Το ΑΠΘ ξαναγράφει ιστορία: Γίνεται το πρώτο επίσημο κέντρο εκπαίδευσης για ανίχνευση μεταλλάξεων κορονοϊού στην Ευρώπη

Έξι μήνες μετά την εκπαίδευση επιστημόνων από 12 κέντρα της Ευρώπης για τον κορονοϊό, το Εργαστήριο Μικροβιολογίας του Τμήματος Ιατρικής του ΑΠΘ γίνεται το πρώτο επίσημο κέντρο εκπαίδευσης για την ανίχνευση μεταλλάξεων και υποπαραλλαγών του ιού στην Ευρώπη με απόφαση του Ευρωπαϊκού Κέντρου Πρόληψης και Ελέγχου Νόσων (ECDC). Ο ευρωπαϊκός θεσμός εμπιστεύτηκε το ελληνικό ανώτατο εκπαιδευτικό ίδρυμα, λαμβάνοντας υπόψιν την 40ετή εμπειρία που διαθέτει στην. διάγνωση και επιτήρηση της γρίπης.

Από την προσεχή Δευτέρα (7.11) και για μια βδομάδα επικεφαλής επιστήμονες δέκα διαφορετικών κέντρων της Ευρώπης θα εκπαιδευτούν στην ανίχνευση των μεταλλάξεων στο Εθνικό Κέντρο Αναφοράς Γρίπης της Β. Ελλάδος, το οποίο εδρεύει στο Εργαστήριο Μικροβιολογίας του Ιατρικού Τμήματος του ΑΠΘ. Πίσω από αυτή την επιτυχία βρίσκονται δύο γυναίκες. Οι αναπληρώτριες Καθηγήτριες του ΑΠΘ Γεωργία Γκιούλα και Μαρία Εξηντάρη που «τρέχουν» το συγκεκριμένο πρόγραμμα. Οι 10 επιστήμονες που θα εκπαιδευθούν από Έλληνες καθηγητές είναι εξειδικευμένοι και δουλεύουν σε κέντρα αναφοράς γρίπης του ECDC και του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας.

 Γιατί επιλέχθηκε το ΑΠΘ

Βασικός στόχος της εκπαίδευσης είναι η έγκαιρη ανίχνευση παραλλαγών μέσω της αλληλούχησης των γονιδιωμάτων του ιού, χρησιμοποιώντας υψηλού επιπέδου τεχνολογίες αλληλούχησης αλλά και βιοπληροφορικής. Οι επικεφαλής κάθε χώρας θα εκπαιδεύσουν στη συνέχεια τους επιστήμονες στη χώρα τους με τελικό σκοπό να μεταβιβάζεται η πληροφορία στο αντίστοιχο υπουργείο Υγείας για να μπορεί να παίρνει τα αντίστοιχα μέτρα κάθε φορά. 

Όπως τονίζει η κ. Γκιούλα,το ΑΠΘ επιλέχθηκε γιατί συνδυάζει την πολυετή εμπειρία της διάγνωσης και μελέτης του ιού, όσο και την υψηλού επιπέδου εκπαίδευση που παρέχει το ΑΠΘ και συγκεκριμένα το Τμήμα Ιατρικής. «Αυτό που ενδιαφέρει την Ευρώπη και το ECDC δεν είναι απλά τα ευρωπαϊκά κέντρα να έχουν την δυνατότητα διάγνωσης και ανίχνευσης του κορονοϊού. Τώρα βρισκόμαστε σε μία νέα εποχή της πανδημίας. Θα πρέπει να είναι πλέον ειδικά εκπαιδευμένα για να μπορούν να ανιχνεύουν εγκαίρως και με αξιοπιστία τις αλλαγές του ιού. Δηλ. όταν εμφανιστεί ένα νέο στέλεχος ή μια νέα υποπαραλλαγή να έχουν την δυνατότητα εγκαίρως να την εντοπίσουν. Και αυτό απαιτεί πολύ εξειδικευμένες γνώσεις. Απαιτεί υψηλού επιπέδου γνώσεις μοριακής βιολογίας και φυλογενετικής ανάλυσης αλλά και βιοπληροφορικής. Και φυσικά θα πρέπει όλες αυτές οι παράμετροι να συνδυαστούν, κάτι το οποίο το εργαστήριό μας το διαθέτει. Για τον λόγο αυτό μας εμπιστευτήκαν να τους εκπαιδεύσουμε σε πολύ υψηλού επιπέδου θέματα» προσθέτει στο ethnos.gr η κ. Γκιούλα. 

