Τι έπεται μετά την πανδημία; Πονοκέφαλος στους επιστήμονες για RSV, στρεπτόκοκκο Α και γρίπη

Το περασμένο φθινόπωρο, ένα κύμα λοιμώξεων του αναπνευστικού συγκυτιακού ιού (RSV) οδήγησε χιλιάδες παιδιά στο νοσοκομείο. Ο RSV είναι ένας κοινός, χειμερινός ιός, ο οποίος στους ενήλικες προκαλεί συμπτώματα απλού κρυολογήματος, ωστόσο, για ορισμένα μικρά παιδιά μπορεί να είναι επικίνδυνος. Από τους πρώτους φθινοπωρινούς μήνες του 2022, ο RSV έκανε την επανεμφάνισή του.

«Αναγκαστήκαμε να διπλασιάσουμε τις κλίνες ΜΕΘ μας», λέει η διευθύντρια του τμήματος παιδιατρικών λοιμωδών νοσημάτων στο Νοσοκομείο Παίδων Maimonides της Νέας Υόρκης, Rabia Agha, στο BBC. Ορισμένα από τα παιδιά νοσηλεύονται στην εν λόγω ΜΕΘ με αναπνευστήρες.

Ο RSV πλήττει κατά κανόνα περισσότερο τα μικρότερα παιδιά, ωστόσο, όπως λέει η Agha, τελευταία η ίδια και οι συνάδελφοί της, περιθάλπουν ανήλικους ασθενείς που τείνουν να πλησιάζουν περισσότερο τη σχολική ηλικία – παιδιά 3 ή 4 ετών. Σε αυτή την ηλικιακή ομάδα, ως τώρα, ο RSV εμφανιζόταν με συμπτώματα κοινού κρυολογήματος – ρινική καταρροή και βήχα. «Είμαστε όλοι ανήσυχοι καθώς, τα παιδιά σε αυτές τις ηλικίες είχαν αρκετά ήπια συμπτώματα από τον ιό – δεν ξέρουμε γιατί δεν συμβαίνει τώρα», επισημαίνει η ίδια.

Όταν η πανδημία του κορονοϊού ήταν σε έξαρση σε όλο τον κόσμο, οι περισσότερες χώρες εισήγαγαν σκληρά lockdown προκειμένου να αποτραπεί η μετάδοση του ιού. Τα παιδιά έμειναν εκτός σχολείων και παιδικών σταθμών για εβδομάδα ή και μήνες. Τώρα, που τα παιδιά επιστρέφουν στα σχολεία τους, οι γιατροί παρατηρούν περιοδικές εξάρσεις σε άλλες ασθένειες, όπως ο RSV, η γρίπη και οι ασθένειες που προκαλούνται από τον στρεπτόκοκκο της ομάδας Α, ένα βακτήριο γνωστό και ως στρεπτόκοκκος Α.

Από τον Σεπτέμβριο, στη Βρετανία, δεκαέξι παιδιά έχουν χάσει τη ζωή τους μετά από λοίμωξη με στρεπτόκοκκο Α. Σύμφωνα με τον Οργανισμό Υγειονομικής Ασφάλειας της χώρας, κατά τα έτη 2017 και 2018, όταν τα περιστατικά στρεπτοκόκκου Α ήταν σε έξαρση, καταγράφηκαν συνολικά 27 θάνατοι σε παιδιά κάτω των 18 ετών. Ωστόσο, ακόμα η περίοδος 2022-23 δεν έχει τελειώσει.

Οι επιδημιολόγοι εξακολουθούν να διερευνούν κατά πόσο, τα lockdown του κορονοϊού άλλαξαν τη συμπεριφορά άλλων ιών, με δεδομένο ότι, κατά τον πρώτο χρόνο της πανδημίας, οι άλλες ιώσεις σταμάτησαν να κυκλοφορούν στην κοινότητα. Σύμφωνα με τους ειδικούς, τα lockdowns μπορεί να αύξησαν την ευαισθησία των παιδιών των οποίων το ανοσοποιητικό σύστημα δεν χρειάστηκε για μήνες να «δουλέψει». Άλλοι γιατροί αποκλείουν αυτό το ενδεχόμενο, καθώς, όπως λένε, δεν τεκμαίρεται από πουθενά. Ωστόσο, τι ακριβώς συμβαίνει;

Εδώ και εβδομάδες, σε συνήθεις τηλεδιασκέψεις με συναδέλφους του γιατρούς σε όλη τη χώρα, ο παιδίατρος Ronny Cheung από το Λονδίνο λαμβάνει αναφορές για λοιμώξεις από στρεπτόκοκκο Α και ιούς του αναπνευστικού που προκαλούν προβλήματα στα παιδιά. Όπως επισημαίνει ο ίδιος, «είναι αξιοσημείωτο». Παρότι ο στρεπτόκοκκος Α δεν είναι συνήθως απειλητικός για τη ζωή -προκαλεί απλώς πονόλαιμο ή αμυγδαλίτιδα- σε σπάνιες περιπτώσεις, μπορεί να προκαλέσει λοιμώξεις δυνητικά θανατηφόρες, συμπεριλαμβανομένης της μηνιγγίτιδας.

Εκτός από τη στρεπτοκοκκική φαρυγγίτιδα, ο στρεπτόκοκκος Α μπορεί να προκαλέσει οστρακιά. Το μικρόβιό του απελευθερώνει μια τοξίνη που προκαλεί έντονο κόκκινο εξάνθημα. Από την οστρακιά προσβάλλονται κυρίως μικρά παιδιά. Η νόσηση ξεκινάει συνήθως με συμπτώματα παρόμοια με της γρίπης, ενώ, 12 – 28 ώρες αργότερα κάνει την εμφάνισή του το εξάνθημα.

