Κορονοϊός - Άγγελος Χατζάκης στο ethnos.gr: Η πανδημία θα απασχολεί για τα επόμενα 2 - 3 χρόνια

Προβλέψεις για την εξέλιξη της πανδημίας στη χώρα μας, τον χρόνο που θα αρχίσει η κάμψη, την αποτελεσματικότητα των εμβολίων αλλά και τον υποχρεωτικό εμβολιασμό, κάνει ο διακεκριμένος καθηγητής Επιδημιολογίας και Προληπτικής Ιατρικής ΕΚΠΑ Άγγελος Χατζάκης στο ethnos.gr. 

Ο παγκοσμίου φήμης καθηγητής Επιδημιολογίας, σε μία από τις ελάχιστες συνεντεύξεις του στην περίοδο την πανδημίας, σημειώνει στο ethnos.gr ότι η προστασία από τα εμβόλια μπορεί να διαρκέσει ακόμη και ένα έτος, ενώ εκτιμά ότι θα υπάρχουν περιστατικά κορονοϊού με βαριά νόσηση και θανάτους ακόμη και 2 με 3 χρόνια μετά, ειδικά σε πληθυσμούς που δεν έχουν εμβολιασθεί. Επίσης θεωρεί ότι η αύξηση της εμβολιαστικής κάλυψης θα πρέπει να επιτευχθεί με τη μέθοδο της ενημέρωσης και της πειθούς και «χωρίς να δημιουργούνται διχαστικά προβλήματα», ενώ σημειώνει ότι θα πρέπει να δοθεί βαρύτητα στον εμβολιασμό των μεγαλύτερων ηλικιών.

Η συνέντευξη του Άγγελου Χατζάκη στο ethnos.gr

Βρισκόμαστε σε μία εξαιρετικά κρίσιμη καμπή της επιδημίας στη χώρα μας. Θεωρείτε ότι θα αυξηθεί το ποσοστό του εμβολιασμού, δεδομένου ότι βρισκόμαστε σε χαμηλά επίπεδα για να επιτευχθεί η ανοσία;

Πράγματι είναι μια πολύ κρίσιμη καμπή της επιδημίας στη χώρα γιατί η οικονομία έχει ανοίξει, το δε περίφημο τοίχος προστασίας από τον εμβολιασμό δεν είναι τόσο υψηλό όσο θα επιθυμούσαμε. 

Επίσης, είναι μια περίοδος που οι καθυστερήσεις στον εμβολιασμό δεν  δικαιολογούνται λόγω έλλειψης εμβολίων. Αυτό σημαίνει μεγάλη επικέντρωση στους πληθυσμούς που δεν επιθυμούν ή δεν είναι δυνατόν να εμβολιαστούν για διάφορους λόγους. Αντίστοιχα προβλήματα παρατηρούνται σε όλες τις αναπτυγμένες χώρες που έχουν επάρκεια εμβολίων, όπου τα εμβολιαστικά προγράμματα δεν έχουν προχωρήσει σύμφωνα με τις προσδοκίες (ΗΠΑ, Μ. Βρετανία, Γαλλία κλπ).  

Τους επόμενους 2 μήνες αναμένεται να αυξηθεί η εμβολιαστική κάλυψη σε όλες τις ηλικίες μέχρι 60 ετών, ενώ αναμένεται βραδύτερη πρόοδος στις μεγαλύτερες ηλικίες (>60ετών)  λόγω και του σχετικά υψηλού ποσοστού κάλυψης που υπερβαίνει το 70%. 

Πρέπει να υπάρχει στόχευση να εμβολιασθούν τα άτομα μεγαλύτερης ηλικίας που κινδυνεύουν περισσότερο με βαριά νόσηση;

Ασφαλώς, τα άτομα μεγαλύτερης ηλικίας συμβάλουν στην υψηλή νοσηρότητα και θνητότητα και επιβαρύνουν δυσανάλογα το σύστημα υγείας. 

Πρέπει όμως να τονίσουμε μια σημαντική εξέλιξη η οποία δεν είναι άλλη από το σχετικά χαμηλό ποσοστό νοσηλειών σε σχέση με τον ημερήσιο αριθμό κρουσμάτων. Στα προηγούμενα κύματα οι νοσηλείες αποτελούσαν το 15-20% των ημερήσιων κρουσμάτων, ενώ τον τελευταίο μήνα το ποσοστό αυτό δεν υπερβαίνει το 4% που σημαίνει ότι στις μεγαλύτερες ηλικίες υπάρχει σημαντική προστασία λόγω της υψηλότερης εμβολιαστικής κάλυψης. 

