Καφές: Καλά τα νέα για τους λάτρεις του - Τα οφέλη για την καρδιά

Η κατανάλωση καφέ -ειδικά δύο έως τρία φλιτζάνια την ημέρα- δεν συνδέεται μόνο με χαμηλότερο κίνδυνο καρδιακών παθήσεων και επικίνδυνων καρδιακών ρυθμών, αλλά και με μεγαλύτερη διάρκεια ζωής, όπως δείχνουν νέες μελέτες.

Οι τάσεις αυτές ίσχυαν τόσο για άτομα με καρδιαγγειακή νόσο, όσο και για άτομα χωρίς καρδιαγγειακή νόσο. Οι ερευνητές δήλωσαν πως οι αναλύσεις -οι μεγαλύτερες που εξετάζουν τον πιθανό ρόλο του καφέ στην καρδιακή νόσο και τον θάνατο- δίνουν την επιβεβαίωση ότι ο καφές δεν συνδέεται με νέα ή επιδεινούμενη καρδιακή νόσο και μπορεί στην πραγματικότητα να προστατεύει την καρδιά.

Ο «μύθος» για τον καφέ

«Επειδή ο καφές μπορεί να επιταχύνει τον καρδιακό ρυθμό, ορισμένοι άνθρωποι ανησυχούν ότι η κατανάλωσή του μπορεί να προκαλέσει ή να επιδεινώσει ορισμένα καρδιακά προβλήματα. Από εδώ μπορεί να προέρχεται η γενική ιατρική συμβουλή να σταματήσετε να πίνετε καφέ. Όμως, τα δεδομένα μας υποδεικνύουν ότι η καθημερινή κατανάλωση καφέ δεν πρέπει να αποθαρρύνεται, αλλά να περιλαμβάνεται ως μέρος μιας υγιεινής διατροφής για άτομα με και χωρίς καρδιακές παθήσεις», δήλωσε ο Peter M. Kistler, MD, καθηγητής και επικεφαλής της έρευνας αρρυθμιών στο Alfred Hospital and Baker Heart Institute στη Μελβούρνη της Αυστραλίας και κύριος συγγραφέας της μελέτης.

«Διαπιστώσαμε ότι η κατανάλωση καφέ είτε είχε ουδέτερη επίδραση -που σημαίνει ότι δεν έκανε κακό- είτε σχετιζόταν με οφέλη για την υγεία της καρδιάς» προσθέτει.

Ο Kistler και η ομάδα του χρησιμοποίησαν δεδομένα από τη UK BioBank, μια μεγάλης κλίμακας βάση δεδομένων με πληροφορίες για την υγεία από πάνω από μισό εκατομμύριο άτομα που παρακολουθούνταν για τουλάχιστον 10 χρόνια.

Η έρευνα

Οι ερευνητές εξέτασαν διαφορετικά επίπεδα κατανάλωσης καφέ, από ένα φλιτζάνι έως πάνω από έξι φλιτζάνια την ημέρα, και τη σχέση με προβλήματα καρδιακού ρυθμού (αρρυθμίες), καρδιαγγειακά νοσήματα, συμπεριλαμβανομένης της στεφανιαίας νόσου, της καρδιακής ανεπάρκειας και του εγκεφαλικού επεισοδίου, καθώς και με τους συνολικούς θανάτους και τους θανάτους που σχετίζονται με την καρδιά, τόσο σε άτομα με όσο και χωρίς καρδιαγγειακά νοσήματα. Οι ασθενείς ομαδοποιήθηκαν ανάλογα με το πόσο καφέ ανέφεραν ότι έπιναν κάθε μέρα.

Η κατανάλωση καφέ εκτιμήθηκε από ερωτηματολόγια που συμπληρώθηκαν κατά την είσοδο στο μητρώο. Συνολικά, είτε δεν διαπίστωσαν καμία επίδραση είτε, σε πολλές περιπτώσεις, σημαντική μείωση του καρδιαγγειακού κινδύνου μετά τον έλεγχο της άσκησης, του αλκοόλ, του καπνίσματος, του διαβήτη και της υψηλής αρτηριακής πίεσης που θα μπορούσαν επίσης να διαδραματίσουν ρόλο στην υγεία της καρδιάς και τη μακροζωία.

