HIV: Δεύτερος ασθενής απαλλάχθηκε από Aids χωρίς μεταμόσχευση βλαστοκυττάρων

Επιστήμονες στις ΗΠΑ ανακοίνωσαν ότι εντόπισαν πιθανότατα έναν δεύτερο ασθενή που το σώμα του φαίνεται να «ξεφορτώθηκε» τελείως τον ιό HIV - που προκαλεί AIDS - με φυσικό τρόπο, χωρίς να έχει προηγηθεί μεταμόσχευση βλαστοκυττάρων. Το σώμα του ασθενούς δεν εμφανίζει πλέον καθόλου ίχνη του γονιδιώματος του ιού.

Οι ερευνητές των πανεπιστημίων ΜΙΤ και Χάρβαρντ και του Γενικού Νοσοκομείου της Μασαχουσέτης, με επικεφαλής τη δρ Σου Γιου, οι οποίοι τον ονόμασαν «ασθενή της Εσπεράντζα» (πόλη της Αργεντινής) και έκαναν τη σχετική δημοσίευση στο αμερικανικό ιατρικό περιοδικό «Annals of Internal Medicine», ανέφεραν ότι ανέλυσαν σχεδόν 1,2 εκατομμύρια κύτταρα αίματος και 503 εκατομμύρια κύτταρα ιστών, χωρίς να βρουν το παραμικρό ίχνος του HIV.

Στη διάρκεια της λοίμωξης, ο HIV εισάγει αντίγραφα του γονιδιώματός του μέσα στο DNA των ανθρωπίνων κυττάρων, δημιουργώντας έτσι ένα «ρεζερβουάρ» του. Με αυτό τον τρόπο, ο ιός κρύβεται αποτελεσματικά από τα αντι-HIV φάρμακα και από τις αντιδράσεις του ανοσοποιητικού συστήματος των ασθενών.

Στους περισσότερους ασθενείς νέα σωματίδια του ιού ξεπηδούν συνεχώς από αυτό το «ρεζερβουάρ». Η αντι-ρετροϊκή θεραπεία (ART) δεν μπορεί να εξαλείψει το «ρεζερβουάρ», με συνέπεια να είναι αναγκαία η καθημερινή χορήγηση φαρμάκων για να καταστέλλεται ο ιός.

Μερικοί όμως ασθενείς έχουν ανοσοποιητικό σύστημα ικανό να καταστέλλει τον HIV χωρίς την ανάγκη φαρμάκων. Μολονότι έχουν ακόμη το ιικό «ρεζερβουάρ», διαθέτουν φονικά Τ-κύτταρα που είναι σε θέση να καταστείλουν μόνα τους τον ιό, χωρίς βοήθεια από φάρμακα.

Το 2020 η ερευνητική ομάδα της Σου Γιου είχε ανακοινώσει στο περιοδικό «Nature» για πρώτη φορά τον εντοπισμό μιας 67χρονης γυναίκας, που είχε διαγνωστεί με HIV πριν 30 χρόνια και ονομάστηκε «Ασθενής του Σαν Φρανσίσκο», στην οποία υπήρχαν βάσιμες ενδείξεις πως είχε πια εξαλειφθεί και το «ρεζερβουάρ», καθώς δεν υπήρχαν στο DNA της ακέραια ίχνη του ιικού γονιδιώματος. Η ανάλυση δισεκατομμυρίων κυττάρων από εκείνη την ασθενή δεν βρήκε καθόλου ίχνη του HIV, γι' αυτό η ασθενής θεωρήθηκε η πρώτη στον κόσμο γνωστή περίπτωση πλήρους θεραπείας χωρίς να έχει προηγηθεί μεταμόσχευση βλαστοκυττάρων (όπως είχε συμβεί με τον «ασθενή του Βερολίνου», τον Τίμοθι Ρέι Μπράουν, τον πρώτο που απαλλάχθηκε από τον HIV, όταν πριν 13 χρόνια έκανε μια μεταμόσχευση μυελού των οστών από δότη με γονίδια ανθεκτικά στον HIV, με αποτέλεσμα ο Μπράουν να θεραπευθεί ταυτόχρονα από τον καρκίνο του και από τον HIV, ενώ αργότερα έγινε γνωστή και η παρόμοια περίπτωση του Αδάμ Καστιλέχο ή «ασθενούς του Λονδίνου»).

Τώρα, η ίδια αμερικανική επιστημονική ομάδα ανέφερε μια δεύτερη πιθανώς παρόμοια περίπτωση, την «ασθενή της Εσπεράντζα», που φαίνεται να απαλλάχτηκε χωρίς έξωθεν παρέμβαση από τον ιό HIV. Σύμφωνα με τη βρετανική «Ντέιλι Μέιλ», πρόκειται για μια 30χρονη γυναίκα από την Αργεντινή, της οποίας ο σύντροφος είχε πεθάνει από AIDS. Η ίδια είχε αρχικά διαγνωστεί με HIV το 2013 και έκτοτε δεν πήρε φάρμακα, εκτός από μια περίοδο ενός εξαμήνου, όταν έμεινε έγκυος.

Οι ερευνητές δεν απέκλεισαν την πιθανότητα ότι υπάρχουν και άλλες περιπτώσεις ασθενών με HIV που έχουν θεραπευθεί μόνοι τους, αλλά δεν έχουν γίνει ακόμη γνωστοί. Αν οι επιστήμονες κατανοήσουν πλήρως τους ανοσολογικούς μηχανισμούς πίσω από τέτοιες αυτο-θεραπείες, πιθανώς θα μπορέσουν να αναπτύξουν νέου τύπου θεραπείες, που θα «διδάσκουν» το ανοσοποιητικό σύστημα και άλλων ασθενών να μιμούνται τέτοιες αντιδράσεις κατά του HIV.

Όπως δήλωσε η Γιου, «προσβλέπουμε πλέον στη δυνατότητα να προκαλούμε μέσω εμβολιασμού αυτό το είδος ανοσίας στους ανθρώπους που κάνουν θεραπεία ART, έχοντας ως στόχο να εκπαιδεύουμε τα ανοσοποιητικά συστήματά τους, προκειμένου να μπορούν να ελέγχουν τον ιό χωρίς την ART».