Η εμπειρία από άλλες χώρες έδειξε ότι ενώ ο πληθυσμός είχε εμβολιασθεί σε μεγάλο ποσοστό, παρ’ αυτά τα κρούσματα εξακολουθούν να αυξάνονται. Γιατί συμβαίνει τελικά αυτό το οποίο μάλιστα δίνει και επιχειρήματα σε όσους δεν θέλουν να εμβολιασθούν;  

Είναι αλήθεια ότι σε όλες τις χώρες που προχώρησε ικανοποιητικά ο εμβολιασμός, παρατηρήθηκαν στη συνέχεια μεγάλες αυξήσεις του αριθμού των κρουσμάτων. Αυτό βεβαίως δεν οφείλεται στον εμβολιασμό αλλά στο ότι σε όλες σχεδόν τις χώρες είχαν καλλιεργηθεί υψηλές προσδοκίες ότι η επιτυχία του εμβολιασμού θα επιτρέψει το πλήρες άνοιγα της οικονομίας. Δυστυχώς, αυτό δεν είναι εφικτό και μέχρι να επιτευχθεί η ισορροπία μεταξύ ανοίγματος της οικονομίας και εμβολιαστικής κάλυψης, ο αριθμός των κρουσμάτων μπορεί να είναι πολύ υψηλός. 

Ένα άλλο χαρακτηριστικό της παρούσας επιδημικής φάσης είναι ότι τα φαινόμενα υπερμετάδοσης είναι πολύ συχνά αλλά ευτυχώς ο έλεγχός τους είναι ευκολότερος από τη διασπορά του ιού που συμβαίνει στην κοινότητα μέσω των διαφόρων τρόπων μετάδοσης. 
Εφόσον προχωρήσει ικανοποιητικά ο εμβολιασμός, αναμένεται ότι μέσα στους επόμενους 6-8 μήνες, μετά την αρχική αύξηση, θα παρατηρείται προοδευτικά μείωση του αριθμού των ημερήσιων κρουσμάτων. 

Μήπως τελικώς πρέπει να νοσήσει μεγάλο ποσοστό του πληθυσμού για να επιτευχθεί η ανοσία αγέλης και ο εμβολιασμός δεν επιφέρει το επιδιωκόμενο αποτέλεσμα;

Ο τελικός αριθμός αυτών που θα νοσήσουν θα επηρεάσει σημαντικά την επίτευξη συλλογικής ανοσίας, η οποία ιδανικά θα πρέπει να κινηθεί μεταξύ 80 και 90%. Συνολική εμβολιαστική κάλυψη που είναι ρεαλιστικά εφικτή για τους επόμενους λίγους μήνες, δεν υπερβαίνει το 70%, ενώ το υπόλοιπο 10—15% θα το δώσει η ανοσία που θα προκύψει ή έχει προκύψει από τη φυσική λοίμωξη. 

Συμφωνείτε με τον εμβολιασμό των εφήβων που ξεκίνησε;

Ασφαλώς η δυνατότητα εμβολιασμού των εφήβων είναι μια θετική εξέλιξη. Περιμένουμε να δούμε όμως πόσοι από τους εφήβους και τις οικογένειες τους θα δεχθούν να εμβολιαστούν και πόσο θα συμβάλλουν στη συλλογική ανοσία.  

Πόσο διαρκεί τελικώς η ανοσία με τον εμβολιασμό;

Η απάντηση στο ερώτημα αυτό είναι άγνωστη. Φαίνεται όμως ότι η σχετική προστασία του εμβολιασμού από βαριά λοίμωξη SARS-CoV-2 θα διαρκέσει τουλάχιστον 1 έτος, ανάλογα με το εμβόλιο, την ηλικία κλπ. Αντίθετα, η προστασία από ασυμπτωματική ή ήπια λοίμωξη θα διαρκέσει λιγότερο.   

Η μείωση των τίτλων αντισωμάτων σε κάποιο διάστημα, σημαίνει αυτόματα ότι το άτομο μπορεί να νοσήσει βαριά με covid-19;

Όχι βέβαια διότι ο τίτλος των αντισωμάτων αυξάνει πολύ μετά την αναμνηστική δόση για μικρό χρονικό διάστημα 1-4 εβδομάδες, και στη συνέχεια παρατηρείται ραγδαία πτώση. Προς το παρόν δεν γνωρίζουμε με ακρίβεια από πιο επίπεδο αντισωμάτων και κάτω η προστασία δεν είναι επαρκής. Εντούτοις, τα φαινόμενα αυτά είναι στοχαστικά και πολυπαραγοντικά. Τα αντισώματα είναι ο κύριος μηχανισμός προστασίας, όπως έχουμε δει από πρόσφατες μελέτες κυρίως σε πειραματόζωα, υπάρχουν όμως και άλλοι μηχανισμοί προστασίας που τους ονομάζουμε συνολικά κυτταρική ανοσία.  

Επίσης, πρέπει να θυμόμαστε ότι τα άτομα μεγαλύτερης ηλικίας έχουν χαμηλότερα επίπεδα αντισωμάτων και η ραγδαία πτώση που παρατηρείται σε όλους μπορεί να δημιουργήσει συχνότερα ελλείματα προστασίας στις μεγαλύτερες ηλικίες.

