθηνή για το σύστημα και μπορεί το πλάσμα να υπάρχει και σε απόθεμα αφού καταψύχεται» εξηγεί ο κ.Σφηκάκης.

Όπως περιγράφει στο «Εθνος της Κυριακής», του αφαιρέθηκε 730 ml πλάσμα, όγκος που συλλέγεται μετά από μια πλασμαφαίρεση και θα χωριστεί σε 3 θεραπευτικές μονάδες όγκου 200-233 ml. Κάθε ασθενής λαμβάνει συνολικά 3 μονάδες διαδοχικά, με απόσταση δύο ημερών μεταξύ τους. «Επομένως, η αναλογία είναι ένας δότης ανά έναν ασθενή» σημειώνει ο κ.Σφηκάκης.

Όσο για την πλασμαφαίρεση, είναι μία πολύ απλή διαδικασία όπως όταν δίνει κανείς αίμα, όπου από το χέρι γίνεται η αφαίρεση του αίματος και στο ίδιο σημείο επιστρέφουν τα έμμορφα συστατικά. «Στην πλασμαφαίρεση το πλάσμα διαχωρίζεται μέσω μεμβράνης φίλτρου και στη συνέχεια διηθείται μέσω μιας δεύτερης μεμβράνης, η οποία κατακρατά το πλάσμα στο ειδικό μηχάνημα, και το αίμα (σ.σ.: τα ερυθρά και τα λευκά αιμοσφαίρια και τα αιμοπετάλια) μετά επιστρέφει στον ασθενή» εξηγεί ο καθηγητής.

Να σημειωθεί ότι το πρωταρχικό στοιχείο που θα καθορίσει την επιτυχία αυτής της θεραπευτικής προσέγγισης, είναι η επιβίωση των ασθενών στις τρεις εβδομάδες, στον ένα μήνα, και στους δύο μήνες από την χορήγηση του πλάσματος σε σύγκριση με ασθενείς που δεν έλαβαν. «Πιστεύω ότι είναι υποχρέωση μας να χαρίσουμε το πλάσμα» καταλήγει μεταξύ άλλων ο Πρόεδρος της Ιατρικής Σχολής με την άκρως αυτή συμβολική κίνηση λόγω και της θέσης του.

 Ο Χρήστος Κέλλας

Ο βουλευτής της ΝΔ Χρήστος Κέλλας πέρασε και εκείνος τον βαρύ σκόπελο του κορονοϊού ενώ χρειάσθηκε να νοσηλευτεί για αρκετές ημέρες. Σήμερα και εκείνος παρουσιάζει ανοσία στον ιό γι αυτό και προσφέρει εθελοντικά τα αντισώματα του για την κλινική μελέτη που είναι σε εξέλιξη. Πιθανώς στην εθελοντική του αυτή προσφορά να συνέβαλε και το γεγονός ότι είναι και ο ίδιος γιατρός αλλά και χρόνια αιμοδότης. «Χωρίς πολύ σκέψη και με πολλή χαρά και αισιοδοξία συμμετέχω σε αυτήν την προσπάθεια και μακάρι να έχει αίσια αποτελέσματα, ώστε να μην θρηνήσουμε άλλα θύματα.

Η δωρεά αντισωμάτων είναι μια πράξη αλληλεγγύης, μια πράξη συνεισφοράς στον συνάνθρωπο και στην προσπάθεια για νίκη της ανθρωπότητας κατά του απειλητικού και ύπουλου εχθρού. Ίσως η ιδιότητά μου ως γιατρού βοηθά σε αυτήν την κατεύθυνση, αλλά πρέπει να σας πω ότι όλα τα χρόνια της ζωής μου υπήρξα εθελοντής αιμοδότης. Ίσως αυτό να συνετέλεσε, ώστε αυτή η απόφαση να ληφθεί χωρίς ιδιαίτερη σκέψη» περιγράφει στο «Εθνος της Κυριακής».

Και ο κ.Κέλλας πάντως θεωρεί ελπιδοφόρα την αξιοποίηση αντισωμάτων. «θεωρώ πως υπάρχουν πολλές ελπίδες, αν και για πολλούς αυτό αποτελεί βεβαιότητα. Εξάλλου, φαίνεται ότι είμαστε κοντά σε οριστικοποίηση θεραπευτικού σχήματος και δεν απέχουμε πολύ από την εξεύρεση εμβολίου, που θα απαλλάξει την ανθρωπότητα από αυτήν την απειλή, που τόσο μεγάλη αναστάτωση έχει επιφέρει σε όλο τον κόσμο». Το στίγμα πάντως για τους ασθενείς που νόσησαν είναι ακόμη παρόν στην ελληνική κοινωνία και δεν είναι λίγοι εκείνοι που φοβούνται όσους πέρασαν την περιπέτεια του covid-19.