Για την πρώτη μελέτη, οι ερευνητές εξέτασαν δεδομένα από 382.535 άτομα χωρίς γνωστή καρδιακή νόσο για να δουν αν η κατανάλωση καφέ έπαιξε ρόλο στην ανάπτυξη καρδιακής νόσου ή εγκεφαλικού επεισοδίου κατά τη διάρκεια των 10 ετών παρακολούθησης. Ο μέσος όρος ηλικίας των συμμετεχόντων ήταν 57 έτη και το 50% ήταν γυναίκες.

Σε γενικές γραμμές, η κατανάλωση δύο έως τριών φλιτζανιών καφέ την ημέρα συνδέεται με το μεγαλύτερο όφελος, που μεταφράζεται σε 10%-15% χαμηλότερο κίνδυνο εμφάνισης στεφανιαίας νόσου, καρδιακής ανεπάρκειας, προβλήματος καρδιακού ρυθμού ή θανάτου για οποιονδήποτε λόγο. Ο κίνδυνος εγκεφαλικού επεισοδίου ή θανάτου που σχετίζεται με την καρδιά ήταν χαμηλότερος μεταξύ των ατόμων που έπιναν ένα φλιτζάνι καφέ την ημέρα.

Συγκεκριμένα, το μέγιστο όφελος παρατηρήθηκε μεταξύ των ατόμων που έπιναν δύο έως τρία φλιτζάνια καφέ την ημέρα, ενώ μικρότερο όφελος παρατηρήθηκε μεταξύ εκείνων που έπιναν περισσότερο ή λιγότερο.

Η δεύτερη μελέτη περιελάμβανε 34.279 άτομα που είχαν κάποια μορφή καρδιαγγειακής νόσου κατά την έναρξη της μελέτης. Η κατανάλωση καφέ σε δύο έως τρία φλιτζάνια την ημέρα συσχετίστηκε με χαμηλότερες πιθανότητες θανάτου σε σύγκριση με την έλλειψη καφέ. Είναι σημαντικό ότι η κατανάλωση οποιασδήποτε ποσότητας καφέ δεν συσχετίστηκε με υψηλότερο κίνδυνο εμφάνισης προβλημάτων καρδιακού ρυθμού, συμπεριλαμβανομένης της κολπικής μαρμαρυγής (AFib) ή του κολπικού πτερυγισμού, για τα οποία, σύμφωνα με τον Kistler, συχνά ανησυχούν οι κλινικοί γιατροί.

Από τα 24.111 άτομα που συμπεριλήφθηκαν στην ανάλυση και είχαν αρρυθμία κατά την έναρξη της μελέτης, η κατανάλωση καφέ συσχετίστηκε με χαμηλότερο κίνδυνο θανάτου. Για παράδειγμα, τα άτομα με κολπική μαρμαρυγή που έπιναν ένα φλιτζάνι καφέ την ημέρα είχαν σχεδόν 20% λιγότερες πιθανότητες να πεθάνουν σε σχέση με όσους δεν έπιναν καφέ.

«Οι κλινικοί γιατροί έχουν γενικά κάποια ανησυχία σχετικά με τα άτομα με γνωστή καρδιαγγειακή νόσο ή αρρυθμίες που συνεχίζουν να πίνουν καφέ, οπότε συχνά σφάλλουν προς την πλευρά της προσοχής και τους συμβουλεύουν να σταματήσουν να τον πίνουν εντελώς λόγω φόβων ότι μπορεί να προκαλέσει επικίνδυνους καρδιακούς ρυθμούς», δήλωσε ο Kistler. «Όμως η μελέτη μας δείχνει ότι η τακτική κατανάλωση καφέ είναι ασφαλής και θα μπορούσε να αποτελεί μέρος μιας υγιεινής διατροφής για άτομα με καρδιακές παθήσεις».