Κρίνετε ότι πρέπει να γίνει η λεγόμενη αναμνηστική δόση από τον Σεπτέμβριο, καθώς ο ΕΜΑ απέρριψε πρόσφατα μία σχετική πρόταση της Pfizer;

Απ΄ όσο γνωρίζω η Pfizer δεν έχει καταθέσει ακόμα πρόταση ώστε να πάρει έγκριση για χορήγηση 3ης δόσης μετά τους 6 μήνες. Εντούτοις, είναι γνωστό ότι το 2-3% των εμβολιασμένων δεν έχει αναπτύξει επαρκή χυμική ανοσία ώστε  μετά τους 6 μήνες να έχει επαρκή προστασία.  Αυτό ισχύει κυρίως για ορισμένες κατηγορίες ασθενών με κλινικά προβλήματα (π.χ. μεταμοσχευμένοι). 

Είστε υπέρ του υποχρεωτικού εμβολιασμού;

Είμαι υπέρ του υψηλότερου δυνατού ποσοστού εμβολιαστικής κάλυψης. Παρ’ όλα αυτά, τα υψηλά ποσοστά εμβολιαστική κάλυψης θα πρέπει να επιτευχθούν με ορθή ενημέρωση του πληθυσμού και χωρίς να δημιουργούνται διχαστικά προβλήματα. Αντιλαμβάνομαι ότι για κάποιες ομάδες του πληθυσμού, όπως οι εργαζόμενοι στα νοσοκομεία και σε υπηρεσίες πρόνοιας που έρχονται σε επαφή με ηλικιωμένους, ο εμβολιασμός θα πρέπει να είναι υποχρεωτικός.  

Από μελέτες που έχουμε κάνει στο Πανεπιστήμιο Αθηνών φαίνεται ότι η επαναλαμβανόμενη και στο σωστό τόνο ενημέρωση έχει αποδώσει στο να περιοριστεί δραστικά ο σκληρός πυρήνας των ατόμων που δεν θέλουν να εμβολιαστούν. Προς την κατεύθυνση αυτή, στα επιδημιολογικά στοιχεία που ανακοινώνονται καθημερινά, καλό θα είναι να αναφέρεται και να υπογραμμίζεται το ποσοστό των νοσηλευόμενων που δεν έχουν εμβολιαστεί. 

Ο ρόλος της Εκκλησίας είναι πολύ σημαντικός και θα πρέπει οι θετικές παρεμβάσεις της να έχουν συνέχεια στη διάρκεια του χρόνου. 

Τα τεστ που γίνονται σήμερα θεωρείτε ότι δείχνουν την πραγματική εικόνα της επιδημίας στη χώρα μας, με δεδομένο ότι το δείγμα του ΕΟΔΥ είναι τυχαιοποιημένο και χωρίς κάποιες συγκεκριμένες παραμέτρους.

Α.Χ.: Στη χώρα μας γίνεται πολύ μεγάλος αριθμός τεστ ημερησίως και αυτό καλύπτει σε μεγάλο βαθμό τη μη τυχαιότητα του δείγματος. Η επιδημία είναι «κινούμενη άμμος» και είναι πολύ  ακριβό να δημιουργείς καθημερινά δείγματα που να υπόκεινται στους κανόνες της τυχαίας δειγματοληψίας.

Πόσο καιρό θεωρείτε ότι θα ζει ακόμη ο πλανήτης με την πανδημία του κορoνοϊού; Πότε εκτιμάτε ότι θα επιστρέψουμε πραγματικά στην κανονικότητα;

Ακόμα και αν ο εμβολιασμός προχωρήσει πολύ στις ανεπτυγμένες χώρες, υπάρχει τεράστια καθυστέρηση στις λιγότερο ανεπτυγμένες οικονομικά χώρες. Προς το παρόν, οι ανεμβολίαστοι αποτελούν τη μεγάλη πλειοψηφία του παγκόσμιου πληθυσμού και στις αναπτυσσόμενες χώρες η συλλογική ανοσία θα επιτευχθεί σε μεγαλύτερο βαθμό από φυσικές λοιμώξεις παρά από τον εμβολιασμό. Το κόστος όμως των φυσικών λοιμώξεων σε βαριές νοσήσεις και θανάτους θα είναι πολύ υψηλό και δεν μπορεί παρά να μας απασχολήσει τα επόμενα 2-3 χρόνια. 

Όλες οι ειδήσεις

Τόλης Βοσκόπουλος: Έφυγε από τη ζωή σε ηλικία 81 χρονών

Μετάλλαξη Δέλτα: Έκτακτη ανακοίνωση από τον ΕΟΔΥ - Ανησυχία για τη διασπορά στη χώρα

Φολέγανδρος: Γρονθοκόπησε τη Γαρυφαλλιά πριν την πετάξει από τα βράχια

Πελώνη: Προειδοποίηση για νέα μίνι lockdown στα πρότυπα της Μυκόνου

Εμβολιασμός παιδιών 12 έως 15 ετών: Τι είπε ο Μητσοτάκης

Καιρός: Η ψυχρή Λίμνη φέρνει καταιγίδες – Πού θα «χτυπήσουν» τα έντονα φαινόμενα