Ο Cheung τονίζει ότι, οι πρόσφατοι θάνατοι στη Βρετανία, οι οποίοι σχετίζονται με τον στρεπτόκοκκο Α είναι εξαιρετικά ασυνήθιστοι. «Αυτό δεν τους κάνει λιγότερο τραγικούς, ωστόσο, είναι πραγματικά σημαντικό να το έχουμε κατά νου», σημειώνει. Όπως λέει, πίσω από την ιδέα ότι λοιμώξεις όπως αυτή είναι σε έξαρση μετά τα lockdown, είναι ένα «αρκετά δυνατό επιχείρημα». Ωστόσο, είναι δύσκολο να ξεχωρίσει κανείς τις επιπτώσεις των lockdown από τη φυσική εποχιακή μεταβλητότητα.

Ασυνήθιστες κορυφώσεις μετά τα lockdown

Όπως εξηγεί ο ιολόγος στο Πανεπιστήμιο Queen's του Μπέλφαστ, Connor Bamford, αυτό που δείχνουν ξεκάθαρα τα δεδομένα είναι ότι, κατά τη διάρκεια του 2020 και προς το 2021, η εξάπλωση των αναπνευστικών ιών μειώθηκε κατακόρυφα. «Είδαμε εντυπωσιακή μείωση των ιώσεων, κυρίως του RSV και της γρίπης», σημειώνει, γεγονός που επιβεβαιώνεται και από το υπουργείο υγείας της Βρετανίας, ήδη από τον Μάρτιο του 2021. Σε άλλες χώρες, όπως η Αυστραλία και η Γερμανία, τα στοιχεία επίσης δείχνουν σταθεροποίηση των αναπνευστικών ιών κατά την ίδια περίοδο. 

Τους μήνες που ακολούθησαν τον Μάρτιο του 2021, οι ερευνητές εντόπισαν ασυνήθιστες κορυφώσεις. Μελέτη στη Γερμανία διαπίστωσε ότι, τα επίπεδα του RSV στη χώρα έφτασαν στο ζενίθ μεταξύ Σεπτεμβρίου και Οκτωβρίου 2021- οι αριθμοί – ρεκόρ κατέγραψαν έως και 50 φορές περισσότερα περιστατικά, από τον επιπολασμό που καταγράφηκε στα προ-πανδημίας έτη, από το 2017 έως το 2019. Τεράστια έκρηξη κρουσμάτων RSV κατά τη διάρκεια του 2021 παρατήρησαν και οι ιατρικοί ερευνητές στη Νέα Ζηλανδία.

Η Nicole Maison από το Πανεπιστημιακό Νοσοκομείο του Μονάχου, αυτό τον χειμώνα, παρατήρησε αναζωπύρωση του RSV. «Βλέπουμε μια σημαντική αύξηση των λοιμώξεων του αναπνευστικού συστήματος, ιδίως του αναπνευστικού συγκυτιακού ιού, στη Γερμανία», σημειώνει η ίδια.

Οι επιστήμονες, εκτός των κλινικών δεδομένων, διαθέτουν και άλλους τρόπους παρακολούθησης της μεταδοτικότητας των ιών. Για παράδειγμα, από το 2021, η Bamford και οι συνεργάτες της παρακολουθούν τον επιπολασμό του υλικού του ιού RSV και του ιού της γρίπης στα λύματα, για να κατανοήσουν καλύτερα τη μετάδοση αυτών των παθογόνων στη Βόρεια Ιρλανδία. Στα δεδομένα που συλλέγουν, η αύξηση των κρουσμάτων καταγράφεται σαφώς, όπως εξηγεί.

Σημαίνουν όλα αυτά ότι τα lockdown για την αντιμετώπιση του κορονοϊού, ήταν μία κακή ιδέα που έθεσε σε κίνδυνο τα παιδιά;

«Απολύτως όχι», σημειώνει ο Cheung, προσθέτοντας ότι, ο SARS-CoV-2 είναι ένας εξαιρετικά επικίνδυνος ιός ο οποίος προκάλεσε τεράστιο αριθμό θανάτων. Όσο επιβλαβή κι αν είναι τα «λουκέτα» από κάθε άποψη -από το οικονομικό αντίκτυπο στην κοινωνίας, μέχρι τις επιπτώσεις στην ψυχική υγεία των πολιτών-, ήταν απαραίτητα. «Ήταν ένα κόστος που ξέραμε ότι θα έπρεπε να πληρώσουμε. Ωστόσο, κάναμε το σωστό», καταλήγει.

ΟΛΕΣ ΟΙ ΕΙΔΗΣΕΙΣ

• Βίντεο δείχνει την εγκληματική αμέλεια εργολάβων στην Τουρκία: Πολυκατοικία γέρνει προς τα… πίσω μετά το σεισμό – Χωρίς θεμέλια!
• Γηροκομείο-«κολαστήριο» στον Κορυδαλλό: Σε αναζήτηση χώρου για τους ηλικιωμένους – Με ψώρα όλοι οι τρόφιμοι
• Άγριος καυγάς έξω από κλαμπ στην Αρτέμιδα: Συμπλοκή, μαχαιριές, επεισοδιακή καταδίωξη και… τροχαίο!
• Εικόνες βιβλικής καταστροφής στην πόλη Καχραμάνμαρας της Τουρκίας: Μόνο το κτίριο των Πολιτικών Μηχανικών έμεινε όρθιο
• Συντάξεις: Τα 3+1 δώρα του ΕΦΚΑ πριν το Πάσχα – Διπλή αύξηση στο τέλος Φεβρουαρίου
• Μαρία Ναυπλιώτου: Πότε επιστρέφει στο θέατρο μετά την περιπέτεια της υγείας της