Νεοσύστατη εταιρεία στις ΗΠΑ ξεκινά δοκιμές για ανάπτυξη νέου ήπατος στο σώμα ενός ανθρώπου

Εντός των προσεχών μηνών, εθελοντής στη Βοστώνη της Μασαχουσέτης στις ΗΠΑ, θα γίνει ο πρώτος άνθρωπος που θα υποβληθεί σε μια νέα, πρωτοποριακή θεραπεία, η οποία θα μπορούσε να βοηθήσει στη δημιουργία ενός δεύτερου ήπατος.

Σύμφωνα με το MIT Technology Review, η LyGenesis, η εταιρεία πίσω από τη θεραπεία, ελπίζει να σώσει ασθενείς που πάσχουν από σοβαρές παθήσεις του ήπατος και οι οποίοι δεν είναι επιλέξιμοι για μεταμόσχευση.

Ειδικότερα, η νεοσύστατη εταιρεία βιοτεχνολογίας, μετατρέπει τους λεμφαδένες ενός ασθενούς σε βιοαντιδραστήρες ικανούς να αναπτύσσουν λειτουργικά έκτοπα όργανα. Στην περίπτωση ηπατικής νόσου τελικού σταδίου, όταν το ήπαρ δεν μπορεί να παράγει νέους ιστούς, οι επιστήμονες απομονώνουν ηπατοκύτταρα ενός δότη και τα επεξεργάζονται ώστε αυτά να μπορούν να δημιουργήσουν μέχρι ένα νέο λειτουργικό ήπαρ. Με τη βοήθεια ενός ενδοσκοπίου, οι επιστήμονες εντοπίζουν τους πλησιέστερους λεμφαδένες και εμφυτεύουν τα υγιή νέα ηπατοκύτταρα. Μέχρι στιγμής, η θεραπεία φαίνεται να είναι αποτελεσματική σε ποντίκια, χοίρους και σκύλους.

Συνεπώς, έφτασε η ώρα να μάθουμε αν είναι αποτελεσματική και στους ανθρώπους.

Το ήπαρ είναι το μοναδικό εσωτερικό όργανο του ανθρωπίνου σώματος που έχει την ικανότητα φυσικής αναγέννησης ελλείποντος ιστού. Αρκεί μόνο το 25% του ηπατικού ιστού για να αναγεννηθεί το πλήρες ήπαρ. Πάντως, ορισμένες ασθένειες μπορούν να προκαλέσουν εκτεταμένη βλάβη από την οποία δεν μπορεί να ανακάμψει το ήπαρ. Για αυτές τις ασθένειες, η θεραπεία επιλογής είναι συνήθως η μεταμόσχευση.

Πρέπει να σημειωθεί πως οι μεταμοσχεύσεις δεν αποτελούν πάντα επιλογή για άτομα που είναι πολύ άρρωστα. Αυτός εξάλλου είναι ο λόγος για τον οποίο ο Έρικ Λαγκάς, βιολόγος βλαστοκυττάρων στο Πανεπιστήμιο του Πίτσμπουργκ, και οι συνάδελφοί του στην LyGenesis, έχουν υιοθετήσει αυτή τη διαφορετική προσέγγιση.

Τι είναι οι λεμφαδένες και ποιος ο ρόλος τους

Οι λεμφαδένες είναι μικρές δομές σε σχήμα φασολιού που βρίσκονται σε όλο το σώμα. Παίζουν κρίσιμο ρόλο στην υγεία του ανοσοποιητικού μας συστήματος, παράγοντας κύτταρα που βοηθούν στην καταπολέμηση των λοιμώξεων. Αποτελούν επίσης φυσικές κατοικίες για τα ταχέως διαιρούμενα κύτταρα, ακόμη και αν πρόκειται για κύτταρα του ανοσοποιητικού συστήματος. Επιπλέον, χρησιμεύουν στον καθαρισμό του αίματος από διάφορες επιβλαβείς ουσίες (βακτήρια, ιοί, καρκινικά κύτταρα), αποτελώντας ένα είδος φίλτρου.