Αν και δύο έως τρία φλιτζάνια καφέ την ημέρα φάνηκε να είναι τα πιο ευνοϊκά συνολικά, ο Kistler δήλωσε ότι οι άνθρωποι δεν πρέπει να αυξάνουν την κατανάλωση καφέ, ιδίως αν τους κάνει να αισθάνονται άγχος ή δυσφορία.

Πώς μπορεί λοιπόν οι κόκκοι καφέ να ωφελήσουν την καρδιά; Οι άνθρωποι συχνά ταυτίζουν τον καφέ με την καφεΐνη, αλλά οι κόκκοι καφέ έχουν στην πραγματικότητα πάνω από 100 βιολογικά ενεργές ενώσεις. Αυτές οι ουσίες μπορούν να βοηθήσουν στη μείωση του οξειδωτικού στρες και της φλεγμονής, να βελτιώσουν την ευαισθησία στην ινσουλίνη, να ενισχύσουν τον μεταβολισμό, να αναστείλουν την απορρόφηση λίπους από το έντερο και να μπλοκάρουν υποδοχείς που είναι γνωστό ότι εμπλέκονται με μη φυσιολογικούς καρδιακούς ρυθμούς, δήλωσε ο Kistler.

Σε μια τρίτη μελέτη, οι ερευνητές εξέτασαν αν υπήρχαν διαφορές στη σχέση μεταξύ καφέ και καρδιαγγειακών παθήσεων ανάλογα με το αν κάποιος έπινε στιγμιαίο ή αλεσμένο καφέ ή με καφεΐνη ή ντεκαφεϊνέ. Διαπίστωσαν, για άλλη μια φορά, ότι δύο έως τρία φλιτζάνια την ημέρα σχετίζονταν με τον χαμηλότερο κίνδυνο εμφάνισης αρρυθμιών, αποφράξεων στις αρτηρίες της καρδιάς, εγκεφαλικού επεισοδίου ή καρδιακής ανεπάρκειας, ανεξάρτητα από το αν έπιναν αλεσμένο ή στιγμιαίο καφέ. Χαμηλότερα ποσοστά θανάτου παρατηρήθηκαν σε όλους τους τύπους καφέ.

Ο ντεκαφεϊνέ καφές δεν είχε ευνοϊκές επιδράσεις έναντι των περιστατικών αρρυθμίας, αλλά μείωσε τις καρδιαγγειακές παθήσεις, με εξαίρεση την καρδιακή ανεπάρκεια. Ο Kistler δήλωσε ότι τα ευρήματα υποδηλώνουν ότι ο καφεϊνούχος καφές είναι προτιμότερος σε όλους τους τομείς και ότι δεν υπάρχουν καρδιαγγειακά οφέλη από την επιλογή του ντεκαφεϊνέ έναντι του καφεϊνούχου καφέ.

Υπάρχουν αρκετοί σημαντικοί περιορισμοί σε αυτές τις μελέτες: Οι ερευνητές δεν μπόρεσαν να ελέγξουν τους διατροφικούς παράγοντες που μπορεί να παίζουν ρόλο στην καρδιαγγειακή νόσο, ούτε μπόρεσαν να προσαρμόσουν την κατανάλωση κρέμας γάλακτος, γάλακτος ή ζάχαρης. Οι συμμετέχοντες ήταν κατά κύριο λόγο λευκοί, οπότε απαιτούνται πρόσθετες μελέτες για να διαπιστωθεί εάν τα ευρήματα αυτά επεκτείνονται και σε άλλους πληθυσμούς.

Τέλος, η πρόσληψη καφέ βασίστηκε σε αυτοαναφορά μέσω ερωτηματολογίου που συμπληρώθηκε κατά την ένταξη στη μελέτη. Αυτό θα πρέπει να ληφθεί υπόψη κατά την ερμηνεία των ευρημάτων της μελέτης, αν και ο Kistler σημείωσε ότι οι έρευνες δείχνουν ότι οι διατροφικές συνήθειες των ανθρώπων δεν αλλάζουν πολύ στην ενήλικη ζωή ή με την πάροδο του χρόνου. Ο Kistler δήλωσε ότι τα αποτελέσματα θα πρέπει να επιβεβαιωθούν σε τυχαιοποιημένες δοκιμές.