«Yπάρχει μία προκατάληψη στον κόσμο, αυτό είναι γεγονός. Ότι πολλοί φοβούνται μην κολλήσουν, είναι αλήθεια. Όμως, δεν υφίσταται θέμα στιγματισμού και πιστεύω ότι όλο και περισσότεροι θα δίνουν αντισώματα εθελοντικά και ίσως προς την κατεύθυνση αυτή θα έπρεπε να καλλιεργηθεί περισσότερο η ιδέα του εθελοντισμού και της αλληλεγγύης προς τον συνάνθρωπό μας» αναφέρει ο Χρήστος Κέλλας. 

Ο ίδιος πάντως επιμένει στην τήρηση των μέτρων έστω κι αν δεν μπορεί πια να μεταδώσει τον ιό. «Ακούγονται πολλά από τα μέσα μαζικής ενημέρωσης και ο κόσμος διαβάζει πολλά στο διαδίκτυο. Η πραγματικότητα είναι ότι, όσοι έχουν περάσει τη νόσο και έχουν αντισώματα, δεν μπορούν να τη μεταδώσουν ούτε να κολλήσουν οι ίδιοι. Όμως η διστακτικότητα του κόσμου είναι δικαιολογημένη, τώρα, ειδικά στην αρχή».

Όσο γιατί ο ίδιος φορά μάσκα… «Η τήρηση των κανόνων είναι θέμα ατομικής ευθύνης και πρέπει να τους εφαρμόζουμε δίνοντας το παράδειγμα στους συμπολίτες μας. Εξάλλου, το πρώτο διάστημα μετά από οποιαδήποτε ιογενή πνευμονία, λίγη προσοχή δεν βλάπτει» καταλήγει.

Η μελέτη

Υπεύθυνος για τη συλλογή του πλάσματος από εθελοντές δότες είναι ο Ευάγγελος Τέρπος, Καθηγητής Αιματολογίας στη Θεραπευτική Κλινική της Ιατρικής Σχολής του Πανεπιστημίου Αθηνών και Διευθυντής της Μονάδας Αυτόλογης Μεταμόσχευσης στο Νοσοκομείο «Αλεξάνδρα» όπου γίνεται και συλλογή πλάσματος.

Όπως αναφέρει στο «Εθνος της Κυριακής» σχετικά με τη θεραπευτική διαδικασία αλλά και τη χορήγηση των αντισωμάτων σε ασθενείς: «Για να χορηγήσουμε τα αντισώματα θα πρέπει να είναι νέοι νοσηλευόμενοι μέσα στις πρώτες τρεις ημέρες. Πριν να έχουν διασωληνωθεί. Αυτό αποτελεί βασικό κριτήριο διότι φαίνεται με βάση τα δεδομένα που έχουμε ότι δεν θα είναι αποτελεσματική η θεραπεία διαφορετικά. Γι' αυτό και περιμένουμε και δεν έχουμε ξεκινήσει ακόμη τη φάση της χορήγησης. Ευτυχώς δηλαδή γιατί δεν υπάρχου ασθενείς σε σοβαρή κατάσταση ώστε να χρειασθεί να χορηγήσουμε τα αντισώματα που έχουμε συλλέξει».

Ήδη πάντως έχει συλλεγεί πλάσμα από 14 άτομα και βρίσκεται στο Εθνικό Κέντρο Αιμοδοσίας. Μέχρι σήμερα έχουν ελεγχθεί τα αντισώματα από 45 εθελοντές και τις επόμενες ημέρες θα γίνει έλεγχος καταλληλόλητας και σε άλλα 15 άτομα. «Δεν θα κρατήσουμε πλάσμα από όλους καθώς πρέπει να υπάρχου κάποια κριτήρια αλλά υπάρχει διάθεση από συνανθρώπους μας που νόσησαν να προσφέρουν εθελοντικά. Στόχος είναι να συλλέξουμε σε αυτή τη φάση της μελέτης πλάσμα από 60 άτομα και να χορηγηθεί, ενώ προσωπικός μου στόχος είναι να φθάσουμε και τα 100 κι αν βγουν θετικά τα αποτελέσματα, να χορηγήσουμε πλάσμα και εκτός της ερευνητικής  διαδικασίας» περιγράφει ο κ. Τέρπος.