Ο κ. Λαγκάς εξήγησε πως οι λεμφαδένες που βρίσκονται κοντά στο ήπαρ είναι αρκετά κοντά ώστε να λαμβάνουν «σήματα κινδύνου» που μπορεί να στείλει ένας ιστός ασθενούς ήπατος.

Σκοπός αυτών των σημάτων είναι να ενθαρρύνουν τον εναπομείναντα υγιή ιστό του ήπατος να αναγεννηθεί, αλλά αυτό δεν ισχύει σε περιπτώσεις σοβαρής νόσου.

Τα σήματα αυτά φαίνεται να βοηθούν την ανάπτυξη του ηπατικού ιστού σε γειτονικούς λεμφαδένες.
Η έρευνα της ομάδας σε ποντίκια με μια γενετική διαταραχή του ήπατος έδειξε ότι τα περισσότερα από τα κύτταρα που εγχέονται σε έναν λεμφαδένα παραμένουν εκεί, αλλά κάποια μεταναστεύουν στο ήπαρ, υπό την προϋπόθεση ότι υπάρχει ακόμη υγιής ηπατικός ιστός. Αυτά τα κύτταρα μπορούν να βοηθήσουν τον εναπομείναντα ηπατικό ιστό να αναγεννηθεί και να επουλωθεί. Όταν συμβεί αυτό, το νέο μίνι ήπαρ στο λεμφαδένα θα συρρικνωθεί, διατηρώντας τη συνολική ποσότητα του ηπατικού ιστού σε ισορροπία, εξήγησε ο Λαγκάς.

Σημειώνεται πως η ομάδα της LyGenesis θα δοκιμάσει τώρα τη θεραπεία σε 12 ενήλικες με τελικού σταδίου ηπατική νόσο, οι οποίοι δεν είναι επιλέξιμοι για μεταμόσχευση ήπατος. Ο πρώτος εθελοντής θα λάβει περίπου 50 εκατομμύρια ηπατικά κύτταρα, ενώ οι τελευταίοι τέσσερις θα λάβουν 250 εκατομμύρια κύτταρα – αρκετά για να προκύψουν πέντε μίνι ήπατα.

Τα ίδια τα κύτταρα θα προέρχονται από απορριφθέντα ήπατα – όργανα δηλαδή που δεν μπορούν να χρησιμοποιηθούν. Και επειδή απαιτείται μόνο ένας μικρός αριθμός κυττάρων για κάθε θεραπεία, η ομάδα θα πρέπει, θεωρητικά, να είναι σε θέση να παράγει αρκετές θεραπείες από ένα μόνο ήπαρ για 75 ή και περισσότερους ανθρώπους.

Οι εθελοντές θα πρέπει να λαμβάνουν ανοσοκατασταλτικά φάρμακα για το υπόλοιπο της ζωής τους, ώστε να σταματήσει ο οργανισμός τους να απορρίπτει τα νέα μίνι ήπατα.

Επιπρόσθετα, οι ερευνητές θα εξετάζουν δείγματα αίματος των ασθενών για ενδείξεις βελτίωσης της ηπατικής λειτουργίας τους και θα παρακολουθούν τυχόν βελτιώσεις στην ενέργεια, τη νόηση και τη γενική ποιότητα ζωής.

«Κάθε ασθενής θα μελετάται για έναν ολόκληρο χρόνο», δήλωσε ο Χάφορντ. «Ελπίζουμε ότι αυτή η δοκιμή θα ολοκληρωθεί σε λιγότερο από δύο χρόνια», πρόσθεσε.

Εφόσον η παραπάνω θεραπεία αποδειχθεί αποτελεσματική, η LyGenesis σχεδιάζει να δοκιμάσει και άλλα κύτταρα και ενδεχομένως να αναπτύξει και άλλα όργανα.