Η εκπαίδευση των επιστημόνων από την Ευρώπη

Οι Ευρωπαίοι επιστήμονες θα εκπαιδευθούν σε τεχνικές αλληλούχισης νέας γενιάς που διαθέτει το Εργαστήριο Μικροβιολογίας του Ιατρικού Τμήματος, χρησιμοποιώντας μηχανήματα NGS (Next generation sequencing). Μετά την λήψη του δείγματος και την ανίχνευση του ιού με PCR test, ακολουθεί αλληλούχηση του πλήρους γοινιδιώματος του ιού, ανάλυσή του και μελέτη του με τη βοήθεια ειδικών βιοπληροφορικών. «Βρίσκουμε όλη την γενετική πληροφορία του ιού είτε πρόκειται για κάτι καινούργιο που δεν το έχουμε ξαναδεί, είτε είναι κάτι ήδη γνωστό και την μεταφράζουμε και με την βοήθεια της βιοπληροφορικής. Και από κει και περα την ερμηνεύουμε, την αξιολογούμε, την συσχετίζουμε και με άλλα στελέχη που κυκλοφορούν. Κάνουμε διαφορετικές φυλογενετικές αναλύσεις για να δούμε τι κυκλοφορεί και που. Οπότε είμαστε έτοιμοι να ανιχνεύσουμε και όποια καινούργια μετάλλαξη μπορεί να προκύψει πάρα πολύ γρήγορα».

 Αναμένουμε σημαντικό κύμα γρίπης φέτος

Σχολιάζοντας την επιδημιολογική κατάσταση στην Ελλάδα σήμερα η κ. Γκιούλα προβλέπει ότι θα έχουμε το επόμενο διάστημα έναν συνδυασμό ιών και όχι μόνο κορονοϊού, ενώ αναμένει σημαντικό κύμα γρίπης.  Όπως λέει, δεν θα έχουμε μόνο κορονοϊό αλλά θα δούμε και τους άλλους αναπνευστικούς ιούς που τους είχαμε ξεχάσει με πρωταγωνιστή την γρίπη που ήδη βλέπουμε από τις ΗΠΑ να επιστρέφει πολύ δυναμικά και το περιμένουμε και φέτος στη χώρα μας.  «Για αυτό υπάρχει και ισχυρή σύσταση εμβολιασμού ειδικά για την γρίπη φέτος. Τα τελευταία τρία χρόνια  δεν έχουμε έρθει σε επαφή με την γρίπη. Φέτος όμως χωρίς υποχρεωτική χρήση μάσκας και περιορισμούς στην κυκλοφορία, επιστρέφουμε σε μια κανονικότητα. Αυτό σημαίνει πως δεν έχουμε ανοσία απέναντι στον ιό της γρίπης και μπορεί να κάνει πιο βαριές λοιμώξεις».

Σύμφωνα με την ίδια ο κορονοϊός θα συνεχίσει να υπάρχει με αυτό το πρόσωπο που υπάρχει τώρα. «Απλά το πρόβλημα θα είναι οι συλλοιμώξεις, δηλ. τι θα γίνει αν αυτός ο κορονοϊός που ξέρουμε βρεθεί στον ίδιο οργανισμό με τη γρίπη. Εκεί θα έχουμε ένα θέμα που δεν το είχαμε δει τα προηγούμενα χρόνια». Παρά την υψηλή μεταδοτικότητα του ιού σήμερα, αυτή μπορεί να αρχίσει να εξασθενεί αν δεν προκύψει κάτι νέο και αυτό γιατί έχουμε αποκτήσει ένα ποσοστό ανοσίας από την επαφή με τον ιό καταλήγει η κ. Γκιούλα.